فیبروز کبدی چیست؟

به گزارش اقتصادآنلاین،فراوان شدن این زخم‌ها در کبد باعث سیروز (تشمع) کبدی می‌شود. در حالی که برخی از مطالعات روی حیوانات نشان می‌دهد که بدن آن‌ها توانایی ترمیم و بهبود کبد را دارد، اما پس از آسیب کبدی در انسان، کبد معمولاً بهبود نمی‌یابد. بااین‌حال، دارو‌ها و تغییر سبک زندگی می‌توانند باعث بدتر شدن فیبروز شو‌د

مراحل فیبروز کبدی:

هنگامی که پزشک می‌خواهد میزان آسیب کبدی را تعیین کند، چند مرحله مختلف فیبروز کبدی وجود دارد. ازآنجاکه مرحله‌بندی می‌تواند فردی باشد، هر مقیاس محدودیت‌های خاص خود را دارد. ممکن است یک پزشک فکر کند که کبد فردی کمی زخم تر از دیگری است.

با این حال، پزشکان معمولاً مرحله‌ی خاصی را به فیبروز کبد اختصاص می‌دهند زیرا به بیمار و سایر پزشکان کمک می‌کند تا میزان آسیب کبد فرد را درک کنند.

یکی از محبوب‌ترین سیستم‌های درجه‌بندی، سیستم متاویر (metavir) است. این سیستم درجه‌ای را برای فعالیت یا پیش‌بینی نحوه پیشرفت فیبروز و خود سطح فیبروز اختصاص می‌دهد. پزشکان معمولاً فقط پس از بافت‌برداری یا نمونه‌برداری از بافت یک قطعه از کبد می‌توانند این درجه را تعیین کنند.

درجه فعالیت از A۰ تا A۳ است:

A۰: عدم فعالیت

A۱: فعالیت خفیف

A۲: فعالیت متوسط

A۳: فعالیت شدید

مراحل فیبروز از F۰ تا F۴ متغیر است:

F۰: عدم فیبروز

F۱: فیبروز پورتال بدون سپتوم

F۲: فیبروز پورتال با سپتوم کم

F۳: تعداد زیادی سپتوم بدون سیروز

F۴: سیروز

بنابراین، فرد مبتلا به شدیدترین نوع این بیماری در درجة A۳ و F۴ قرار دارد.

از دیگر سیستم‌های درجه‌بندی به می‌توان به سیستم‌های بتس (Batts) و لودیگ (Ludwig)اشاره کرد که فیبروز را در مقیاس درجه یک تا درجه چهار درجه‌بندی می‌کند که درجه ۴ شدیدترین درجه است.

 انجمن بین‌المللی مطالعه کبد (IASL) همچنین دارای یک سیستم درجه‌بندی با چهار دسته است که این درجه‌بندی از کمترین درجه، هپاتیت مزمن تا شدیدترین درجه، هپاتیت مزمن متغیر است.

علائم فیبروز کبد چیست؟

پزشکان اغلب فیبروز کبد را در مراحل خفیف تا متوسط ​​تشخیص نمی‌دهند. زیرا فیبروز کبد معمولاً علائمی ندارد، تا زمانی که قسمت زیادی از کبد آسیب ببیند. وقتی که آسیب کبدی به مرحله پیشرفته می‌رسد فرد علائم زیر را دارد؛

کاهش اشتها

بروز مشکلات شناختی مانند مشکل حافظه

تجمع مایعات در پا‌ها یا شکم

زردی یا یرقان (زرد شدن پوست و چشم)

حالت تهوع

کاهش وزن بدون دلیل

ضعف

طبق گزارش منبعی معتبر، تخمین زده می‌شود که ۶ تا ۷ درصد از مردم جهان مبتلا به فیبروز کبدی هستند اما نمی‌دانند زیرا علائمی ندارند.

