کرونا بر روح و روان ایرانی‌ها چه تاثیری داشته است؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، حجت‌الاسلام محمدرضا سالاری‌فر عصر امروز  در پنل کرونا، خانواده و سبک زندگی در  سخنرانی خود به وضعیت ایران در ۶ موقعیت روانی اشاره کرد و افزود:  سه مولفه احساس ناامیدی، احساس ناآرامی و بیقراری، احساس افسردگی و غمگینی در بین جمعیت کل کشور از منظر درصد مواجهه، همسان و تقریباً دارای اهمیت یکسانی بوده و در مرتبه دوم قرار دارند.

وی با بیان اینکه احساس سخت بودن انجام هر کاری و احساس بی‌ارزشی به ترتیب از اهمیت بعدی از  نظر درصد مواجهه قرار دارند، ادامه داد که این تحقیق نشان می‌دهد  اضطراب و عصبانیت، احساس ناامیدی، احساس ناآرامی و بیقراری، احساس افسردگی و غمگینی در جامعه تا حد قابل توجهی تحت تأثیر همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ بوده است.

وی به برخی عوامل تاثیرگذار در این زمینه مانند تغییرات در وضعیت اشتغال، تحصیل، ابتلا عضوی از خانوار به ویروس کووید ۱۹، فوت عضوی از خانوار به دلیل بیماری کووید۱۹ و از دست دادن شغل به دلیل شیوع بیماری کرونا اشاره کرد.

سالاری‌فر به روابط زوجین در دوران کرونا نیز اشاره کرد و توضیح داد که در کنار عوامل و بسترهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که منجر به روند روبه افزایش طلاق در دو دهه اخیر شده است، از اسفند ۱٣۹٨ شیوع و گسترش کووید ۱۹ در ایران بر نگرانی از افزایش تنش‌ها در روابط خانوادگی و طلاق‌ها افزوده است و بحران کرونا و شرایط اقتصادی ناشی از آن، به افزایش فشار روانی بر خانواده‌ها و در نهایت خشونت‌های کلامی و جسمی می‌انجامد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: برای مثال در ماه اردیبهشت ۱٣۹۹ به دلیل تعطیلی سیستم قضایی و ثبتی تعداد طلاق‌ها در ایران در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱٣۹٨ حدود ٣۴ درصد کاهش یافته است و اگر این ماه را کنار بگذاریم مقایسه سایر ماه‌ها با مدت مشابه در سال ۱٣۹٨ بیانگر افزایش طلاق‌ها است.

وی درباره میزان ارتباط طلاق با کرونا نیز گفت : بر اساس نتایج بررسی، در ۶۶ درصد خانوارهای مورد بررسی، تصمیم به طلاق اعضای متأهل ۱۵ ساله و بالاتر خانوار اصلا بستگی به از بین رفتن کووید ۱۹ ندارد، در ۸.۶ درصد تاحدودی و در ۲.۳ درصد نیز تصمیم به طلاق به میزان زیادی بستگی به از بین رفتن کووید ۱۹ دارد، حدود ٢۱ درصد خانوارها نیز نمی دانند مقدار این بستگی تا چه حدی است.

وی توضیح داد که بر این اساس، حدود ۱۱ درصد خانوارهای مورد بررسی معتقدند که تصمیم به طلاق در خانوار آنها بستگی به ازبین رفتن کووید ۱۹ دارد .

این استاد دانشگاه توضیح داد که  تقویت مهارت‌های ارتباط موثر در روابط زوجین و والدین و فرزندان، تقویت صمیمیت در روابط زوجین و والدین و فرزندان، تقویت برنامه های تفریح و شادی در خانواده، تقویت مهارتهای تصمیم‌گیری و حل تعارض و استفاده از مهارت‌های معنوی در خانه و روابط اعضای خانواده از جمله راهکارهای مواجهه با آسیب‌های ارتباطی خانواده در کرونا محسوب می‌شوند.

کرونا تهدیدی ملی و بین‌المللی

غلامعباس ترکی معاون نظارت و بازرسی امور تولید و توسعه سازمان بازرسی کل کشور نیز در پنل کرونا، چالش‌های حقوقی و حمایت از حقوق شهروندان در دانشکده رفاه در جریان همایش کرونا، دانشجویان و سلامت روانی، اجتماعی و معنوی گفت: یکی از عمیق‌ترین حوزه هایی که با شیوع کرونا مورد پرسش قرار گرفت مسئولیت حاکمیت و شیوه حکمرانی است.

وی همچنین به چالش های امنیت و حکمرانی در دوران شیوع کرونا اشاره کرد و توضیح داد: شیوع سریع جهانی این ویروس، علاوه بر ایجاد فضای ترس و نگرانی عموم مردم، دولت ها را نیز با چالش‌های جدی اقتصادی اجتماعی و فضای جدید امنیتی مواجه ساخته و نظام‌های مختلف بهداشتی و درمانی آنها را در بوته آزمون قرار داده و در واقع تهدیدی بزرگ برای امنیت و حکمرانی در جهان به بار آورده است.

