خطر حرکت شهر گرگان / صدور ۱۴مجوز برای تخریب جنگل!
حدود دو دهه است که مدیریت شهری گرگان تلاش می‌کند پروژه تله کابین گرگان را اجرایی کند. پروژه‌ای که به باور کارشناسان کم‌ترین آسیب آن قطع درختان جنگلی هیرکانی، نابودی خاک، افزایش ریسک رانش و زمین‌لغزه و دامن زدن به بحران فرونشست زمین است.
اقتصادآنلاین- مهفام سلیمان‌بیگی، با این حال این پروژه در یک قدمی ابلاغ و اجراست و مدیران شهری ادعا می‌کنند احداث تله‌کابین فقط شش درخت را قطع می‌کند!
توسعه گردشگری یا نفع شخصی؟
از دوره چهارم شورای شهر گرگان، ۴۰ نقطه برای اجرا پروژه تله کابین پیشنهاد شد تا گردشگری شهر رونق بگیرد و در نهایت ناهارخوران به عنوان محل اجرا طرح انتخاب شد.
حالا با وجود این‌که مدیران شهری گرگان تمام مجوزهای مورد نیاز برای احداث تله کابین در ناهارخوران را گرفته‌اند اما کارشناسان و اساتید دانشگاه این استان تاکید دارند که این پروژه بشدت آسیب‌زا است. اخیرا نیز برخی اعلام می‌کنند که مجوزهای صادره مدیران شهری گرگان بر اساس اطلاعات اشتباهی بوده که به متولیان محیط‌زیست داده شده است.
برای مثال شبکه سمن‌های محیط‌زیست ومنابع طبیعی استان گلستان، با ارسال یک نامه سرگشاده خطاب به مسوولان نهاد‌های دولتی و نظارتی و قانونگذار، از آنان خواستند تا نسبت به بازنگری در تصویب و ابلاغ پروژه تله کابین در جنگل هیرکانی ناهارخوران گرگان اقدام کنند. به باور آنان افزایش قیمت معدود زمین‌های شخصی افراد ذینفع در پیرامون ایستگاه نخست تله‌کابین بوده که تبدیل به انگیزه ساخت این پروژه شده نه توسعه گردشگری!
در بخشی از نامه آنها آمده: «اجرای پروژه تله کابین در جنگل ناهارخوران، پیامدهایی چون افزایش خطر امنیت محیطی به دلیل مشرف بودن حوضه آبریز و سیل‌خیز رودخانه زیارت به ناهارخوران و شهر گرگان، قطع درختان جنگلی هیرکانی و تغییر کاربری انها، نابودی خاک، افزایش ریسک رانش و زمین‌لغزه، افزایش بار ترافیکی، افزایش بار مصرف برق، لوله کشی چشمه‌های جنگلی و کاهش شدید دبی آب و حقابه طبیعت و حیوانات، افزایش قیمت معدود زمین‌های شخصی افراد ذینفع که در پیرامون ایستگاه نخست تله‌کابین قرار دارند، افزایش احتمال ایجاد مسیرهای دسترسی جدید، نبود توجیه اقتصادی طرح و ده‌ها آسیب دیگر را برای شهر گرگان و استان گلستان به دنبال خواهد داشت».
علاوه بر این گروه، ۱۲۸عضو هیات علمی دانشگاه‌های استان گلستان نیز در نامه‌ای به سازمان بازرسی‌کشور و سایر مقامات خواهان لغو این پروژه شدند.
اخذ مجوز با اطلاعات غلط
در پی این اتفاقات، مهر ماه امسال رئیس شورای شهر گرگان خبر داد که شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشورهمه مجوزهای احداث تله کابین در پارک جنگلی ناهارخوران گرگان را باطل کرده است.
ماجرا از این قرار بود که کارشناسان حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی در شورای‌عالی شهرسازی کشور نیز مثل کارشناسان و اساتید استان به این باور رسیده بودند که برخی مجوزهای قبلی صادره برای تله کابین براساس داده‌های غلط اخذ شده است. بنابراین صحت اطلاعات داده شده درباره پروژه را نیازمند راستی‌آزمایی و بررسی میدانی خواندند.
