اهمیت ارزآوری صادرات گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای در اقتصاد کشور
یکی از بخش‌های اصلی و مهم رژیم غذایی مردم سراسر جهان، را سبزیجات و میوه‌ها تشکیل می‌دهند که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی ضروری برای بدن هستند.
بنابراین، نیاز جهانی محصولات گیاهی مانند گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای که ازجمله مهم‌ترین محصولات صادراتی ایران به شمار می‌آیند، همواره حس می‌شود. باوجود نقش پررنگ صادرات محصولات کشاورزی مانند گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای در سهم صادرات غیرنفتی کشور، همچنان جای پیشرفت و افزایش این سهم حس می‌شود؛ اما این امر تماماً به بهبود زیرساخت‌ها و رعایت استانداردها در پرورش و حمل‌ونقل محصولات بستگی دارد.
اهمیت رعایت استانداردها به حدی است که برخی کشورها مانند روسیه که به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اهداف و بازار محصولات کشاورزی ایران شناخته می‌شود، شرایط و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای محصولات کشاورزی وارداتی خود تعیین می‌کنند و هر تولیدکننده و گلخانه‌ای موفق به اخذ تائید و فروش محصولات خود به این کشور نمی‌شود. در این میان، محصولات باکیفیت و ارگانیک چند صادرکننده ایرانی مانند مجموعه گلخانه‌ای آتاویتا با استانداردهای سختگیرانه این کشور مطابقت پیداکرده‌اند و سهمی از صادرات ایران به روسیه را به خود تخصیص داده‌اند. در ادامه به‌طور دقیق‌تری اهمیت صادرات گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای را بررسی می‌کنیم.
اهمیت ارزآوری محصولات کشاورزی در اقتصاد
با توجه به تحریم‌های اعمال‌شده بر صادرات نفتی ایران و افزایش آن‌ها، در چند سال اخیر شاهد تلاش‌های دولت‌ها برای افزایش سهم صادرات غیرنفتی بوده‌ایم. ازجمله مهم‌ترین محصولات صادراتی غیرنفتی می‌توان به محصولات کشاورزی و صیفی‌جات اشاره کرد. ایران به‌عنوان یک کشور چهارفصل، از پتانسیل خوبی در پرورش محصولات کشاورزی مختلف و صادرات آن‌ها در تمام فصول سال برخوردار است. آمارهای به‌دست‌آمده از سال گذشته نشان می‌دهد که سهم محصولات کشاورزی نسبت به‌کل صادرات غیرنفتی کمتر از 20 درصد بوده است. بیشترین میزان این محصولات را گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، پسته، سیب‌زمینی، پیاز، موسیر و سیر تشکیل می‌دهند.
رییس سازمان توسعه تجارت ایران صادرات محصولات کشاورزی و غیرنفتی را رگ حیاتی خون تجارت کشور می‌داند و آن‌ها را گزینه‌ای بسیار عالی برای ارزآوری به‌عنوان جایگزین نفت می‌شمارد. وی ادعا می‌کند که در شرایط کنونی درآمد دولت از مالیات و صادرات به دست می‌آید و با توجه به اینکه نقش کالاهای نفتی در این میان بسیار کمرنگ شده است، افزایش ارزآوری از طریق کالاهای غیرنفتی می‌تواند جان دوباره‌ای به جسم تضعیف‌شده دولت و ملت ببخشد. آنچه صادر می‌شود، مازاد بر نیاز و مصارف داخلی کشور است و از استانداردهای بالای جهانی برخوردار است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که با بهبود زیرساخت‌هایی مانند افزایش یخچال‌ها، بهبود بسته‌بندی‌ها، آموزش نحوه پرورش محصولات کشاورزی مطابق با استانداردهای جهانی و... امکان افزایش ارزآوری از این طریق وجود دارد.
گوجه‌فرنگی به‌عنوان یک کالای صادراتی سودآور
گوجه‌فرنگی یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی صادراتی ایران به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر سهم خود را در صادرات محصولات غیرنفتی به‌طور چشمگیری افزایش داده است. آمارهای به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که ارزش فروش گوجه‌فرنگی در سال 2019 در سراسر جهان در حدود 9 بیلیون دلار بوده است. در میان انواع مختلف گوجه‌فرنگی، انواع گلخانه‌ای به دلیل پوست ضخیم، ماندگاری بیشتر و پرورش یافتن در شرایط استاندارد (برای مثال، استفاده از حداقل سموم و کود شیمیایی) گزینه‌های بهتری برای صادرات گوجه‌فرنگی خام هستند. گوجه‌فرنگی‌ها به‌صورت فرآوری شده نیز در صادرات کشور نقش دارند. برای مثال، کشور عراق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای گوجه‌فرنگی فرآوری شده ایران شناخته می‌شود.