ترکی ادامه داد: بحران کرونا نه تنها یک تهدید ملی و بین المللی است بلکه آمیزه ای از شرایط تهدید و فرصت است. در حالی که اقتصاد جهان یکی از جدی ترین بحرانهای خود را تجربه می کند، قرنطینه و محدودیت آمد و شد چنان در سطح جهان موثر بوده که میزان تولید آلودگی هوا و آلودگی صوتی به شکل قابل توجهی کاهش یافته و طبیعت در برخی مناطق در حال احیا شدن است.

وی اختلال در کسب و کارهای سنتی، افزایش مسمومیت های الکلی، افزایش اختلال رفتاری در کودکان و نوجوانان، نرخ پایین بارداری، کاهش کیفیت آموزش و افزایش آسیب های روانی را از پیامدهای بحران کرونا  و مواردی مانند رونق تجارت الکترونیک، کاهی ترافیک و مصرف سوخت، کاهش تصادفات جاده ای و رونق کسب و کارهای دانش بنیان را در زمره فرصت های این بحران دانست.

این استاد دانشگاه همچنین به نقش دولت در بحران کرونا اشاره کرد و اعلام شرایط اضطراری، تعیین محدودیت های لازم، عدم اعمال محدودیت های غیرضرور، تنظیم روابط اجتماعی متناسب با بحران و تعیین ضمانت اجرای بازدارنده را از تکالیف دولت در این مسیر عنوان کرد.

وی همچنین به تکالیف شهروندان در دوران بحران اشاره کرده و افزود: هر مصوبه و دستورالعملی که ستاد کرونا مانند الزامی شدن استفاده از ماسک در مکانهای عمومی و ادارات، دورکاری کارمندان برای جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری تصویب کند در حکم قانون است. رعایت این مصوبات برای دستگاهها و مردم الزامی است و عدم رعایت مصوبات مصداق تقصیر است، در صورتی که بر اثر این تقصیر ویروس به فردی سرایت کند و منتقل شود از موجبات مسئولیت و ضمان خواهد بود.

ترکی به مسئولیت کیفری اشخاص تحت عنوان (مسئولیت کیفری انتشاردهندگان ویروس کرونا) اشاره کرد و گفت: « اشخاصی که مانع اجرای مقررات بهداشتی می‌شوند یا در اثر غفلت باعث انتشار یکی از بیماریهای واگیردار می‌شوند به ۸ روز تا دو ماه حبس تأدیبی و ۱۰ تا ۵۰۰ ریالی و یا به یکی ازاین دو کیفری محکوم می‌شوند»

به گفته وی، در خصوص مقابله با بحران الگوهای متنوعی ارائه شده است که الگوهای حکمرانی با رویکرد عاملیت شهروندان در قالب الگوهای حکمرانی نماینده محور، مشارکت محور، شورا محور و گفتگو محور و الگوی حکمرانی مبتنی بر عاملیت دولت نیز در قالب، وقوع بحران تأکید بر ابعاد جهانی پدیده نوظهور کرونا و پیامدهای الگوی عاملیت حداکثری دولت از آن جمله محسوب می شوند.

کاهش همدلی در مقایسه با میزان نگرانی های همدلی

خدابخش احمدی استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله نیز در این پنل با موضوع کرونا و همدلی در خانواده گفت: از زمانی که سازمان بهداشت جهانی در مارس ۲۰۲۰ شیوع ۱۹- COVIDرا یک بیماری همه گیر اعلام کرد، نگرانی ها در مورد پیامدهای روانی، اجتماعی و اقتصادی به سرعت افزایش یافت.  

وی توضیح داد که  همدلی جزء کلیدی تعاملات اجتماعی است چون همکاری های خانوادگی و رفتارهای اجتماعی را شکل می دهد، رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به دیگران را بازداری می کند، البته همدلی در زمان استرس و احساس و بحران، به عنوان عامل کلیدی برای ایجاد آرامش و امنیت و رشد پس از بحران نقش ایفا می کند.

احمدی ادامه داد: حمایت اجتماعی یکی از پیش بینی کننده های مهم تاب آوری در طول همه گیری کرونا بوده است. همچنین همدلی همچنین باعث آسیب پذیری علائم مربوط به استرس، مانند خستگی و فرسودگی شفقت، به ویژه در کادر درمانی در شرایط شدید، مانند همه گیری فعلی ۱۹-COVID می شود.

وی یادآورشد: یک یافته مهم در شرایط کرونا این است که همدلی در مقایسه با میزان نگرانی های همدلی، کاهش یافته است.این در حالی است که نگرانی همدلی می تواند تعارض بین اعضای خانواده را افزایش دهد.