تامین کسری بازار محصولات فولادی با عرضه‌های تلفیقی / راهکار صمت برای حل مساله کمبود بازارها

اقتصاد آنلاین-طاهره گودرزی؛ پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و انتخاب رضا فاطمی امین به عنوان وزیر صمت، الگوی جدیدی برای ساماندهی بازارهای فولادی مطرح شد که یکی از بندهای آن، عرضه تلفیقی ورق است. به این معنا که به فولاد مبارکه اجازه داده شده تا به عنوان اصلی ترین تولیدکننده ورق، به واردات ورق مورد نیاز اقدام کرده و با ضریب 5 به 1 در بورس کالا عرضه کند. 

اما اصل ماجرا چیست؟ 

عرضه تلفیقی به چه معناست و نحوه قیمت‌گذاری آن چگونه است؟ اینها سوالاتی است که امیر صباغ مدیر توسعه سرمایه گذاری و اقتصادی ایمیدرو در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین به آن پاسخ داده است. 

امیر صباغ مدیر توسعه سرمایه گذاری و اقتصادی ایمیدرو در خصوص عرضه تلفیقی توضیح داد: عرضه تلفیقی الگویی است که در زمان نیاز بازار داخلی به یک ماده اولیه و شرایط عدم تامین آن از محل تولید، از طریق واردات تامین نیاز می‌شود و قیمت آن نیز تلفیقی از قیمت داخلی و وارداتی آن محصول است. فرض کنید نیاز کشور به کالایی، هفت واحد است اما فقط پنج واحد را می توانیم در داخل تولید کنیم. یعنی دو واحد دیگر باید وارد شود. به این مفهوم که می‌توانیم یک سبد کالایی شامل پنج واحد تولید داخل و دو واحد محصول وارداتی ایجاد کنیم که این سبد کالایی تلفیق شده در بورس کالا عرضه می‌شود. 

صباغ در ادامه به تعیین قیمت سبد پرداخت و بیان کرد: قیمت کالای داخل کاملا مشخص است که می‌توان با رصد هفته های قبل در بورس کالا مشاهده کرد، قیمت محصول وارداتی هم در پرفورماژ ثبت سفارش هر شرکتی که وارد کننده کالاست، موجود است. زمانی که قیمت داخلی کالایی تنی 800دلار و قیمت وارداتی آن هزار دلار است، این دو رقم با هم به نسبت یک به پنج تلفیق می شود و قیمت تلفیقی حدودا 840 دلار  و در نهایت قیمت پایه هم 840 دلار تعیین می‌شود. در بورس کالا فقط یک قیمت وجود دارد و کالای وارداتی به صورت جداگانه قیمت گذاری و عرضه نمی‌شود و قالب یک سبد در بورس کالا عرضه می‌شود.

مدیر توسعه سرمایه‌گذاری و اقتصادی ایمیدرو خاطر نشان ساخت: در این مورد، حداقل سود متعارف دریافت می‌شود. به عبارت دیگر اگر قیمت داخلی کمی بالاتر در نظر گرفته شود، در واقع قیمت وارداتی هم کمتر در نظر گرفته می‌شود که غیرمنطقی نیست. هر چه میزان کالای تولید داخل در این تلفیق بیشتر باشد، قیمت‌ها به سمت قیمت داخلی پیش می‌رود و اگر میزان واردات در سبد بیشتر باشد، قیمت‌ها به سمت خارجی سوق پیدا می کند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر قیمت عرضه تلفیقی ورق فولاد مبارکه با احتساب ضریب پنج به یک بسیار به قیمت داخلی نزدیک است. با این عرضه تلفیقی کل نیاز بازار تامین می‌شود. یعنی صنایع پایین دست نیازی به خرید مواد اولیه از بازار آزاد ندارند و سفته بازی و سهمیه بندی در کار نیست. یعنی صنعت در کل می‌تواند مواد اولیه خود را به میزان نیاز خریداری کند.

