امیرعبداللهیان عازم وین می‌شود یا خیر؟

اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی‌راد: ماراتن مذاکرات وین بعد از ماه‌ها رو به پایان است. با این حال هنوز به صورت قطعی نمی‌توان گفت توافق شکل می‌گیرد. در حقیقت پرونده برجام در دور راهی مرگ و احیا قرار دارد. 

دور هشتم مذاکرات سیزدهمین روز خود را سپری کرده است. اکثر خبرها هم از پشت درهای بسته مذاکرات به توافق می رسد. با این حال ایران و آمریکا توپ تصمیم‌گیری نهایی را به زمین یکدیگر می‌اندازند. 

همزمان با مذاکرات وین، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه به منظور شرکت در این دور از کنفرانس امنیتی مونیخ راهی آلمان شده و با مقامات برخی کشورهای اروپایی عضو برجام رایزنی داشته است. برخی احتمال دادند که در این سفر امیرعبداللهیان و  آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده باهم دیداری داشته باشند که چنینی اتفاقی رخ نداده است. با این حال امیرعبداللهیان و جوزف بورل، مسیول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با یکدیگر دیدار و رایزنی کردند. امیرعبداللهیان هم در این سفر بارها اشاره کرده است که دولت ابراهیم رییسی به دنبال توافق خوب و فوری است. 

در شرایطی که همه راه‌ها تا احتمالاً به توافق ختم می‎شود ، باید منتظر سفر امیرعبداللهیان به وین بعد از سفر آلمان بود؟ لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت در این خصوص گفته است که حسین امیرعبداللهیان، وزیرخارجه ایران در حال حاضر یک بازیگر اصلی در پرونده هسته‌ای ایران نیست. با این حال روند مذاکرات وین تعیین کننده این است که توافقی شکل خواهد گرفت یا خیر.

مخالفین توافق دست به کار شده‌اند!

رد دود سفید از دودکش هتل کوبورگ کم کم نمایان شده است که مخالفین برجام در تهران و واشنگتن دست به کار شده‌اند. در واشنگتن یک گروه ۲۰۰ نفری از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره با ارسال نامه‌ای به جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا با هشدار علیه یک توافق هسته‌ای دیگر با ایران تصریح کردند که بدون تایید کنگره، هرگونه توافق با ایران به همان سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دولت باراک اوباما دچار خواهد شد که در دولت دونالد ترامپ لغو شد. 

از سوی دیگر در تهران بیش از ۲۵۰ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خطاب به ابراهیم رییسی، رییس جمهوری درباره مذاکرات وین بیانیه داده اند که شرایط را برای تیم مذاکره‌کننده ایران کمی سخت خواهد کرد. در این بیانیه آمده است که همه تحریم ها به بهانه تروریسم، هسته ای و موشکی  باید لغو شود. همچنین آمریکا تضمین دهد که ازبرجام خارج نمی شوند، ازمکانیسم ماشه استفاده نخواهندکرد و تمام تحریم‌ها به بهانه های هسته ای، تروریسم، موشکی، حقوق بشر از جمله تحریم‌های آیسا،کاتسا و U-Turn را لغو می‌کنند. 

انجام شروط بیانیه مجلس شورای اسلامی در واقع در کوتاه مدت برای دولت جو بایدن غیرممکن خواهد بود. از سوی دیگر دولت بایدن تا به امروز فقط قبول به لغو و تعلیق تحریم‌های مغایر با برجام را پذیرفته است. اجرای چنین شروطی کار را برای رسیدن به توافق برای تیم مذاکره‌کننده ایران سخت خواهد کرد. 

متن توافق نهایی از رویترز

در حالی که مذاکرات وین در سکوت خبری انجام می‌شود، خبرگزاری رویترز چند روز پیش ادعا کرد که به بخش‌هایی از متن توافق نهایی برای بازگشت به برجام که بیش از ۲۰ صفحه است، دست پیدا کرده است. 

این گزارش بلافاصله توسط رسانه نورنیوز، سایت وابسته به شورای امنیت تکذیب شد و  سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه هم این‌گونه خبرسازی‌ها را خطرناک خوانده و تاکید کرد که متن توافق نهایی بسیار متفاوت خواهد بود. 

متن پیش‌نویس این توافق ۲۰ صفحه‌ای به گام‌های تدریجی اشاره دارد که با تایید طرف‌های این توافق، گام اول آن شامل تعلیق غنی‌سازی بالای ۵ درصد توسط ایران است. در متن این پیش‌نویس همچنین به موضوعاتی نظیر آزادسازی ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی و آزادی زندانیان غربی در ایران (تبادل زندانیان میان ایران با اروپا و امریکا) اشاره شده است. به ادعای رویترز، پس از اجرای گام‌های مقدماتی، مرحله اصلی برداشتن تحریم‌ها آغاز خواهد شد. درباره مدت زمان اجرای این اقدامات هنوز توافقی نشده است.

آخرین گره مذاکرات

براساس اظهارات مقامات و خبرهایی که از وین مخابره می‌شود، گویا موضوع تضمین آمریکا به ایران به گره اصلی مذاکرات وین تبدیل شده است.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در مصاحبه با فایننشال تایمز اعلام کرده بود که ایران به طرف‌های غربی پیشنهاد داده که پارلمان‌های آنها و کنگره ایالات متحده آمریکا در قالب بیانیه‌های سیاسی، تعهد خود به اجرای برجام را به تصویر بکشند. بسیاری این پیشنهاد را غیر ممکن مطرح کردند و همچنین خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آگاه امریکایی درباره پیشنهاد وزیر خارجه ایران برای صدور بیانیه سیاسی در حمایت از اجرای برجام از سوی کنگره آمریکا نوشته است: «مخالفت کنگره آمریکا با ایران ریشه‌دار است لذا طبیعتا آنها خود را به نشنیدن پیشنهاد وزیر خارجه ایران می‌زنند.»

تهران از ابتدای آغاز مذاکرات برای احیای برجام بر لزوم دریافت تضمینی برای عدم خروج مجدد آمریکا از توافق تاکید کرده بود. حال به نظر می‌رسد دولت جو بایدن توانایی دادن چنین تضمینی را ندارد. مقامات آمریکا می‌گویند که با توجه به دشواری الزام دولت‌های آینده، نمی‌توان چنین تضمینی داد.

برهمین اساس شرایط مذاکرات وین لحظات حساسی را طی می‌کند. باید دید که آیا امیرعبداللهیان بعد از مونیخ به وین می‎رود یا خیر؟