براساس قوانین، پروژه‌هایی با بیش از پنج هکتار مساحت باید توسط تیم ارزیابی زیست محیطی مورد بررسی میدانی قرار بگیرد. درحال‌حاضر مدیران شهری گرگان مساحت مربوط به پروژه را کمتر از پنج هکتار اعلام می‌کنند و می‌گویند نیازی به ارزیابی میدانی محیط‌زیست نیست درحالی که به باور کارشناسان و شورای‌عالی شهرسازی مساحت پروژه بیش از این مقدار اظهار شده است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان به عنوان یکی از نهادهایی که پیشتر به ساخت تله‌کابین در جنگل مجوز داده است، اخیرا گفته: « ما مکاتبات لازم را انجام داده و بیان کردیم دستگاه‌های نظارتی می‌توانند طرح را بررسی کرده و اگر کوچک نمایی شده بود، برخورد لازم انجام شود».
چرا به نظر چهار نفر استاد دانشگاه استناد کردید؟
علی اکبر نصیرنیا، رئیس کمیسیون گردشگری شورای شهر گرگان، نیز همین ادعا را دارد. او در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین ابطال مجوزهای پروژه توسط شورای‌عالی معماری و شهرسازی را تکذیب می‌کند و می‌گوید: « مجوزها باطل نشده‌اند. از سال ۸۲ تا ۹۹ این پروژه ۱۴ مجوز را از دستگاه‌های مربوطه از جمله محیط زیست، سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی گرفته است و اکنون به شورای‌عالی معماری و شهرسازی رفته تا ابلاغ و اجرا شود».
او ادامه می‌دهد: یکی دو باری در شورای‌عالی معماری و شهرسازی مطرح و حتی مصوب هم شد اما ابلاغ نشد. این موضوع با تغییر و جابه‌جایی دولت‌ها همراه شد. ما در دو ماه گذشته پیگیر شدیم و با خانم صادق مال باجرد، دبیر شورای‌عالی معماری و شهرسازی جلسه داشتیم. ایشان علت عدم ابلاغ را گزارش تعدادی از اساتید دانشگاه درباره مشکلات زیست محیطی خواند.
نصیرنیا می‌افزاید: ما گفتیم باید دستگاه‌های مربوطه در این باره نظر بدهند نه این که اشخاصی از بیرون بگویند اینجا مشکل دارد و جلوی پروژه‌ای که آرزوی دو میلیون نفر از جمعیت گلستان است، به خاطر نامه آنها گرفته شود. پرسیدیم که آیا باید به نظر چهار تا استاد دانشگاه استناد کنید یا دستگاه متولی مثل منابع طبیعی و سازمان جنگل‌ها؟ نهایتا به ما قول دادند دو هفته بعد بیایند برای بازدید که بیش از چهار هفته گذشته و خبری نیست.
رئیس کمیسیون گردشگری شورای شهر گرگان در ادامه عنوان می‌کند: افرادی ادعا کرده‌اند که محل پروژه بالای پنج هکتار است و نیاز به مجوز زیست محیطی دارد و باید در سطح تهران بررسی شود اما مشاور طرح ما و دستگاه‌های متولی شهر زیر پنج هکتار بودن پروژه را تایید کرده و مجوز داده‌اند. من پرسیدم آیا دستگاه رسمی اعلام کرده که مساحت پروژه بالای پنج هکتار است؟ گفتند فقط گزارش کارشناسان بوده است.
انتقادها ناشی از دست‌های پشت‌پرده است
به گفته او شورای شهر از دبیر شورای‌عالی معماری و شهرسازی خواسته که با معاون محیط‌زیست برای بازدید میدانی از پروژه مراجعه کنند و اگر مساحت بالای این مقدار بود، برای مجوز زیست محیطی برود در غیر این صورت ابلاغ شود برای اجرا.
نصیرنیا تصریح می‌کند: اکنون دو ماه گذشته و تشریف نیاوردند. با این حال طرح هنوز رد نشده و فقط گفته‌اند باید مجوز زیست محیطی بگیرد. ما پیگیریم که شورای معماری و شهرسازی خودش بازدید کند و تایید کند که نیازی به مجوز زیست محیطی نیست. اکنون پرونده در دبیرخانه شورای‌عالی معماری و شهرسازی است. بیایند و ببیند اگر واقعا کوچک‌نمایی شده با دستگاه‌هایی که مجوز داده‌اند برخورد شود اما اگر کوچک‌نمایی نشده و بی‌دلیل مردم را منتظر پروژه نگه داشته‌اند باید با کارشناسانی که سنگ‌اندازی می‌کنند برخورد شود.
