صفات ژنتیکی چگونه مشخص می شوند؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران؛ وب سایت «حروف عربی»، انسان از دیرباز به دنبال ژنتیک در گیاهان و جانوران بوده است. به گونه‌ای که برای به دست آوردن محصول کشاورزی خوب، گیاهان با کیفیت را با گیاهان ضعیف و حیوانات را هم جفت کرده و مثلاً برای بهبود کیفیت یک اسب اصیل عربی را با یک اسب غیراصیل جفت می‌کردند، اما مفهوم ژنتیک مدرن تا پس از کشف مندل در مکانیسم انتقال صفات ژنتیکی ظاهر نشد.

صفات ژنتیکی

صفات ژنتیکی صفاتی هستند که در موجودات زنده از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند و در (DNA) یافت می‌شوند، به گونه‌ای که به شکل کروموزوم یافت می‌شوند، کروموزوم‌هایی موادی هستند که در داخل هسته یافت می‌شوند و دانشمندان متوجه شده‌اند به رنگ‌های مختلفی هستند و شکل آن‌ها شبیه به شکل قیچی (X) است، هسته طبیعی شامل ۲۴ جفت از این کروموزوم‌هاست که دارای ویژگی‌های فردی یک فرد است.

انتقال صفات ژنتیکی در انسان

اعضای نسل بشر در برخی صفات مشترک هستند که باعث می‌شود به طور کلی به یک گونه تعلق داشته باشند و یک گروه خاص با صفات خاصی مشخص می‌شود که رابطه مشترک بین آن‌ها را نشان می‌دهد و این ویژگی‌ها هنگامی که پدر و مادر با هم ازدواج می‌کنند، کروموزوم‌های یک صفت خاص در جنین به هم می‌رسند برای نشان دادن آن، جنین یک کروموزوم از مادر و یک کروموزوم از پدر می‌گیرد تا یک جفت کروموزوم تشکیل دهد.

صفات غالب و صفات مغلوب

مندل یکی از اولین دانشمندانی بود که به ایده پیدایش صفات خاص در برخی نسل‌ها علاقه‌مند شد، بنابراین گیاه نخود را برای آزمایش در توضیح پیدایش این صفات انتخاب کرد. صفت طول، به گونه‌ای که او گیاه نخود ساقه بلند را با گیاه نخود ساقه کوتاه جفت کرد و متوجه تولید نسلی از گیاه نخود ساقه بلند شد، بنابراین به این نتیجه رسید که این ویژگی قوی‌ترین یا همان چیزی است که غالب نامیده می‌شود. سپس دو نوع کوتاه و دراز از همین گیاه را با هم جفت کرد که به این نتیجه رسید که صفت پا کوتاه ضعیف‌ترین یا به اصطلاح صفت مغلوب است.

ژنتیک دانان از آزمایش‌های خود روی گیاهان و حیوانات به این نتیجه رسیده اند که ویژگی‌های ژنتیکی در همه موجودات زنده از جمله انسان به دو دسته تقسیم می‌شود:

صفات غالب: صفات قوی هستند که در صورت ترکیب با صفت مشابه خود یا برعکس در فرد ظاهر می‌شوند. در آزمایش‌های مندل، صفت طول پا قوی‌ترین بود.

صفات مغلوب: صفات ضعیفی هستند که در فرد ظاهر نمی‌شوند مگر زمانی که با صفتی شبیه به خود ترکیب شوند. در آزمایش‌های مندل اگر گیاهی با ساقه دراز با گیاهی با ساقه کوتاه جفت شود منجر به طولانی شدن آن می‌شود؛ در حالی که اگر گیاهی با ساقه کوتاه با گیاه ساقه کوتاه دیگری جفت شود، صفت ساقه کوتاه در اینجا ظاهر می‌شود.

بیماری‌ها و ژن‌ها

برخی بیماری‌ها با نقص یکی از ژن‌های منتقل شده از والدین به فرزندان همراه است و این نقص می‌تواند در یک ژن باشد که کشف بیماری را تسهیل می‌کند، در حالی که در تشخیص همه بیماری‌های مربوط به ژن‌ها مشکل وجود دارد. زیرا در یک الگو قرار نمی‌گیرند و از جمله بارزترین نمونه‌های بیماری‌های ژنتیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کم خونی داسی شکل

بیماری هانتینگتون

سرطان پستان