برای افزایش سهم صادرات گوجه‌فرنگی در صادرات غیرنفتی، اثبات کیفیت بالای محصولات به کشور مقصد و جلب رضایت مشتریان از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تحقق این هدف، صادرکنندگان علاوه بر پرورش محصولات در بهترین شرایط، بسته‌بندی‌های مناسب، آنتی باکتریال و باکیفیت استفاده می‌کنند. این بسته‌بندی‌ها از ظاهری متناسب با فرهنگ کشور مقصد و ابعادی سازگاری یافته با نیاز کشور مقصد برخوردارند. در حال حاضر، صادرات گوجه‌های فرآوری شده ارزآوری بیشتری نسبت به گوجه‌فرنگی خام دارد. این محصولات شامل رب گوجه، سس، پودر گوجه و ترشی هستند.
فلفل دلمه‌ای یک کالای صادراتی پرفروش
فلفل دلمه‌ای ازجمله محصولات کشاورزی پراهمیت در صادرات غیرنفتی است. این محصول از تنوع رنگ برخوردار است و امکان فروش آن به‌صورت ادویه (پودر فلفل) نیز بر این تنوع افزوده است. در میان انواع فلفل دلمه‌ای، فلفل‌های قرمز و سبز گلخانه‌ای را می‌توان بهترین گزینه‌های صادرات دانست. علاوه بر ایران، صادرکننده‌های بزرگی مانند هندوستان، اندونزی، مالزی، چین و کشورهای جنوب شرقی آسیا در تأمین فلفل دلمه‌ای موردنیاز جهان نقش دارند. این فلفل‌ها در شرایط کاملاً کنترل‌شده و نور، دما و خاک مناسب پرورش پیدا می‌کنند.
کنترل کامل شرایط و روند پرورش فلفل دلمه‌ای‌های رنگی موجب افزایش حجم تولید، رقابتی شدن و مطابقت کیفیت محصولات با استانداردهای جهانی می‌شود. این امر در افزایش قیمت محصولات تأثیر چشمگیری دارند. این محصولات در بسته‌بندی‌های مناسب با کشور مقصد آماده صادرات می‌شوند. درنهایت، نوع بسته‌بندی و حمل‌ونقل نیز در هزینه نهایی آن‌ها مؤثر خواهند بود. روسیه به‌عنوان یکی از بهترین مشتری ایران، استانداردهای بالایی دارد و تمام محصولات را به‌صورت کنترل‌شده تحویل می‌گیرند. این محصولات باید کاملاً سالم و دارای بسته‌بندی‌های مناسب و ضد باکتری باشند؛ در غیر این صورت، محصولات به فروشنده بازگردانده می‌شود.
مهم‌ترین کشورهای هدف صادرات ایران
باوجود کاهش سهم صادرات نفتی، دولت و تجار در حال افزایش مشتریان محصولات غیرنفتی هستند. در میان بازارهای صادرات ایران، کشورهایی مانند گرجستان، سوریه، امارات، عراق، افغانستان، ارمنستان، ترکمنستان، پاکستان و روسیه در حال حاضر مخاطب محصولات کشاورزی ایران هستند. البته سهم تمام صیفی‌جات در صادرات این کشورها یکسان نیست و بسته به کیفیت تولیدکنندگان ایرانی و نیاز کشور مقصد، درصدهای فروش و نوع محصولات صادرشده به هر کشور متفاوت هستند.
در حال حاضر، کشورهایی مانند عراق، روسیه، افغانستان، امارات، ارمنستان، ترکمنستان و آذربایجان، گرجستان و پاکستان به‌عنوان بهترین بازارهای گوجه‌فرنگی و خیار هستند. بنابراین، با سرمایه‌گذاری در این کشورها می‌توان سهم صادرات گوجه‌فرنگی به‌صورت خام یا فرآورده در این کشورها را افزایش داد. از طرف دیگر، سه کشور گرجستان، امارات و سوریه بهترین بازارهای فلفل دلمه‌ای و فرآورده‌هایی مانند پودر فلفل هستند. البته درصورتی‌که کیفیت فلفل دلمه‌ای با استانداردهای روسیه مطابقت داشته باشد، می‌توان بر روی این کشور نیز حساب باز کرد.
روسیه به‌عنوان اصلی‌ترین بازارها
روسیه یک کشور سردسیر است که فاصله چندانی با کشور ما ندارد. با توجه به سردسیری بودن این کشور به‌راحتی می‌توان دلیل سطح بالای نیاز این کشور به محصولات کشاورزی در تمام فصول سال را به‌خوبی درک کرد. بنابراین، ایران به‌عنوان یک کشور چهارفصل می‌تواند به این بازار نفوذ کرده و محصولات خود را روسیه عرضه کند. به دلیل نزدیکی روسیه به ایران، هزینه حمل‌ونقل کاهش چشمگیری پیدا می‌کند. در کنار پتانسیل مناسب ایران برای صادرات محصولات خود به روسیه، رعایت استانداردهای این کشور را نمی‌توان نادیده گرفت. محصولات صادرشده به این کشور باید کاملاً ارگانیک باشند و از کودهای شیمیایی در پرورش آن‌ها استفاده‌نشده باشد. تمام استانداردهای ایجادشده و سخت‌گیری‌ها برای تضمین سلامت مصرف‌کنندگان است و تمام بازرگانان ملزم به رعایت قوانین و استانداردهای مشخص‌شده هستند
