ایران هیچ الماسی ندارد
معاون سازمان زمین‌شناسی پتانسیل‌های موجود معدنی کشور را تشریح کرد و از دو هزار معدن غیرفعال، قانونمند شدن فضای فعالیت معدنی و میل خارجی‌ها به بهره‌برداری از ذخایر موجود در زیر آبهای آزاد خبر داد.
بهروز برنا با بیان اینکه ایران ذخایر معدنی مطلوبی دارد، اظهار کرد: ایران به لحاظ پلیتی(صفحه زمین شناسی)، شرایط مطلوبی دارد، چرا که از یک پلیتی بسیار جوان و پدیده‌های زمین‌شناسی زیادی برخوردار است. معاون اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: کشور ما از نظر متالوژنی نیز بر روی سطح یک کمربند شناخته شده به نام «آلپ-هیمالیا» قرار گرفته است که 15 درصد ذخایر معدنی دنیا از این کمربند تامین می‌شود. این کمربند از غربی‌ترین بخش اروپا شروع شده و به شرقی‌ترین بخش آسیا منتهی می‌شود. معاون اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه 12.5 درصد طول این کمربند از خاک ما گذر کرده است، گفت: چنین شرایطی غنای معدنی کشورمان را بسیار مطلوب‌تر کرده است. برنا در این باره افزود: از سویی اکثر زمین‌شناسان بر این عقیده هستند که کره زمین 4.5 میلیارد سال از عمرش می‌گذرد و با وجود اینکه قبلا خشک و یکپارچه بوده، در یک فرآیندی این صفحات از هم جدا شدند و الان در حال نزدیک شدن به هم هستند. در واقع یا به هم برخورد می‌کنند یا از هم دور می‌شوند که این نقطه اتصال بین صفحه‌ها محل بسیار مساعدی برای تخلیه و تشکیل مواد معدنی است. معاون معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: فعالیت معدنی در ایران ریشه در تاریخ دارد و به نظر می‌رسد حدود 1200 معدن از پیشینیان به ما رسیده است. او افزود: در ایران حدود 70 نوع مواد معدنی داریم که 15 مواد معدنی دیگر هم در بحث فرآوری و اکتشاف مدنظرمان واقع شده و به زودی آنها به بخش معدن کشور می‌پیوندند. زیرا ما یک جدول مندلیوف داریم که عناصر گوناگونی دارد و برخی از این عناصر همراه با مس محسوب می‌شوند. به طور مثال مس پورفیری همیشه همراه با مولیبدن و مولیبدن نیز با رنیوم همراه است. از طرفی همیشه طلا و نقره یاران مس هستند و این فلز را همراهی می‌کنند. او گفت: در نگاه اول یک معدن مس به ظاهر یک معدن مس است اما عناصری همواره در کنار ذخایر مس وجود دارند که می‌توانند ارزش افزوده این صنعت را ارتقا دهند. برنا با بیان اینکه در ذخایر سرب و روی ما می‌تواند نقره وجود داشته باشد، گفت: همین‌طور ممکن است در معادن روی، مواد معدنی دیگری به نام کادیوم، ایندیوم وجود داشته باشد که کشف چنین مواد معدنی به دلیل تولید ارزش افزوده نیازمند توجه هستند. معاون معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه در کل کشور حدود 60 میلیارد تن ذخیره داریم، گفت: برخی ذخایرمان از این 60 میلیارد تن قطعی و برخی دیگر احتمالی است. ذخایر قطعی ذخایری هستند که با برآوردهایی که صورت می‌گیرد و محاسبه طول، عرض و عمق ذخایر کاملا مهندسی ارزیابی می‌شوند و به اضافه یا منهای 30 درصد خواهد شد و احتمال وجودشان بالای 70 درصد است.ذخایر احتمالی هم ذخایری هستند که نیازمند تکمیل مراحل اکتشافات بر روی آنها هستیم و احتمال وجودشان 50 درصد است. برنا افزود: با در نظر گرفتن این موضوع می‌توان گفت بر اساس آخرین آمارهای رسمی ذخایر قطعی کشور ما تا پایان سال 91 معادل 43 میلیارد تن است که از این 43 میلیارد تن، تا پایان سال 91 هفت هزار و 867 معدن در کشور داشتیم که پنج هزار و 422 فقره آنها معادن فعال و دو هزار و 86 غیر فعال بوده‌اند، ضمن اینکه 359 معدن در حال تجهیز هستند. برنا در خصوص میزان استخراج از این معادن گفت: حجم استخراج از معادن فعال کشور سالانه 372 میلیون تن است. سه درصد ذخایر شناخته شده معادن دنیا در ایران وجود دارد که باعث شده از این حیث در خاورمیانه از رتبه اول برخوردار شویم،در آسیا از این لحاظ سوم باشیم و در دنیا هم جزو 10 کشور معدنی محسوب شویم.
