چالش کسری ذخایر گندم کشور/ نگرانی از تامین ارز واردات با تداوم افزایش قیمت جهانی

اقتصادآنلاین - سپیده قاسمی؛ از سال ۱۳۹۲ کشور با یک وقفه چند ساله، حرکت به سوی بازیابی دوباره خوداتکایی در تولید گندم را آغاز کرد و در ۶ سال اخیر در تولید این محصولات راهبردی به تولید سالانه ۱۳ میلیون تن رسید. از این میزان هر ساله حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن توسط دولت برای تامین ذخایر استراتژیک از کشاورزان خریداری شد.

اما در سال ۱۴۰۰ به دلایل مختلفی که مهمترین آن‌ها خشکسالی است، کاهش قابل توجه تولید و حجم خرید تضمینی گندم برای تامین ذخیره استراتژیک اتفاق افتاد.

با توجه به اهمیت گندم در حفظ امنیت غذایی کشور اقدام برای تامین کسری ذخایر استراتژیک در دولت قبل از طریق واردات آغاز شد.

در یکسال گذشته قیمت جهانی گندم بیش از ۵۰ درصد رشد داشته است، کشورهای بزرگ تولیدکننده گندم شیوع ویروس کرونا را بهانه افزایش قیمت، بالا بردن تعرفه‌های صادراتی و محدودیت در حجم صادرات کرده‌اند. به طور مثال روسیه که پس از امریکا بزرگترین کشور صادر کننده گندم جهان است و مهمترین کشور مبدا واردات گندم ایران محسوب می‌شود اعلام کرده در پی شیوع کرونا اولویت این کشور حفظ امنیت غذایی داخلی خود است و بر همین اساس قیمت صادرات این محصول را افزایش می‌د‌هد و عوارض خروج را نیز دو برابر می‌کند.

بررسی بازار جهانی گندم نشان می‌دهد قیمت این محصول در یک روند افزایش قرار دارد، در این شرایط دولت برای تامین ارز واردات گندم نیز دچار مشکل است.

حسن عباسی معروفان، سرپرست دفتر خدمات بازرگانی معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، در گفت و گو با اقتصاد آنلاین درباره آخرین وضعیت تامین ذخایر استراتژیک با توجه به گرانی روز افزون قیمت جهانی گندم، گفت: پیش بینی وزارت جهادکشاورزی این بود که میزان خرید گندم از کشاورزان برای تامین ذخایر استراتژیک به ۸ میلیون تن برسد، اما عوامل متعدد از جمله خشکسالی مانع تحقق این پیش بینی شد.

وی از دیگر عوامل موثر بر کاهش تحویل گندم به مراکز خرید را انبار گندم توسط کشاورزان برای زمستان گذرانی، تامین بذر و امید به فروش با قیمت بالاتر عنوان کرد.

عباسی معروفان ادامه داد: آمار ما نشان می‌دهد کشاورزان کمی بیش از ۴ میلیون و ۵۳۴ هزار تن گندم به مراکز خرید دولتی تحویل داده‌اند که با توجه به پایان فصل خرید این رقم بدون تغییر خواهد ماند.

به گفته عباسی معروفان؛ دولت تقریبا با ۵۰ درصد کسری ذخایر استراتژیک برای تامین نیاز کشور در سال جاری مواجه است.

وی نیاز یکسال کشور به گندم را ۱۲ میلیون و ۱۲۴ هزار تن اعلام کرد که میزان نیاز هرماهه خبازی و صنعت کشور تقریبا ۱ میلیون تن می‌شود.

عباسی معروفان افزود: اگر میزان نیاز کشور را مبنا قرار دهیم، دست کم نیاز به واردات بیش از ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم از طریق واردات برای تامین کسری ذخایر استراتژیک داریم.

وی با بیان اینکه واردات کسری ذخایر استراتژیک گندم از ابتدای سالجاری آغاز شده است، افزود: تا امروز ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از کسری مورد نیاز گندم وارد شده است که از این میزان ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن آن در سیلوهای کشور است و مابقی آن در انبارهای گمرک یا کشتی ها قرار دارد.

عباسی معروفان در پاسخ به این پرسش که با توجه به افزایش قیمت جهانی گندم دولت در تامین ارز مورد نیاز دچار مشکل نشده‌ است، گفت: عمده خرید کسری گندم با قیمت مناسب در سه ماهه ابتدای سال انجام شده است، اما با توجه به موج خشکسالی در تمام جهان و ادامه شیوع کووید ۱۹ پیش بینی ما نیز ادامه افزایش قیمت جهانی گندم و چالش در تامین ارز مورد نیاز برای خرید این محصول است.

وی تصریح کرد: با تمام مشکلات موجود، تاکنون ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار برای خرید کسری گندم هزینه شده است و امید داریم تامین باقی آن نیز انجام شود.

 سرپرست دفتر خدمات بازرگانی معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، از قول بانک مرکزی برای پرداخت ارز به تجار به محض ورود گندم به بنادر کشور خبر داد.

بر اساس این گزارش؛ مجلس شورای اسلامی پیش بینی کرده است؛ تامین ذخایر استراتژیک گندم از طریق واردات، همراه با هزینه بسیار بالا برای دولت باشد. مجلس قیمت هر کیلوگرم گندم وارداتی را بیش از ۱۰ هزار تومان برآورد کرده است.

 به نظر می‌رسد با توجه به افزایش قیمت جهانی گندم، تامین باقی مانده کسری ذخایر استراتژیک گندم که بیش از ۳ میلیون تن است، یکی از جدی‌ترین چالش‌های دولت جدید برای تامین امینت غذایی کشورباشد.