نگرانی آمریکا از پیمان امنیتی چین و روسیه

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از دنیای‌اقتصاد، این مقام چینی که در کنفرانس امنیتی مونیخ از طریق ویدئو سخن می‌گفت (درحالی‌که کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در این کنفرانس شخصا حضور یافته بود تا اتحادی علیه مسکو شکل دهد) افزود: «اگر ناتو به به سمت شرق توسعه یابد، آیا این امر برای حفظ صلح و ثبات در اروپا سازنده است؟»

این جدیدترین نمونه از رویکرد جسورانه چین در قبال ایالات متحده و مسائل امنیتی اروپاست که از قضا در حمایت از روسیه هم درآمده است؛ روسیه‌ای که حدود ۱۹۰هزار نیرو در مرز خود با اوکراین مستقر کرده است و هر لحظه امکان آغاز حمله وجود دارد.

این در حالی است که بعید است اوکراین به این زودی به ناتو بپیوندد. «ادوارد وونگ» در گزارش ۲۰فوریه برای نیویورک‌تایمز نوشت، مقامات کنونی و سابق ایالات متحده و اروپا می‌گویند که نسبت به آنچه عملا یک «پیمان عدم تجاوز بین چین و روسیه» است، نگران هستند؛ پیمانی که می‌تواند منجر به بازنگری در نظم جهانی شود.

مقامات دولت بایدن با اشاره به شکل‌گیری نوع جدیدی از جنگ سرد می‌گویند که ایالات متحده برای ایجاد و تقویت ائتلاف‌های خود با کشورهای دموکراتیک - از جمله گروه‌های استراتژیک جدید اروپا و آسیا/ اقیانوسیه - و کمک به کشورها برای توسعه قابلیت‌های نظامی پیشرفته تلاش خواهد کرد.

«جان اف.کربی» سخنگوی ارشد پنتاگون هفته گذشته گفت که دولت ایالات متحده «روابط رو به رشد» میان چین و روسیه را زیر نظر دارد.

او گفت که بیانیه مشترک دو کشور که در اوایل فوریه و هنگام دیدار رئیس‌جمهور روسیه از چین در پکن صادر شد، نشان داد که چین از تجمیع نظامی قوای روس در مرز با اوکراین حمایت کرده و در کنار پوتین ایستاده است. کربی افزود: «ائتلاف آنها و حمایت ضمنی چین از روسیه عمیقا نگران‌کننده است و حتی به صراحت بگویم که این ائتلاف برای وضعیت امنیتی در اروپا بی‌ثبات‌کننده‌تر است.»

در هفته‌های اخیر، دو کشور درباره قرارداد ۳۰ساله روسیه برای تامین گاز چین از طریق یک خط لوله جدید مذاکره کردند. آنها درخواست واشنگتن مبنی بر اعمال تحریم‌‌های مضاعف سازمان ملل علیه کره‌شمالی را برای آزمایش‌‌های موشکی جدید رد کردند؛ هرچند دو کشور قبلا با تحریم‌‌های مشابه موافقت کرده بودند.

روسیه تعداد زیادی از نیروها را از سیبری به غرب روسیه منتقل کرد؛ نشانه‌ای از اینکه مسکو در تدارک تهاجم احتمالی به اوکراین، به چین در امتداد مرز مشترکشان در شرق اعتماد دارد. مغازله درازمدت آنها با یکدیگر با بیانیه مشترک پنج هزار کلمه‌ای به اوج خود رسید؛ بیانیه‌ای که می گفت شراکت آنها «هیچ محدودیتی» ندارد.

برخی از مقامات دولت بایدن آن را نقطه عطفی در روابط چین و روسیه و چالشی جسورانه برای قدرت آمریکا و اروپا می‌نگرند. این بیانیه اولین بیانیه‌ای بود که در آن چین به صراحت در مخالفت با هرگونه گسترش بیشتر ناتو به شرق به روسیه ملحق شد و دو کشور استراتژی «هند- پاسیفیک» واشنگتن و شراکت امنیتی جدید آن موسوم به «آکوسAUKUS» شامل انگلیس، آمریکا و استرالیا را محکوم کردند. این دو کشور همچنین تایوان را «بخش جدانشدنی چین» توصیف کردند.

چنین به نظر می‌رسد که این دو کشور به نوعی بده‌بستان روی آورده‌اند. چین در حمایت از روسیه، رویکرد گسترش ناتو به شرق را محکوم کرده و از تجمیع قوای نظامی روس در مرز اوکراین حمایت کرد (هرچند چینی‌ها آشکارا سخنی از حمایت خود از حمله نظامی روسیه به میان نیاوردند) و روسیه نیز تایوان را بخشی از سرزمین چین واحد اعلام کرد.

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند چین و روسیه اعلام کردند که با سایر کشورها برای «ترویج دموکراسی واقعی» و مقابله با ایدئولوژی و نهادهای تحت رهبری آمریکا (به‌طور مثال، ایجاد یک نظم جهانی جدید که در آن حکومت‌های استبدادی به چالش کشیده نمی‌شوند) همکاری خواهند کرد.

«اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا روز شنبه در مونیخ گفت: «آنها- همان‌طور که می‌‌گویند- به‌‌دنبال عصر جدیدی هستند تا جایگزین نظم بین‌‌المللی موجود شود. آنها حکومت قوی‌ترین‌ها را به حاکمیت قانون، ارعاب را به جای حق تعیین سرنوشت و اجبار را به جای همکاری ترجیح می‌دهند.»

تقویت روابط چین - روسیه می‌تواند نویدبخش پیکربندی دوباره مثلث قدرتی باشد که معرف جنگ سرد بود و اینکه رئیس‌جمهور «ریچارد نیکسون» در یک روز دوشنبه‌ای در ۵۰سال پیش هنگامی که برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک از پکن بازدید کرد، از آن بهره‌برداری کرد.

این به ایالات متحده و چین کمک کرد تا در مقابل شوروی ایستادگی کنند و از قدرت مهار این کشور برخوردار شوند. روابط بین پکن و مسکو سال‌ها بر سر مسائل ایدئولوژی و سیاست خارجی از هم گسسته بود. در حال حاضر عکس این قضیه در حال وقوع است.

«سوزان شیرک» رئیس مرکز قرن بیست‌ویکم چین در دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: «این مطمئنا نگران‌‌کننده است و از منظر امنیت ملی یا منافع ملی ایالات متحده یک تحول مثبت نیست. آنها در حال حاضر یک نوع دیدگاه مشترک درباره ایالات متحده دارند و قرابتی بین این دو رهبر وجود دارد.»

این تحلیلگر افزود: بایدن با این وجود باید تلاش کند با «شی» وارد تعاملات دیپلماتیک شود تا او را تشویق کند که در بحران ایجادشده از سوی روسیه در اوکراین، در کنار ایالات متحده قرار گیرد نه روسیه. چین و روسیه از نظر ایدئولوژی متحد نیستند. آنها اکنون در وضعیت یک «ازدواج مصلحتی» هستند که روسیه بیش از چین به آن نیاز دارد.

درحالی‌که «شی» سرپیچی پوتین از ایالات متحده را می‌ستاید، اما خواستار آن بلاتکلیفی اقتصادی که جنگ اروپا به همراه خواهد داشت، نیست. همان‌طور که وانگ روز شنبه به صراحت اعلام کرد: چین به‌طور سنتی بر احترام به حاکمیت هر کشور اصرار دارد. محدودیت‌هایی برای کمک چین به پوتین درصورت حمله روسیه به اوکراین وجود دارد.

پس از اعمال تحریم‌‌های واشنگتن علیه روسیه، شرکت‌های چینی می‌‌توانند نفت و گاز بیشتری از روسیه بخرند و به پر کردن برخی خلأهای فناوری خود کمک کنند؛ اما بانک‌‌های بزرگ دولتی چین احتمالا به‌دلیل ترس از کنار گذاشته شدن از نظام مالی جهانی، از نقض آشکار تحریم‌‌ها خودداری خواهند کرد.

روسای جمهور چین و روسیه ۳۸بار با یکدیگر ملاقات کرده‌اند. آنها در این انگیزه اشتراک نظر دارند که کشورشان را به شکوه گذشته خود بازگردانند؛ روسیه معتقد است که این قدرت‌های غربی و به ویژه ایالات متحده هستند که مانعی در برابر بازگشت شکوه این کشور به حساب می‌آیند و چینی‌ها هم ژاپن را مانعی در این راه می‌بینند.

با این حال، یک تفاوت هم دارند.روسیه می‌خواهد ساعت را به زور به دوران شکوه شوروی بازگرداند؛ درحالی‌که شی در تلاش است تا مانع تکرار الگوی شوروی در چین شود. با این حال، آنها واشنگتن را به دامن زدن به اعتراضات توده‌ای و جنبش‌های دموکراسی در سراسر جهان برای سرنگونی دولت‌های دیگر متهم می‌کنند. تشدید نزاع با چین و روسیه شکلی متفاوت از جنگ سرد خواهد داشت.

اقتصاد تجاری چین عمیقا با اقتصاد سایر کشورها از جمله ایالات متحده در آمیخته است و روسیه نیز صادرکننده مهم انرژی به اروپا است. به دلایل عملی، سه دولت نمی‌توانند به‌طور کامل مبادلات تجاری با یکدیگر را مسدود کنند یا بلوک‌های اقتصادی متمایز با کشورهای شریک مانند دوران پرده آهنین تشکیل دهند.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی جنگ‌طلب در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، در سرمقاله‌ای در وال استریت ژورنال استدلال کرد که مشارکت چین و روسیه «پایدار خواهد ماند» زیرا منافع این دو کشور «تا آینده‌ای مدید مکمل یکدیگر باقی خواهد ماند.»

از سوی دیگر، استفان هدلی، مشاور امنیت ملی در دوره ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش، بیانیه مشترک این دو کشور را «مانیفست رهبری جهانی آنها» خواند؛ درحالی‌که کوین راد، نخست‌وزیر سابق استرالیا موضع چین را به صراحت موضعی طرفدار روسیه اعلام کرد که «انحرافی رادیکال از گذشته است.» اسکات موریسون، نخست‌‌وزیر فعلی استرالیا نیز هفته گذشته چین را به‌دلیل «سکوت سرد» در قضیه اوکراین متهم و خاطرنشان کرد که این دو کشور «با هم متحد شده‌اند.»