ایران الماس ندارد او درباره اینکه در ایران چه پتانسیل‌های معدنی وجود ندارد؟ تصریح کرد: ایران از وجود برخی ذخایر معدنی مانند الماس بهره‌مند نشده است یا شاید هنوز در خاک‌های کشور ردی از آن نیافته‌ایم. برنا افزود: الماس در میان سنگ‌های کیمبرلیت قدیمی (سنگ‌هایی که در اعماق زمین تحت فشار و حرارت زیادی قرار دارند)، تشکیل می‌شود اما متاسفانه چنین شرایطی در موقعیت زمین‌شناسی ایران وجود ندارد. معاون معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی درباره مطالعات صورت گرفته برای کشف معدن الماس در ایران گفت: با توجه به بررسی‌های انجام شده امکان حضور ذخیره الماس وجود ندارد، البته در مناطق دگرگونی مانند استان سیستان و بلوچستان در منطقه کوه سفید سراوان احتمال وجود اندکی الماس مطرح شده که این احتمال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی توسط یک تیم مطالعاتی خارجی عنوان شده است. بر اساس تحقیقات این تیم مواد‌ی شبیه به الماس در این منطقه وجود داشت. به گزارش اقتصادی نیوز،بنا بر همین مطالعات تحقیقاتی در سال‌های اخیر برای سنگ‌های قیمتی همچون یاقوت مطالعاتی انجام گرفت که دستاوردی نداشت و در نتیجه می‌توان گفت ایران شانسی برای داشتن ذخایر الماس ندارد. او افزود: در مقایسه با کشورهای دیگر در برخی مواد معدنی دیگر مانند قلع و تنگستن کمبودهایی در خاک کشور وجود دارد. برنا گفت: نکته مهم این است که در 10 نوع مواد معدنی به لحاظ تولید و ذخیره دارای رتبه تک رقمی هستیم. او همچنین افزود: وجود چنین مواد معدنی در کشور باعث تشکیل 23 هزار صنایع معدنی شده که از این تعداد چهار هزار صنایع معدنی بزرگ مانند سیمان، فولاد، ذوب، روی و مس و . . . دیگر ایجاد شده است.
افزایش ذخایر مس معاون اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه کشور ما به لحاظ زمین‌شناسی به 9 پهنه تقسیم می‌شود، بیان کرد: از هر پهنه در کشور ما یکسری انتظارات مواد معدنی ویژه و خاص وجود دارد مثلا ما در ایران کمربندی به نام ارومیه- دختر داریم که این کمربندی همیشه مس و طلا را در خود جای داده است که در این کمربند ذخایرمس پورفیری زیادی داریم. (مس پورفیری به ذخایری از مس گفته می‌شود که تناژ بالا اما عیار کم دارد.) صدها سال پیش توجه بیشتر اکتشاف‌گران به سوی ذخایر مس رگه‌ای بود (ذخایر با تناژ پایین و عیار بالا) اما در سال‌های اخیر تکنولوژی آن‌قدر پیشرفت کرده است که می‌توان ذخایر مس که عیارش زیر یک درصد در تن هستند را بتوان در صنعت استفاده کرد. او افزود: خوشبختانه ما بر روی یک کمربند مس و طلایی قرار داریم که این کمربند شناخته شده و بزرگترین ذخایر مس آن هم در معادن سرچشمه، سونگون و میدوک قرار گرفته است. برنا همچنین افزود:اخیرا به مجموع این ذخایر مس ذخیره معادن نوچون، مسجد داغی و سرکوه در حال اضافه شدن است. در واقع هر چقدر بیشتر در زمینه توسعه معادن فعالیت داشته باشیم مطمئنا دستاوردهای مناسبی هم خواهیم داشت. وضعیت ذخایر سرب و روی ایران معاون معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه افزون بر اینها شش محور سرب و روی هم در کشورمان وجود دارد که مهمترین آن محورها ملایر- اصفهان است، گفت: در این محور بیش از 120 کانسار و نشانه معدنی سرب و روی شناسایی شده‌اند که با وجود این، سه درصد ذخایر سرب دنیا و هشت درصد ذخایر روی دنیا در کشور ما جای گرفته است. در حال