صادرات ۶۰میلیون دلاری فرش علیرغم پتانسیل یک میلیاردی / در تحریم هم مویرگی صادر کردیم و اوفک نفهمید

به گزارش اقتصادآنلاین، حامد چمن رخ در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین گفت: در مورد وضعیت فعلی و جاری فرش دستباف تغییر محسوسی را شاهد نیستیم و در باب شعار، سال‌ها است که حمایت از فرش دستباف صورت می گیرد و شاید هم نیت این باشد که مشکلات کمتر شود، اما عدم شناخت کافی و جرات لازم برای تغییرات، در بر همان پاشنه سابق می‌چرخد. 

وی افزود: در شرایط فعلی اگرچه دولت تغییر کرده و وضعیت باثبات‌تر شده است، ولی هنوز رویه‌های غلط قبلی ادامه دارد و هر جا که تذکر داده می‌شود که تصمیمات اصلاح شود چراکه شاید برای آن زمان بد نبوده و امروز  تداوم آن، آسیب‌های جدی برای بدنه تولید و تجارت کشور است، مقاومت سرسختانه‌ای دیده می‌شود. 

به گفته چمن‌رخ، با ادامه شرایط طبق روال گذشته، هنر-صنعت فرش دستباف ایرانی روز به روز تحلیل رفته و سرمایه‌ها از بخش صادرات و تجارت خارج شده؛ به نحوی که با توجه به شرایط کشور، بعید می‌دانم که سرمایه‌ها به سمت تولید هدایت شوند؛ بلکه شاید هم به سمتی حرکت خواهند کرد که تاثیرات منفی بر اقتصاد ایران به جای خواهد داشت. 

وی اظهار داشت: ارزانترین اشتغال پایدار، مدت‌دار و عامل حفظ بافت روستایی و جلوگیری از مهاجرت، که منجر به رونق دامپروری و نوغان‌داری و نیز ثبات در بافت روستایی کشور خواهد شد، فرش دستباف است که با حداقل هزینه‌ای که ۱۰۰ درصد آن از سوی بخش‌خصوصی پرداخت می‌شود، می‌توان اشتغالزایی کرد. 

چمن‌رخ جامعه فرش دستباف را متشکل از ۲ میلیون نفر بافنده دانست و گفت: این بالاترین آمار جمعیتی اشتغال در یک رشته است؛ از سوی دیگر پتانسیل بالایی برای ارزآوری وجود دارد؛ به این معنا که بازارهای جهانی تشنه فرش دستباف ایرانی است؛ چراکه از وقتی که ایران از بازار فرش دستباف دنیا جدا شده، سهم کشورمان از سوی رقبا پر نشده و حتی بازار جهانی فرش دستباف ایران نیز کوچکتر شده است. 

وی افزود: بازار جهانی فرش دستباف اکنون ۲۰۰ میلیون دلار افت کرده است که این رقم نشان می‌دهد که سهم بازار ایران همچنان حفظ شده است و این ما هستیم که خودمان را از دور خارج کرده ایم؛ اما رقبا جای ما را نگرفته اند. 

این عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران گفت: راه صادرات فرش دستباف باید باز شود؛ چراکه اگر صادرات صورت نگیرد و مسیر مسدود باشد، باید مطمئن بود که این ۲.۵ میلیون نفر شاغل در این حوزه به ۵۰۰ هزار نفر کاهش خواهد یافت. 

وی با اشاره به هزینه بالای ایجاد شغل صنعتی در کشور افزود: به ازای جذب هر کارگر در حوزه صنعت، ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان نیاز است که دولت یا باید آن را وام بدهد یا دست از ایجاد صنایع بردارد، در حالیکه برای ایجاد هر شغل در حوزه فرش دستباف، ۵۰ میلیون تومان نیاز است؛ پس انتخاب با ما است که کدام مسیر را انتخاب کنیم؛ به خصوص اینکه صنعت به دلیل مسائل محیط زیست و آب نابود شده است و تا به حال با صنعت به جایی در دنیا نرسیده ایم و کالاهای تولیدی صنعتی ایران، هیچگاه مزیت دار و قابل رقابت نبوده‌اند. 

چمن‌رخ با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه‌های صنعتی صرفا برای خودکفایی کشور و تامین نیازهای داخلی صورت گرفته، خاطرنشان کرد: باید دانست که اگر فرش دستباف با سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی که بدون تحمیل بار اضافی بر دولت، رونق گیرد، نه تنها اشتغالزایی می‌کند، بلکه ارزآوری هم خواهد داشت؛ بنابراین دولت باید قدر این حوزه را بداند و به این نکته واقف شود که اگر فرش دستباف ایران و اشتغال آن، نابود شود معضلی برای دولت ایجاد خواهد شد.

وی با بیان اینکه دولت اگر نگران اوضاع اشتغال است باید نگران فرش دستباف باشد، گفت: شدت گرفتن مهاجرت روستایی‌ها و کاهش امنیت شهرها در کنار ورود بیکاران به جامعه معضلات بسیاری را به دوش دولت خواهد گذاشت و این ثمره بی‌توجهی به فرش دستباف ایران است؛ در حالیکه همه اینها با نشاندن بافنده پای دار قالی قابل کنترل است؛ به خصوص اینکه بافت یک قالی به طور متوسط ۶ ماه زمان می‌برد و اگر یک بافنده دو قالی در سال ببافد، یک سال اشتغال امن و پایدار خواهد داشت؛ پس اینها پتانسیل‌هایی هستند که به آن بی‌توجهی شده است.

