بانک سرمایه و کوهی از زیان انباشته

اقتصاد آنلاین – سهیل بانی؛ بانک سرمایه در دی ماه سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد و به ششمین بانک خصوصی ایران تبدیل شد. در پایان سال ۹۹، بانک سرمایه دارای ۱۴۳شعبه بوده و هزار و ۳۰۲کارمند در این بانک مشغول به کار بودند. سهام بانک آینده در سال ۱۳۹۰ و با نماد «سمایه» در بازار اول فرابورس عرضه و در سال ۹۷ به بازار پایه زرد فرابورس منتقل شد. در ادامه این گزارش، بیشتر با این بانک و وضعیت سهام آن آشنا خواهیم شد.

ترکیب سهامداران بانک سرمایه

شرکت لیزینگ و رفاه فرهنگیان، با مالکیت ۹.۹۹درصد از سهام بانک سرمایه، سهامدار اصلی این بانک محسوب می‌شود. همچنین شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان ۹.۹۷ و شرکت سرمایه‌گذاری توسعه پایدار صدف ۵.۱۴درصد از بانک سرمایه را در اختیار دارند. به علاوه شرکت‌های تامین مسکن فرهنگیان و سرمایه‌گذاری سایه گستر سرمایه نیز از دیگر سهامداران عمده بانک سرمایه محسوب می‌شوند.

گفتنی است در بین سهامداران عمده بانک سرمایه، هشت شخص حقیقی حضور دارند که در مجموع مالکیت ۳۷.۷۶درصد از سهام بانک سرمایه را در اختیار دارند.

زیان انباشته نجومی بانک سرمایه

بررسی صورت‌های مالی بانک سرمایه در ۱۰ سال اخیر نشان می‌دهد که این بانک از سال ۹۴ به این سو، همواره زیانده بوده است. زیان خالص بانک سرمایه با ثبت رقم هشت هزار میلیارد تومان در  سال ۹۷ به اوج خود رسید.

 پس از سال ۹۷، زیان خالص بانک سرمایه تا حدودی بهبود یافت و در پایان سال ۹۹ معادل ۶هزار و ۲۹۰میلیارد تومان ثبت شد. گفتنی است زیان عملیاتی این بانک در سال گذشته معادل هزار و ۳۳۰ میلیارد تومان بود و بخش بزرگی از این اختلاف به دلیل هزینه‌های مالی چهار هزار ۲۹۰میلیاردی بانک بود. عمده هزینه‌های مالی بانک نیز ناشی از اضافه برداشت از حساب جاری نزد بانک مرکزی است. 

لازم به ذکر است که طبق صورت‌های مالی ۹ماهه سال ۱۴۰۰ که آخرین گزارش موجود از وضعیت بانک سرمایه است، زیان خالص این بانک در مدت ذکر شده برابر با پنج هزار میلیارد تومان ثبت شده است. همچنین زیان انباشته بانک نیز از ۳۸هزار میلیارد تومان عبور کرده است. به این ترتیب، بانک سرمایه پس از بانک آینده و شرکت ایران خودرو، بیشترین زیان انباشته را در بین شرکت‌های بورسی رقم زده است.

گراف زیر، سود و زیان خالص و انباشته بانک سرمایه را در ۱۰ سال گذشته و ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ نمایش می‌دهد.

افت ۳۸درصدی «سمایه» در سال ۱۴۰۰

سهام بانک سرمایه که با نماد «سمایه» در بازار پایه زرد فرابورس معامله می‌شود، از ابتدای سال ۱۴۰۰ افت قیمتی ۳۸درصدی را به ثبت رسانده است. شاخص گروه بانکی بورس تهران در هم مدت ذکر شده نزولی بوده و با کاهش ۱۹.۱درصدی مواجه شده است. بنابراین «سمایه» در مقایسه با هم گروهی‌های خود، عملکرد ضعیف‌تری را در سال ۱۴۰۰ رقم زده است.

نمودار زیر، روند قیمتی «سمایه» را در مقایسه با شاخص گروه بانکی نشان می‌دهد. نکته قابل توجه این نمودار، حرکت خلاف جهت این دو در برخی بازه‌های زمانی است. برای مثال شاخص گروه بانکی در بازه زمانی ۱۱مهر ماه تا ۹ آذر ماه سال جاری، افتی ۱۴درصدی را تجربه کرد. در حالی که در همین مدت، سهام بانک سرمایه با جهش ۸۶درصدی قیمت همراه شد.

بن بست افزایش سرمایه

بانک سرمایه در ابتدا با سرمایه ۳۵۳میلیارد تومانی تاسیس شد. سرمایه اولیه بانک سرمایه، بیش از هر بانک خصوصی تاسیس شده پیش از آن بود. همچنین سرمایه این بانک در سال ۱۳۹۰ با ۱۳درصد افزایش به ۴۰۰میلیارد تومان رسید.

گفتنی است هیات مدیره بانک سرمایه، دو بار در سال‌های ۹۵ و ۹۹، با ارائه طرح توجیهی به مجمع بانک، خواستار افزایش سرمایه شد. با این وجود این افزایش‌ سرمایه هیچ‌ گاه عملی نشد.

تب ۳۹۷درجه‌ای بانک سرمایه!

نرخ کفایت سرمایه، نسبتی است که میزان ثبات بانک‌ها را در برابر زیان‌های غیر منتظره نشان می‌دهد و به نوعی تب سنج بانک‌ها به حساب می‌آید. بر اساس استانداردها، این نرخ باید بیش از هشت درصد باشد. با این وجود کفایت سرمایه در نظام بانکی ایران، فاصله‌ای طولانی با این رقم دارد.

محاسبات خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس نشان می‌دهد که بانک سرمایه، در پایان سال ۱۳۹۹، نرخ کفایت سرمایه اعجاب آور منفی ۳۹۷درصد را ثبت کرده است. همچنین این رقم در سال ۹۸ برابر با منفی ۱۷۳ و در سال ۹۷ معادل منفی ۱۲۹درصد ثبت شده است. در حالی که بانک سرمایه در صورت‌های مالی سال ۹۹ خود، نرخ کفایت سرمایه سال ۹۸ را هفت درصد و سال ۹۹ را منفی ۷ درصد اعلام کرده است!

گرچه بخش بزرگی از بانک‌های ایران دارای کفایت سرمایه غیر استاندارد هستند اما نرخ کفایت سرمایه فاجعه بار بانک سرمایه نگرانی‌های بسیاری را برای سهامداران و سپرده‌گذاران بانک بوجود می‌آورد. ریسک‌های پیشبینی نشده‌ای که ممکن است متوجه بانک سرمایه باشند، می‌توانند خسارات جبران ناپذیری به بانک وارد کنند و مدیران بانک باید هرچه زودتر در صدد حل مشکلات برآیند.