امیر صباغ به حذف سهمیه‌های بهین یاب اشاره کرد و گفت: سهمیه‌های بهین‌یاب برای کالاهای مازاد عرضه حذف شده و برای کالاهایی که کسری عرضه دارند، در صورت عرضه تلفیقی سهمیه بهین یاب حذف می شود. یعنی باید حتماً کالا به میزان کافی وارد و عرضه شود که بعد می‌تواند حذف شود. 

صباغ با اشاره به تجربه موفق‌ عرضه تلفیقی در گروه پتروشیمی، تاکید کرد: نمونه عرضه تلفیقی در گروه پتروشیمی چندین سال است اجرا می‌شود. به طور مثال پتروشیمی شازند نیز همین روش را برای کالاهایی که کسری عرضه داشتند، انجام داده است. در حال حاضر کشور ما با کمبود سنگ آهن و کنسانتره مواجه است.

 مدیر توسعه سرمایه‌گذاری و اقتصادی ایمیدرو  با طرح این سوال که در چنین شرایطی چرا تولید فولاد کشور به خاطر  کمبود سنگ آهن و کنسانتره باید کاهش پیدا کند؟ تصریح کرد: شرکت‌ها می‌توانند کنسانتره مورد نیاز بازار را وارد و با محصول تولیدی خود در بورس به صورت تلفیقی عرضه کنند. با این کار کل نیاز صنعت فولاد کشور تأمین می شود و قیمت‌ها به کمتر از قیمت جهانی می‌رسد. یا اگر کمبود گاز در زمستان داشته باشیم با این روش می‌توانیم از ترکمنستان گاز بخریم. برای تأمین به این الگو رسیده‌ایم و از مشکل چند قیمتی رها خواهیم شد و در واقع سبد یک قیمتی خواهیم داشت. 

وی با بیان اینکه با این الگو و روش تامین بازار، افراد و شرکت‌هایی رضایتمند می‌شوند که قرار است مواد اولیه شان  به میزان کافی و با قیمت نزدیک به قیمت داخل تامین شود، ادامه داد: همزمان همین افراد به الگوی مطرح شده و آینده‌ای که می‌تواند در پی داشته باشد اعتراض دارند. 

صباغ در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت‌های دیگر در بحث ورق به غیر از فولاد مبارکه می توانند عرضه تلفیقی انجام دهند؟ گفت: بله، تمام شرکت‌های تولید کننده ورق می‌توانند این کار را انجام دهند مشروط به اینکه باید تولید داخل داشته باشند تا امکان تلفیق با محصول داخلی داشته باشد. اما اگر شرکت تجاری بخواهد این کار را انجام دهد، می‌تواند واردات انجام دهد اما نمی تواند به صورت عرضه تلفیقی باشد.

وی در پاسخ به این سوال که دیگر شرکت‌های تولیدکننده ورق محصول خود را در بورس عرضه نمی‌کنند، پس چطور می‌توانند واردات انجام دهند؟ گفت: عرضه تلفیقی سود زیادی برای شرکت‌ها ندارد و هدف از آن صرفا تأمین بازار است. چون باید دقیقا عین قیمت وارداتی در بورس کالا عرضه شده و رقابت شود و در رقابت است که سود مشخص می‌شود. این طور نیست که شرکت‌ها بتوانند ورق  وارد کرده و ۵۰درصد سود کنند. 

مدیر توسعه سرمایه‌گذاری و اقتصادی ایمیدرو در خصوص برنامه وزیر صمت برای شرکت‌هایی مثل فولاد گیلان، اهواز و کاویان عنوان کرد: قرار است با عرضه تلفیقی نیاز بازار به قدری تأمین شود که مقداری از حاشیه بازار کم شود و شرکت‌ها بتوانند قیمت‌های منصفانه‌تری در اختیار پایین دست و مشتریان خود قرار دهند.