دلایل فیبروز کبد چیست؟

فیبروز کبدی در اثر آسیب‌دیدن یا التهاب کبد رخ می‌دهد. سلول‌های کبد باعث ترمیم زخم می‌شوند. در طی این ترمیم، پروتئین‌های اضافی مانند کلاژن و گلیکوپروتئین‌ها در کبد جمع می‌شوند. سرانجام، پس از ترمیم‌های بسیار، سلول‌های کبدی (معروف به هپاتوسیت‌ها) دیگر نمی‌توانند خود را ترمیم کنند.

 در نتیجه پروتئین‌های اضافی باعث زخم یا فیبروز کبدی می‌شود.

انواع مختلفی از بیماری‌های کبدی وجود دارد که می‌تواند منجر به فیبروز شود، شامل:

هپاتیت خودایمنی

انسداد صفراوی

زیادی آهن در خون

بیماری کبد چرب غیرالکلی که شامل کبد چرب غیرالکلی و استئو هپاتیت غیرالکلی است.

هپاتیت ویروسی ب یا سی

سیروز کبدی یا التهاب شدید کبد

طبق گزارش منبعی معتبر، شایع‌ترین علت فیبروز کبدی بیماری کبد چرب غیرالکلی است، درحالی‌که مورد دومین دلیل این بیماری، بیماری کبدی الکلی است که به دلیل مصرف طولانی‌مدت الکل در درازمدت است.

گزینه‌های درمان:

نوع درمان فیبروز کبدی معمولاً به علت اصلی فیبروز بستگی دارد. پزشک در صورت امکان، بیماری زمینه‌ای فرد را درمان می‌کند تا اثرات بیماری کبدی را کاهش دهد. به‌عنوان‌مثال، اگر فردی بیش از حد الکل مصرف کند، پزشک برنامه درمانی را برای کمک به او در ترک نوشیدن الکل تجویز می‌کند.

اگر فردی مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی باشد، پزشک ممکن است برای کاهش وزن و استفاده از دارو‌هایی برای کنترل قند خون، تغییرات غذایی را در نظر بگیرد. ورزش و کاهش وزن همچنین ممکن است پیشرفت بیماری را کاهش دهد.

پزشک همچنین ممکن است دارو‌هایی را تجویز کند که به‌عنوان ضد فیبروتیک شناخته می‌شوند و نشان‌داده‌شده است که این دارو‌ها، ایجاد زخم در کبد را کاهش می‌دهد. تجویز داروی ضد فیبروتیک معمولاً باتوجه‌به داشتن بیماری زمینه‌ای فرد تجویز می‌شود.

 مثلاً برای:

بیماری مزمن کبدی: مهار‌کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مانند بنازپریل، لیزینوپریل و رامیپریل

ویروس هپاتیت سی: آتوکوفرول یا اینترفرون آلفا

استئو هپاتیت غیرالکلی: آگونیست گیرنده فعال‌کننده پرولیفراسیون پروکسیوم آلفا

درحالی‌که محققان آزمایش‌های زیادی را انجام دادند تا دارو‌هایی را بیابند که بتوانند اثرات فیبروز کبدی را رفع کنند اما در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند این کار را انجام دهد. اگر فیبروز کبدی فرد به جایی برسد که کبد وی بسیار زخم شده باشد و دیگر کبد نتواند عملکرد خود را به‌درستی انجام دهد، تنها درمان معمولاً انجام پیوند کبد است. بااین‌حال، افراد زیادی در لیست پیوند کبد هستند اما افراد کمی موفق می‌شوند که این عمل پیوند را انجام دهند.

تشخیص:

نمونه‌برداری از کبد:

درگذشته پزشکان بهترین راه برای تشخیص فیبروز کبدی را نمونه‌برداری می‌دانستند. این یک روش جراحی است که در آن پزشک نمونه‌ای از بافت را بر‌می‌دارد. متخصصی که به‌عنوان آسیب‌شناس شناخته می‌شود، بافت را از نظر وجود زخم یا فیبروز بررسی می‌کند.