چمن‌رخ گفت: اگر بلوک جلوی در تولید فرش دستباف نگذاریم، حتما تولیدکنندگان کار تولید و اشتغالزایی و صادرکنندگان کار ارزآوری را به خوبی انجام خواهند داد؛ این در حالی است که فرش دستباف ایرانی حدود ۳۰ سال است که تحریم شده، ولی فرش به صورت پیوسته صادر شده و نه تنها ارز از کشور خارج نکرده، بلکه ارزآوری هم داشته است؛ این در حالی است که دولت با ضوابط ایفای تعهد ارزی، یک بلوک محکم و سیمانی جلوی در درب واحدهای تولیدی گذاشته است و نه تنها اجازه نمی دهد که ارزآوری کنند، بلکه تولید و اشتغال آن ها را هم تحت تاثیر قرار داده است. 

وی افزود: در دوره تحریم فرش دستباف ایرانی، تولیدکنندگان به صورت مویرگی در حال دور زدن تحریم بودند و بدون کمک دولت، صادرات کرده و پول آن را برمی‌گرداندند؛ اما از زمانی که دولت وارد کار شد، همه قوانین مثل بلوکی جلوی صادرات را گرفت و نه فقط صادرات فرش بلکه همه کالاها با مشکل مواجه شدند.

چمن‌رخ گفت: جلوی صادرات از سوی دولت گرفته شده و صادرکنندگان مکلف شده‌اند پول را از مسیرهایی که دولت می‌گوید برگردانند؛ در حالیکه دولت گرای عبور پول را به اوفک آمریکا داد؛ در حالیکه تا پیش از این، خزانه‌داری امریکا نمی‌توانست حرکت مویرگی صادرکندگان فرش را رصد کند، چراکه صادرکنندگان دائما از شبکه خود استفاده می‌کردند و افراد مختلفی داشتند که بر اساس عملکرد آنها آمریکا نمی‌توانست این حرکت را تشخیص دهد و اما بانک مرکزی با دستورالعمل های خود به بهانه بازگشت ارز صادراتی، همه چیز را بر روی شاهرگهای اصلی انداخت و هر مسیری که حرکت می کردیم دقیقا آمریکا همان شاهرگ را مسدود می‌کرد.

وی افزود: به جرات می گوییم که اگر تعهد ارزی برداشته شود، سال آینده نسبت به امسال ما حداقل ۲۰۰ درصد رشد صادرات فرش دستباف را خواهیم داشت،  این درحالی است که هم اکنون صادرات ۶۰ میلیون دلار است که تا سال آینده تا ۲۰۰ میلیون دلار می‌رسانیم؛ کافی است بندها را از پای صادرکنندگان فرش باز کنند. 

چمن‌رخ به برنامه ریزی دولت ترکیه برای رونق صادرات فرش دستباف و تحقق صادرات تا مرز یک میلیارد دلاری ظرف ۴ سال آینده اشاره کرد و گفت: در همین هدفگذاری، کشور ترکیه تا امروز به ۱۵۰ میلیون دلار درآمد ارزی از خدمات فرش دستباف درآمد کسب کرده است، یعنی در زمانی که ما ورود فرش دستباف ایرانی به کشور را بسته و برگشت آن را به داخل کشور غیرقانونی اعلام کرده ایم، ترکیه از محل خدمات فرش دستباف ۱۵۰ میلیون دلار درآمد داشته است. 

وی افزود: بارها به دولتمردان اعلام کرده ایم که باید لایحه ای را به مجلس بفرستند که قانون تغییر کرده و فرش دستبافی که از کشور صادر شده، بتواند به کشور برگردد و خدمات بر روی آن انجام شده و با ارزش افزوده بالاتر بتواند دوباره صادر شود، اما این کار دچار بازی‌های سیاسی شده است. 

به گفته چمن رخ، در کتاب قانون گمرک آمده است که کالای مستعمل نمی‌تواند به کشور برگردد؛ در حالیکه فرش دستباف مقوله متفاوتی است و ما کمتر تا کنون فرش نو صادر کرده‌ایم؛ بنابراین اکنون به دلیل همین محدودیت، برخی کالاهای صادرکنندگان ایرانی ده سال است که در کشورهایی همچون ژاپن گیر کرده و اجازه ندارد که به کشور برگردد تا به یک کشور دیگر که آن فرش با سلیقه مردم آن منطبق است، صادر گردد. 

عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران افزود: در این وضعیت که این قوانین را می گذاریم نباید توقع داشته باشیم که هدفگذاری یا چشم انداز صادرات یک میلیارد دلاری داشته باشیم؛ ولی این امکان وجود دارد و معتقدم که یک میلیارد دلار عدد بزرگی برای فرش دستباف ایران نیست. 

چمن رخ معتقد است که فرش دستباف، یک کالای ایرانی لاکچری است که اگر با صادرات آن درست رفتار می‌کردیم می توانستیم این عدد صادرات یک میلیارد دلاری را حفظ کنیم؛ چراکه برخی از کارخانجات لبنیات ایرانی، اکنون ۴۰۰ میلیون دلار صادرات می‌کنند؛ پس ما بلد نبودیم بازار درست کرده و بازار سنتی فرش را در دنیا حفظ کنیم چه رسد به اینکه بازار جدیدی را ایجاد کنیم.