او ادامه می‌دهد: نمی‌دانم دوستان به چه دلیل اصرار دارند بگویند مساحت پروژه بیش از پنج هزار هکتار است. من احساس می‌کنم این‌ها حاصل دست‌های پشت‌پرده‌ای است که نمی‌خواهد ظرفیت گردشگری استان متحول شود چون اگر گردشگری استان رونق بگیرد قطعا گردشگری از استان‌های دیگر مثل مازندران و گیلان به گلستان منتقل می‌شود و درآمد گردشگری استان‌های دیگر از تله‌کابین تا ۴۰ درصد کاسته می‌شود. ولی این‌ها را نمی‌توانیم اثبات دقیق کنیم.
کوچک‌نمایی کرده‌اند
پیش از نصیرنیا، ناصر گرزین، عضو دیگر شورای شهر گرگان درباره سطح در معرض آسیب پروژه طی اظهاری عجیب گفته بود که مبدأ احداث تله‌کابین از جاده ناهارخوران و انتهای آن سفید چشمه خواهد بود و در این مسیر هیچ قطعی درخت نخواهیم داشت و فقط ۶ درخت آن هم قسمت بالایی آن قطع خواهد شد!
در سوی دیگر ماجرا اما فعالان و کارشناسان محیط‌زیست هستند که با تکذیب این ادعاها ماجرا را به شکل دیگری روایت می‌کنند.
الهه موسوی، فعال محیط زیست، درباره پروژه ساخت تله‌کابین می‌گوید: درست می‌گویند بخش اعظمی از مجوزها را گرفته‌اند. ولی این‌ها برای دریافت مجوز پروژه را کوچک‌نمایی کرده‌اند. این را نماینده سازمان محیط‌زیست هم بیان کرد. این‌ها برای دریافت مجوز فقط مساحت ایستگاه مبدا و مقصد را در نظر گرفته‌اند و ایستگاه میانی را حساب نکرده‌اند.
او ادامه می‌دهد: چطور ممکن است این دکل‌های بزرگ تله‌کابین جز سطح اشتغال محسوب نشود؟ این دکل‌ها خاک را زیرو رو نمی‌کنند؟ این‌ها جز جنگل نیستند؟ این‌ها درخت‌بری ندارند؟ شبیه این است که برای ساخت یک پارکینگ فقط مساحت زیر چرخ ماشین را حساب کنید نه مساحت کل ماشین را. یک نفرشان هم به ما جواب نداد که چرا ایستگاه وسط و دکل‌ها جز مساحت تخریب حساب نشده است. آنها این کار را کردند چون اگر مساحت بالا می‌رفت وطرح ارزیابی می‌شد، کمیته محیط‌زیست قطعا آن را رد می‌کرد.
موسوی توضیح می‌دهد: تبعات زیست محیطی این پروژه بسیار زیاد است. ما سال گذشته در منطقه زیارت ۴۰ هکتار رانش زمین داشتیم و خدا رحم کرد که به جاده نزدیک نبود وگرنه تلفات انسانی وحشتناکی داشت. این منطقه سابقه رانش دارد و دائما می‌لغزد. علاوه بر این یکی از کانون‌های سیل جاده ناهارخوران است. شهری که ما ۲۳ سال است در آن سیل‌های شدید با تلفات انسانی و...داشتیم نباید با تخریب پوشش گیاهی بالا دست مواجه شود. حتی اگر این طرح مستقیما هم جنگل را خراب نمی‌کرد جنگل را در معرض آسیب همگان قرار می‌داد و نابود می‌کرد.
او می‌افزاید: ما اکنون در استان با خشکسالی و فرونشست مواجه هستیم که ناشی از نقش ریشه درختان و نابودی آنها است. نتیجه سال‌ها قطع و نابودی درختان منطقه این شده که تابستان امسال ما روزی ۱۲ تا ۱۴ ساعت قطع آب در تمام شهر گرگان داشتیم.
