مذاکره مستقیم به معنای نزدیک بودن توافق نیست
تهران و واشنگتن از مذاکره مستقیم با یکدیگر می‌گویند. این خبر از سیگنال‌های مثبت مذاکرات تلقی می‌شود که باعث تحلیل‌های مختلفی شده است. برای بررسی اظهارات مقامات ایران و آمریکا در مورد مذاکره مستقیم دو کشور اقتصاد آنلاین با رحمن قهرمانپور، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفتگو می‌پردازد.
اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی راد؛ ممنوعیت مذاکره مستقیم ایران با آمریکا تعدیل شده است. حسین امبرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته است که اگر نیاز به مذاکره مستقیم با آمریکا باشد ایران این موضوع را در نظر می گیرد. تا به امروز نماینده تهران و واشنگتن از طریق non paper و انریکه مورا، مذاکره کننده ارشد اروپا و دو کشور دیگر انجام صورت گرفته است.
در مقابل صحبت‌های امیرعبداللهیان در مورد مذاکره مستقیم ایران و آمریکا ند پرایس، سخنگوی کاخ سفید، گفته است: «ما آماده دیدار مستقیم هستیم. ما پیوسته بر این موضع تاکید کرده ایم که تعامل مستقیم با ایران هم در مذاکرات برجام و هم سایر مسائل خیلی موثرتر خواهد بود. این شامل چارچوب های دوجانبه یا چندجانبه می شود.»
در واکنش به این سخنان میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در وین که از طرف این کشور در مذاکرات اتمی حاضر است و در مواردی پیام های ایران و آمریکا را تبادل می کند، در توئیتی از آن استقبال کرد اما گفته است که چنین مذاکراتی در مراحل نهایی گفت و گوها مفید خواهد بود.
به نظر می‌رسد روند مذاکرات در حال تغییرات اساسی است و این تغییرات به سمت توافق در حرکت است. با این حال اقتصاد آنلاین برای بررسی شرایط پیش روی ایران و آمریکا با رحمن قهرمانپور، کارشناس بین‌الملل گفتگو می‌کند.
رحمن قهرمانپور در مورد اینکه در خصوص مذاکرات مستقیم که دو دیدگاه وجود دارد، می‌گوید: «یک دیدگاه فنی است که در آن برخی معتقد هستند اگر مذاکرات بین ایران و آمریکا مستقیم باشد، توافق زودتر حاصل می‌شود و تبادل پیام زودتر صورت می‌گیرد. در واقع این دیدگاه معطوف به مذاکرات همین دوره است و اگر می‌خواهیم مذاکرات به نتیجه برسد باید مذاکرات مستقیم انجام شود تا تبادل پیام سریع‌تر صورت گیرد. دیدگاه دوم کسانی هستند که طرفدار تنش‌زدایی از رابطه ایران و آمریکا هستند و معتقدند که نفس مذاکرات وگفتگوی مستقیم میان ایران و آمریکا، واسطه‌ها را می‌تواند به نوعی کم اثر کند. یعنی ایران بدون نیاز به اروپا و روسیه می‌تواند مشکلاتش را با آمریکا حل کند و این مذاکرات مستقیم می‌تواند مقدمه مذاکرات بعدی و تنش‌زدایی از رابطه ایران و امریکا باشد. دیدگاه دوم سیاسی است و در حقیقت می‌گویند مذاکرات مستقیم نباید محدود به مذاکرات هسته‌ای باشد بلکه باید به نوعی ادامه پیدا کند و مقدمه‌ای برای کاهش تنش در روابط ایران و آمریکا باشد.»
این کارشناس بین‌الملل در مورد احتمال نزدیک بودن توافق به دلیل امکان مذاکره مستقیم تهران و واشنگتن بیان می‌کند: «رابرت مالی مطرح کرده است که شرکت های آمریکایی به عنوان تضمین عدم خروج آمریکا از برجام به ایران بیایند؛ به نظر من این سخن رویکرد جدیدی است. این رویکرد جدید با یک ادبیات دیگر در زمان دونالد ترامپ مطرح شده بود. ترامپ گفته بود آمریکا برجام را بست و سود اقتصادی از آن عاید اروپا و سایر کشورها شد. این دیدگاه ظاهراً در دولت بایدن نیز به نوعی مورد پذیرش است. یعنی دولت بایدن می گوید که آمریکا باید از حالت ناظر منفعل در مذاکرات بیرون بیاید و به دنبال بهره برداری از توافق باشد. احتمال دارد این توافق 25 ساله ایران و چین و نقش آفرینی روسیه در مذاکرات به نوعی آمریکا را به این جمع بندی رسانده است که باید فعال‌تر در روابط خود با ایران از جمله در مذاکرات هسته‌ای نقش ایفا بکند.»
قهرمانپور در ادامه اظهار می‌کند: «واقعیت این است که آمریکا میخواهد از نقش منفعل خارج شود فقط در حد ایده است و هنوز به یک تصمیم سیاسی بدل نشده و به مرحله اجرا نرسیده است. آنها منتظر هستند تا ببینند این ایده تا چه میزان مورد استقبال ایران قرار می‌گیرد. من طرح موضوع مذاکرات مستقیم را در همین راستا می‌بینم. آمریکایی‌ها فکر می‌کنند اگر مذاکرات مستقیم باشد بهره‌برداری و منتفع شدن آنها از توافق با ایران راحت‌تر است، ولی این الزاماً به معنای نزدیک بودن به توافق نیست. در هر حال هنوز در اخباری که از مذاکرات بیرون آمده، اختلافات دو طرف بر سر مسائل اساسی را نشان می‌دهد.»