حاضر ذخایر معدن مهدی‌آباد بزرگترین ذخیره سرب و روی در دنیا محسوب می‌شود. همچنین در محور دیگر ایران بر روی محور آهن اورال- عمان قرار دارد که به دلیل پتانسیل خوب این محور نسبت به کشورهای خارجی، سازمان اکتشاف تلاش دارد که وضعیت کشور را در زمینه اکتشاف آهن توسعه دهد. در این محور ما بیش از 4.5 میلیارد تن ذخایر آهن داریم. برنا با بیان اینکه یکی دیگر از پتانسیل‌های معدنی برخورداری از گنبدهای نمکی جنوب ایران است که در این قسمت کشور پراکنده شده است، گفت: این گنبدهای نمکی در هرمزگان، قشم و بندرعباس قرار دارد که منشا تشکیل اورانیوم است. او افزود: گنبدهای نمکی متعددی با ابعاد متفاوت در این منطقه پراکنده شده‌اند که نمک اغلب این گنبدها به دلیل ناخالصی زیاد قابل استفاده در غذا نیست اما اگر این نمک‌ها به صورت محلول در بیایند و بعد در حوضچه‌های مصنوعی نمک آن را مجدداً رسوب دهند، قابل استفاده خواهد شد. در حقیقت از نمک‌های موجود در گنبدهای نمکی منطقه جنوبی کشور در صنایع شیمیایی استفاده می‌شود.
استخراج مواد معدنی از آبهای آزاد معاون اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه بهره‌برداری از ذخایر موجود در زیر آبهای آزاد در چند سال اخیر بسیار مورد توجه خارجی‌ها قرار گرفته است، گفت: ایران به دلیل اینکه از موقعیت خوبی به لحاظ دسترسی به آب های آزاد برای بهره‌برداری از ذخایر موجود در زیر آب‌ها برخوردار است، این روزها نیازمند مطالعات دقیق و استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های روز دنیاست. برنا درخصوص این مطالعات برای استخراج مواد معدنی در زیر دریاها گفت: در راستای بهره‌برداری از ذخایر موجود در دریاها سازمان زمین‌شناسی در سال‌های گذشته اقداماتی را انجام داده است، به طور مثال در اعماق 200 متری دریای عمان، 900 متری دریای خزر و 100 متری خلیج فارس این بررسی‌ها صورت گرفته است. معاون معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: دستاورد این مطالعات یافتن ذخایر هیدرات‌های گازی و نودول‌های گازی بوده است که پس از یافتن ذخایر متفاوت در آبهای داخلی و براساس نقشه راه تعیین شده، ورود، مطالعه و اکتشاف در آبهای آزاد را در برنامه‌هایمان داریم، زیرا در حال حاضر سهم اکتشاف کشورهای دیگر در آبهای آزاد بیش از ایران است و ما باید در این راستا تلاش کنیم تا میزان این استخراج را افزایش دهیم، زیرا کف دریاها مقادیر زیادی مواد معدنی وجود دارد. او با بیان اینکه در دولت یازدهم بخش معدن به خوبی دیده شده است، گفت: در این سال‌ها بخش نفتی کشور بیشتر مطرح بوده اما به تازگی به نظر می‌رسد بخش معدن هم مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل بهتر است از این فضا استفاده کنیم و فرصت‌های سرمایه‌گذاری را از دست ندهیم. برنا نقش معاونت معدنی در استان‌ها را مهم برشمرد و گفت: بهتر است برای اکثر استان‌ها یک نفر به عنوان معاونت معدنی در سازمان صنعت هر استانی منصوب شود، چرا که نبود این جایگاه بخش معدن کشور را تضعیف می‌کند. همچنین او در پایان نظارت سازمان نظام مهندسی را اصلی‌ترین عامل جلوگیری از تخلفات معدنی ذکر کرد و اظهار کرد: در سال‌های گذشته هر کسی می‌توانست پروانه بهره‌برداری و گواهی اکتشاف معادن بگیرد اما سازمان نظام مهندسی معدن در این سال‌ها توانسته است از این روند ممانعت کرده و فضای فعالیت معدنی را قانونمند کند.
