فسادهای دیده‌نشده زیرسایه بابک‌زنجانی

بیژن زنگنه ، ناگفته‌هایی را از شرایط حاکم بر وزارت نفت در سال‌های گذشته، ضرورت‌های این حوزه، انتظارات نظام از وزارت نفت، فسادهای این حوزه و پروژه‌های نفتی کشور بیان کرده است که گزیده‌هایی از آن را در زیر می‌خوانید: - کابینه و بنده در شرایط ناپایدار مدیریتی پا به دولت و وزارت نفت گذاشتیم. پرسنل دولت در وضعیت آرامی نبودند و با روش‌های مختلف این محیط ها ناآرام شده بود. به این جهت از همان ابتدا در جلسه رای اعتماد مجلس نیز گفتم که در دوران من نفت توسط نفتی‌ها اداره خواهد شد. - گلایه‌ای که برخی دوستان از من دارند، عنوان می‌کنند که چرا برخی مدیران قبلی هنوز در سمت‌هایشان فعالیت می‌کنند. ما تغییرات را در همان رده‌های بالای مدیریتی و آن چیزی که برای ما مهم بود آغاز کردیم، تا آرامش را به بدنه اصلی صنعت نفت باز گردانیم و فکر می‌کنم تا حدود زیادی موفق شده‌ایم و در حال حاضر پرسنل در آرامش کار می‌کنند و نباید فضای نا امنی در دستگاه ایجاد کرد. - ظاهرا قبلا کمیته‌ای به نام کمیته انتصابات در وزارتخانه بوده که چنین کارهایی را می‌کرده و همه از آن می‌ترسیده‌اند ولی الان این خبرها نیست. البته ما هم مثل همه نهادها و وزارتخانه‌ها حراست داریم و برای مدیرانمان از آنها استعلام می‌گیریم. - از نظر من دوران تغییرات کلی مدیریتی ماه‌هاست که تمام شده و پس از آن هر تغییری که الزاما درسطوح مدیریتی انجام می‌شود، در قالب جابجایی‌های طبیعی و متعارف مدیریتی و بر پایه ارزیابی عملکردهاست که در همه دستگاه‌ها معمول است. - بی‌انضباطی خیلی بد است مخصوصا در فروش و معاملات نفت، به این جهت سعی کردم در این مورد خیلی سختگیری کنم. باید قبول کنیم که هرجا پول هست افراد فاسد هم دور آن هستند. همان طور که هرجا شیرینی هست، مگس‌های سمج هم پیدا می‌شوند. پس هرجا گردش پولی بیشتری باشد باید انضباط مالی بیشتری در آنجا برقرار باشد. - نظام چند دغدغه در نفت دارد و من موظفم که به آنها بپردازم: 1- میدان‌های مشترک و تاسیسات زیربنایی نفت که اکثرا نیازمند نوسازی و بازسازی است 2- شفاف‌سازی معاملات و جلوگیری از رانت‌خواری در نفت 3- ساخت داخل و استفاده از ظرفیت‌های داخل برای رفع نیازهای نفت 4- آموزش نیروی انسانی - ضرورت شفاف‌سازی معاملات و جلوگیری از رانت‌خواری در نفت امری بسیار مهم است، در بخش نفت خیلی باید مراقب بود چرا که پول زیادی در این مجموعه در حال چرخش است. - متاسفانه در سال‌های اخیر این صنعت (نفت)، ناگهان از نیروهای خوب و فنی‌اش تخلیه شده است و نتوانسته برای این مدیران جایگزین خوبی معرفی کند. حتی برخی از نخبه‌هایی که سال‌های پیش از 84 جذب نفت شده بودند، در این سال‌ها دلسرد شده و از صنعت نفت رفته‌اند. - بازگشت به دوران اوج نفت امکان‌پذیر نیست اما ان‌شاءالله باید با مدیریت جهادی و تکیه بر اصول اقتصاد مقاومتی و با تلاش مضاعف جبران مافات کنیم. - نفت رینگ بوکس سیاسیون نیست که آنها بخواهند نفت را اداره کنند. نفت حیاط خلوت سیاسیون نیست. مراقبت از نفت به شدت مهم و اساسی است و انضباط و آرامش باید در آن برقرار باشد. - من نمی‌خواهم بگویم از سال 84 نفت از ریل خارج شده ولی در آن سال‌ها در مواردی اقداماتی شده که برای بعدها عملا مشکل ساز بوده است. - سال‌ها طول کشید تا در صنعت نفت مدیرانی تربیت شدند اما اکنون نفت به دلایل متعدد دچار کمبود مدیران کارآمد شده است. - در نفت اولویت‌ها را توسعه میدان‌های مشترک گذاشتیم و حتی در آزادگان جنوبی نیز بخشی را خودمان در اختیار گرفتیم که اگر منابع مالی لازم برای این کار از صندوق توسعه ملی تامین شود ان‌شاءالله ظرف سه سال می‌توانیم 700 هزار بشکه افزایش تولید از میدان‌ها داشته باشیم که اگر این اتفاق بیفتد بی‌سابقه‌ترین و سریع‌ترین طرح توسعه در کل تاریخ نفت ایران به ویژه از میدان‌های مشترک است. - وقتی در اواخر مردادماه سال گذشته مجددا وارد بدنه نفت شدم برای 17 فاز پارس جنوبی قراردادها بسته شده بود؛ قراردادهایی که بخشی از آنها با عنوان قراردادهای 35 ماهه خوانده می‌شدند و زمان اتمام آنها خرداد ماه سال 92 تمام شده بود ولی به بهره‌برداری نرسیده بودند. این فازها منابع مالی زیادی را از بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی دریافت کرده بودند. به این ترتیب در این فازها عمده مبالغ نقدی دریافتی از بانک مرکزی هزینه شده بود و از اواخر سال 91 با اتمام این منابع رکود در پروژه‌ها آغاز شده بود و ما در دورانی به این مجموعه وارد شدیم که می‌توان گفت چندان پولی برای هزینه کردن وجود نداشت. - من همیشه گفته‌ام که تحریم‌ها در تاخیرهای پارس جنوبی موثر بوده اما مدیریت‌ها از این تحریم‌ها هم موثرتر بوده است. - در مورد توسعه پارس جنوبی، اگر من می‌خواستم این کار را بکنم هیچ‌وقت 17 فاز را با هم شروع نمی‌کردم چراکه اصلا از نظر مدیریتی چنین توانی برای مدیریت این حجم از کار در بدنه وزارت نفت و نیز پیمانکاران داخلی نداشتیم. هیچگاه مدیران شرکت‌های داخلی ما نمی‌توانستند این حجم کار را همزمان با هم انجام بدهند. - زمستان پارسال را با سختی پشت سر گذاشتیم. من شب‌ها از فکر تامین گاز کشور خوابم نمی‌برد و نگران بودم. ما حتی در کمال شرمندگی مجبور شدیم گازپاره‌ای از صنایع را قطع کنیم؛ اینکه افتخاری نداشت. - من مهندسان و مدیران جوانی را که در قرارگاه خاتم‌الانبیا کار می‌کنند، مثل بچه‌های خودم می‌دانم. من نخستین کار تعیین‌کننده را برای حضور این قرارگاه در پروژه‌های اقتصادی به آنها واگذار کردم در آن زمان اجرای سد کرخه را من به قرارگاه واگذار کردم. - با اینکه من اصلا خوش‌اخلاق نیستم ولی می‌گویم همه پیمانکاران زحمت می‌کشند و من نمی‌خواهم دعوا راه بیندازم. بالاخره مدیریت این است که بتوانیم شرکت‌ها یا همان پیمانکاران کوچک موجود را فعال کنیم تا بتوانیم زمستان پیش رو مجددا 18 میلیارد دلار سوخت مایع نسوزانیم. - باید بعضی از واقعیت‌ها را در نظر بگیریم و بعد در مورد حضور شرکت‌های خارجی نفتی در ایران صحبت کنیم و آن این است که در شرایط فعلی که هنوز تحریم‌ها از ایران برداشته نشده نمی‌توان انتظار حضور شرکت‌های خارجی را داشت البته آنها صحبت‌ها و مذاکراتی را انجام داده و می‌دهند. - در یک سال گذشته تلاش کردیم تا مدل جدید قراردادهای نفتی را که منافع ما را تامین می‌کند و البته برای خارجی‌ها هم جذابیت داشته باشد تدوین کنیم. این امر تقریبا بالای 90 درصد انجام شده و بهتر است بگویم در مجموعه وزارت نفت بالای 97 درصد نهایی شده است. - کار آقای بابک زنجانی کار عجیب و تعجب‌آوری است ولی باید رفت و پول را گرفت. البته این پرونده به قدری بزرگ است که سایر پرونده‌ها در مقابل آن کوچک به چشم می‌آید. - یک پرونده متعلق به یک شرکت است که به پرونده 400 میلیارد تومانی مشهور است و چیزی شبیه به پرونده آقای بابک زنجانی است، با همان شیوه خرید نفت و فروش نفت به دیگری. - یک کسی آمده بدون اینکه ضمانت درست و حسابی بدهد یک محموله قیر را گرفته و برده و پولش را هم نداده و نمی‌دهد. - فرد دیگری 60 میلیارد تومان پول شرکت سپاهان وابسته به صندوق بازنشستگی نفت را برده و خورده و باز نگردانده است. - وقتی من به وزارت نفت آمدم، هیاتی گذاشتیم که با نظر مقامات ارشد نظام هم تصمیم‌گیری شد و تصمیم بر آن شد تا هیاتی متشکل از پنج فرد از سطوح بالا تصمیم‌گیر نهایی فروش نفت باشد. این پنج نفر متشکل از دو وزیر سابق و سه مدیر با سابقه قدیمی کشور هستند که هم به مسائل بانکی و هم به مسائل نفتی آشنا هستند. این پنج نفر تمام تصمیمات اصلی فروش نفت ایران را می‌گیرند. تصمیماتی که اینها می‌گیرند را وزیر نفت هم باید تایید کند. پس هیچ معامله‌ای نیست که دو نفر بنشینند کنار هم و انجام دهند. - یکی دیگر از زمینه‌های فساد، خرید و فروش کالاهای عمومی است. برای جلوگیری از این بحث آمدیم مناقصه‌ها را شفاف کردیم و حتی به دنبال احیای بخشنامه‌ای هستم که در قدیم اجرا می‌شد و آن هم این است که همه شرکت‌کنندگان در مناقصه‌ها می‌توانند در روز آخر مناقصه‌ها پاکت مالی خودشان را عوض کنند و این امر برای همه متقاضیان یکسان است. - در این بخشنامه در روز بازگشایی پاکت‌های مالی، همه متقاضیان باید حضور داشته باشند نه اینکه در اتاق در بسته پاکت‌های مالی باز شود. نکته دیگر این است که کسی که مناقصه‌ای می‌بندد باید اگر در جایی با کارفرما به مشکل خورد جایی باشد که بتواند تظلم‌خواهی کند. - قاچاق سوخت، بخش مهمی از فساد در نفت است.