نشست تاریخی و حیاتی گلاسکو
از سال ۱۹۹۵ تاکنون، کشورهای متعهد به چارچوب پیماننامه سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی موسوم به (unfccc) تنها یکبار و آن نیز به دلیل همهگیری در سال ۲۰۲۰ برگزار نشد. در این بازه زمانی گردهماییهایی در چارچوبهای مختلف برگزار شد همچون نشست کیوتو در سال ۱۹۹۷، برنامه اقدام در نشست بالی در سال ۲۰۰۷، نشست دوربان در سال ۲۰۱۱، نشست برلین در ۱۹۹۵و نشست ۲۰۱۵ پاریس.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد، «اکونومیست» در سرمقاله این هفته خود تاکید کرد که با وجود همه این تلاشها، نشر گازهای گلخانهای و گرم شدن زمین ادامه یافته است، حتی زمانی که از آخرین فرصت جهان برای اقدام جامع سخن گفته شد. دیپلماتها، دانشمندان، لابیگرها، فعالان، رسانهها، سیاستمداران و بازرگانان برای نشست cop۲۶ در روز ۳۱ اکتبر در شهر گلاسکو با یکدیگر ملاقات خواهند کرد.
گردهمایی اعضا در چارچوب پیماننامه سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی و تلاشهایی که از سوی آن صورت گرفته است با وجود همه معایبی که دارد، نقش تاریخی و حیاتی ایفا میکند و این نقش، از بین بردن محدودیتهای اساسی انسان در وابستگی به سوختهای فسیلی است.
از جمله نشانههای دال بر اهمیت این نشستها، تفاوتی است که آنان ایجاد میکنند. فارغ از محدودیتها، توافق پاریس همه طرفها اعم از فقیر و غنی را متعهد ساخت که افزایش دمای زمین نسبت به میانه قرن ۱۹ را کمتر از ۲درجه سانتیگراد نگه دارند. نشست گلاسکو، تعهدات تازهای برای کشورها به همراه خواهد داشت که نویددهنده افزایش تلاشها برای نیل به اهداف توافق پاریس است. اکونومیست تاکید میکند که تلاشها برای رسیدن به اهداف آب و هوایی در هیچ کجا بهاندازه آسیا مهم نیست.
نزدیک به ۵/ ۱ میلیارد آسیایی در مناطق استوایی زندگی میکنند که صدها میلیون تن از آنان در نزدیکی سواحل هستند. برای اینکه اقتصاد چنین مناطقی به رشد خود ادامه دهد، به انرژی بیشتری نیاز دارند و اگر این انرژی را با شیوههای دهههای پیشین و با سوخت فسیلی انجام دهند، پیش از آنکه مردمان این سرزمین ثروتمند شوند باید هزینه سازگاری با سیل، توفان، موجهای گرما و خشکسالی را پرداخت کنند. فناوری انتشار صفر کربن اما میتواند آنان را از این قید رها سازد؛ چراکه آنها را به منبع انرژی وصل میکند که نامتناهی است.
در نتیجه در درازمدت تنها راه برای ادامه رشد، گذر از سوختهای فسیلی است. این امر مستلزم آن است که کشورهای آسیایی از انتشار گازهای گلخانهای خود در آینده چشمپوشی کنند؛ این در حالی است که میزان انتشار در این مناطق در حال افزایش است و کشورهای توسعهیافته میزان نشر خود را کاهش دادهاند. هند در اشاره به ناعادلانه بودن این موضوع تاکنون نسبت به برنامه انتشار خنثی کربن ممانعت کرده است. اجازه دهید دیگرانی که مسئولیت بیشتری درقبال انتشار تاریخی کربن دارند، کارهای بیشتری انجام دهند.
با این وجود مساله برای هند و برای برخی دیگر این است که هزینه سنگین محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای بر دوش چندین نسل است که بیشتر آنان در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند که شرایط در آن متزلزل است و فقدان مدیریت در آن به چشم میخورد. دولت ایالاتمتحده شریک قابل اعتمادی نیست؛ چراکه پس از مدتها دوباره به توافق پاریس پیوسته است؛ چین که بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانهای هست نیز شریک قابل اعتمادی نیست. گرچه ظرفیت این کشورها زیاد است اما تعهدات آنان تاکنون بیشتر جنبه خودنمایی داشته است.
نهادهای چندجانبه نیز برای توزیع عادلانه هزینه میان کشورها، رویه خود را بر اساس اجماع و اتفاق آرا تنظیم کردند. با وجود همه ناامیدیهای موجود، چارچوب پیماننامه سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی (unfccc) و سایر تلاشهای صورت گرفته در آن، بهترین محفل برای انجام تغییر است. تا زمانی که بحثها در این باب به پایان نرسد، خردمندانهترین پاسخ، اقدامی سریع و جسورانه از سوی کشورهای اروپایی و بازیگران است که سبب ناامیدی دیگران نمیشوند.
بهطور معمول در بحث تغییرات اقلیمی، انتخابی میان گزینهها وجود ندارد بلکه باید چگونگی پیشبرد تمامی گزینهها بهطور همزمان را یافت. در این میان تعهد به کاهش فوری و گسترده انتشار متان امر حیاتی است. در کشورهای در حال توسعه که سرمایهگذاری دولتی میتواند خطرات بخش خصوصی را کاهش دهد، باید پول بیشتری برای کربنزدایی تخصیص داده شود و کمکها برای سازگاری با شرایط جدید افزایش داده شود. از سوی دیگر نوآوری در این حوزه باید به روشهای مختلف تشویق شود. مشوقهای مالیاتی آمریکا برای جذب کربن نیز میتواند گستردهتر شود و در اروپااجرایی شود.
سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی بهشدت کاهش پیدا کرده که سبب تشدید افزایش قیمتها شده است، شیب این کاهش سرمایهگذاری تندتر از افزایش سرمایهگذاری برای سوختهای جایگزین بوده است. در بلندمدت لازم است که سوختهای فسیلی گرانتر شوند؛ با این حال نوسانات در قیمت مخرب است. در نتیجه دولتها باید سرعت دستیابی به جایگزینها را افزایش دهند و برای سیستمهای فعلی خود چاره اندیشند. زمانی که قیمتها کاهش یابد، فرصت خوبی برای کشورهایی که به سوخت فسیلی یارانه میدهند، فراهم میشود تا این یارانهها را متوقف سازند.
هرکسی که رویای مهلت دادن به سوختهای فسیلی را در سر دارد باید با حقیقت مواجه شود. نارندرا مودی- نخست وزیر هند، اسکات موریسون- نخست وزیر استرالیا، و جو منشن- سناتور ویرجینیای غربی در ایالاتمتحده هرگز از سخن گفتن در باب پایان عصر سوختهای فسیلی عقب ننشستند، اما کسانی که دست از برنامهریزی برای گذار از سوختهای فسیلی کشیدهاند، بزدلند. درست است که نفت و گاز یک شبه ناپدید نخواهد شد اما این تنها آغاز راه است.