۵ سقوط تاریخی بورس ایران را بشناسید

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران، مهدی قلی‌پور کارشناس بازار سرمایه  در رابطه با سابقه تاریخی شاخص کل بورس تهران، اظهار کرد: برای بررسی سابقه نوسانات شاخص کل نیاز به داده‌های آماری از سال ۱۳۶۸ هست. با این‌ حال قبل از سال ۱۳۷۵ سقوط شدیدی در شاخص کل بورس نداشتیم و البته که بورس کشور تا سال ۱۳۸۳ کلاً ارزش بازار قابل‌ توجهی نداشت و حتی تا سال ۱۳۸۹ هم ارزش کل بازار سرمایه به ‌اندازه ارزش املاک یکی از محلات شمال تهران نبود؛ بنابراین مقایسه تاریخی برای دوره‌های بیش از بیست سال ارزش علمی چندانی ندارد.

قلی پور در پاسخ به این پرسش که، دلایل رشد و ریزش بازار سرمایه در سال‌های مختلف چه بوده است؟، گفت: نوسانات دلایل متعددی دارند، ولی در اقتصاد ایران که رشد تولید ناخالص داخلی محدود بوده و تغییرات چندانی نداشته است، تغییرات در درآمد شرکت‌ها عمدتاً ناشی از تغییرات در قیمت محصولات بوده که منبع آن از تغییرات در قیمت‌های جهانی، تغییرات در نرخ ریالی محصولات به خاطر تورم ریالی یا نوسانات نرخ ارز بوده است. سایر عوامل مثل نرخ بهره و تحولات سیاسی هم مهم بوده‌اند، ولی نهایتاً تأثیر این تحولات به واسطه تاثیر آن بر نرخ ارز در بازار سرمایه منعکس ‌شده است.

او بیان کرد: اگر سقوط‌های بزرگ بورس را افت‌های مشابه شاخص کل از مرداد سال ۱۳۹۹ تعریف کنیم، باید گفت تاکنون بازار چنین تجربه‌ای را نداشته است. اگر افت بیش از ۲۰ درصد در شاخص کل بورس در یک دوره کمتر از شش ماه را به‌عنوان سقوط تعریف کنیم، می‌توانیم به دور‌هایی از جمله بازه زمستان ۱۳۷۵ تا زمستان ۱۳۷۶ اشاره کنیم که مصادف با پایان دولت هاشمی رفسنجانی و شروع دولت اول خاتمی بود.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: بورس در بازه زمستان ۱۳۷۵ تا زمستان ۱۳۷۶ به دلیل رشد‌ حبابی قیمت‌ها که تا قبل از آن به علت کاهش ریسک‌های بین‌المللی، تقویت ریال در مقایسه با تورم ریالی اتفاق افتاده بود، با ریزش همراه بود.

قلی‌پور در خصوص سایر سقوط‌های شاخص کل بورس اظهار کرد: در بازه زمانی مرداد ۱۳۸۳ تا اسفند ۱۳۸۴، که مصادف با پایان دولت دوم اصلاحات و شروع دولت اول احمدی‌نژاد بود؛ بازار سرمایه با رشد‌های حبابی به دلیل ابهام در نگرش دولت به بورس، افزایش درآمد‌های ارزی کشور با افزایش قیمت نفت، تقویت نسبی ریال نسبت به تورم با ریزش مواجه شد‌.

او بیان کرد: نیمه دوم سال ۱۳۸۷ نیز که نزدیک به پایان دولت اول احمدی‌نژاد بود. بازار سرمایه به علت بحران اقتصادی جهانی، سقوط قیمت‌ها در بازار‌های جهانی در کنار تثبیت ارزش ریال با ریزش همراه شد. بورس در سال ۱۳۹۳ نیز با ریزش مواجه بود، آن هم به دلیل رشد‌های حبابی سال ۹۲ به علت جدی شدن مذاکرات برجام، تقویت ریال و کاهش تورم با کاهش نرخ ارز‌های خارجی و کاهش انتظار عمومی در رشد قیمت‌ها که بر سر بازار سرمایه سایه انداخته بود.

او افزود: همچنین شاخص کل بورس در پاییز ۱۳۹۹ نیز با افزایش نرخ بهره بازار بین‌ بانکی، آزادسازی سهام عدالت، نزدیک شدن به موعد انتخابات ایالات‌ متحده، خروج سرمایه‌گذاران ریسک گریز و سیاسی شدن نوسانات بورس با ریزش همراه بود که با توجه به انتخاب بایدن در ایالات‌متحده، تعدیل انتظارات در مورد تورم و نرخ ارز‌های خارجی، تقویت ریال در مقابل ارز‌های خارجی به ‌واسطه افزایش خوش‌بینی در احیای برجام، بالا بودن نرخ‌ها در بازار پول و بدهی، ریزش‌ها در زمستان ۹۹ ادامه پیدا کرد و سقوط سهمگین بورس اتفاق افتاد.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، باید چه بازه زمانی برای بازگشت بورس به روند تعادلی طی شود؟، گفت: به علت وجود کسری بودجه دائمی و افزایش دائمی نقدینگی، همواره نرخ‌ها در بازار ارز، سهام، خودرو و املاک به سطوح قبلی برگشته‌اند.

او بیان کرد: بازگشت بازار سرمایه به تعادل از ۶ ماه تا بیش از یک سال زمان برده است، ولی در مورد کاهش شاخص بورس در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ باید منتظر تحولات در مورد برجام و پیاده‌سازی سیاست‌های اقتصادی دولت جدید بود.