الاستوگرافی گذرا (ارتجاع‌نگاری):

روش دیگر برای تشخیص تصویربرداری است که با عنوان الاستوگرافی گذرا شناخته می‌شود. در این روش میزان سفتی کبد را اندازه‌گیری می‌کند. هنگامی که فردی دچار فیبروز کبدی است، سلول‌های زخمی کبد را سفت می‌کند.

 در این آزمایش از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازه‌گیری سفتی بافت کبد استفاده می‌شود. بااین‌وجود، ممکن است در مواردی که بافت کبد سفت به نظر برسد و احتمال تشخیص مثبت کاذب نیز وجود دارد، اما در نمونه‌برداری، زخم کبدی مشاهده نمی‌شود.

آزمایشات غیر جراحی:

بااین‌حال، پزشکان توانسته‌اند از روش‌های دیگری بدون نیاز به جراحی استفاده کنند تا احتمال ابتلای فرد به فیبروز کبدی را تشخیص دهند. انجام آزمایشات خون معمولاً مختص کسانی است که به عفونت‌های مزمن هپاتیت سی مبتلا هستند و به دلیل بیماری خود بیشتر در معرض فیبروز کبدی هستند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به هیالورونات سرم، ماتریکس متالوپروتئیناز -۱ و بازدارنده بافتی ماتریکس متالوپروتئیناز -۱ اشاره کرد.

پزشکان همچنین ممکن است از آزمایشاتی که نیاز به محاسبه دارند، مانند نسبت آمینو ترانسفراز به پلاکت‌های بزرگ خون استفاده کنند یا استفاده از آزمایش خون به نام فیبروشور که شش نشانگر مختلف عملکرد کبد را اندازه‌گیری می‌کند و آن‌ها را قبل از تعیین درجه در الگوریتم قرار می‌دهد. بااین‌حال، پزشک بر اساس این آزمایشات معمولاً نمی‌تواند مرحله فیبروز کبدی را تشخیص دهد.

در بهترین حالت، اگر پزشک بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهد این بیماری قابل‌درمان می‌باشد. بااین‌حال، ازآنجاکه این بیماری معمولاً در مراحل اولیه، بیمار علائمی ندارد، پزشکان معمولاً نمی‌توانند خیلی سریع این بیماری را تشخیص دهند.

عوارض:

مهم‌ترین عارضه فیبروز کبدی می‌تواند سیروز کبدی باشد، در سیروز کبدی زخم‌های فراوانی در کبد ایجاد می‌شود که باعث آسیب رساندن به کبد شده و فرد به سیروز کبدی دچار می‌شود. مبتلا شدن به این عارضه مدت‌ها طول می‌کشد مثلاً حدود بیش از یک یا دو دهه یک شخص برای زنده ماندن به کبد خود احتیاج دارد زیرا کبد وظیفه تصفیه کردن مواد مضر در خون و انجام بسیاری از کار‌های مهم دیگر را در بدن بر‌عهده دارد.

در نهایت، اگر فیبروز فرد به سیروز و نارسایی کبدی تبدیل شود، می‌تواند عوارضی از قبیل موارد زیر داشته باشد:

آسیت (تجمع شدید مایعات در شکم)

انسفالوپاتی کبدی (تجمع مواد زائد باعث سردرگمی)

سندرم هپاتورنال

فشارخون بالا

خون‌ریزی واریسی

هر یک از این شرایط می‌تواند برای فرد مبتلا به بیماری کبد کشنده باشد. طبق گزارش منبعی معتبر، سیروز کبدی یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در سراسر جهان است؛ بنابراین، این موضوع حائز اهمیت است که فیبروز کبدی خیلی سریع قبل از پیشرفت این بیماری به سیروز کبدی در فرد تشخیص داده شود و فرد سریعاً تحت درمان قرار گیرد.

 ازآنجاکه فیبروز کبدی همیشه علائمی نشان نمی‌دهد، انجام این کار دشوار است. بعضی اوقات پزشکان مجبورند در تشخیص فیبروز و برای درمان، فاکتور‌هایی از قبیل اضافه‌وزن یا مصرف مشروبات الکلی را در نظر بگیرند