تفاوت بین سوزش معده، رفلاکس اسیدی و برگشت اسید معده به مری (رفلاکس معده) چیست؟
این مقاله به چرایی ایجاد رفلاکس معده می پردازد.
ترک داروی رانیتیدین
به گزارش اقتصادآنلاین، در آوریل سال ۲۰۲۰، سازمان غذا و دارو درخواست کرد که انواع رانیتیدین چه با نسخه و چه بدون نسخه از داروخانه‌های ایالات متحده حذف شود. این توصیه به این دلیل انجام شد که در برخی از محصولات رانیتیدین سطح غیر قابل قبولی از NDMA (ماده شیمیایی سرطان‌زا) یافت شد.
در صورت تجویز رانیتیدین، قبل از قطع دارو با پزشک خود در مورد گزینه‌های جایگزین مطمئن‌تر مشورت کنید.
اگر بدون تجویز پزشک و سرخود از رانیتیدین استفاده می‌کنید، مصرف دارو را متوقف کنید و پزشک خود در مورد گزینه‌های جایگزین مشورت کنید. اصطلاحات سوزش معده، ریفلاکس اسیدی و بازگشت اسید معده به مری اغلب به‌جای هم استفاده می‌شوند. اما آن‌ها در واقع تفاوت‌های فراوانی با یکدیگر دارند.
ریفلاکس اسیدی یک عارضه رایج است که می‌تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد. ریفلاکس معده (مری)، شکل مزمن و شدیدتر ریفلاکس اسیدی است. سوزش معده از علائم ریفلاکس اسیدی و رفلاکس معده است.
سوزش معده چیست؟
در انگلیسی به سوزش معده، سوزش قلب یا heartburn می‌گویند اما این اصطلاح گمراه‌کننده است و این عارضه هیچ ربطی به قلب ندارد و سوزش معده در سیستم گوارش اتفاق می‌افتد، مخصوصاً در مری. سوزش معده شامل درد خفیف تا شدید در قفسه سینه است.
گاهی اوقات آن را با درد‌های هنگام سکته قلبی اشتباه می‌گیرند. پوشش (مخاط) مری حساس‌تر از مخاط معده است؛ بنابراین، اسید در مری باعث احساس سوزش در قفسه سینه می‌شود همچنین باعث احساس درد شدید، سوزش یا گرفتگی می‌شود.
برخی از افراد ممکن است این سوزش معده را به‌صورت سوزشی در ناحیه گردن و گلو که به سمت بالا حرکت می‌کند توصیف کنند یا به‌صورت ناراحتی در پشت استخوان سینه احساس می‌کنند.
سوزش معده معمولاً بعد از غذا خوردن احساس می‌شود. خم شدن یا درازکشیدن می‌تواند این سوزش را تشدید کند. سوزش معده عارضه‌ای کاملاً رایج است.شاید بتوانید سوزش معده خود را با این موارد کنترل کنید:
- کاهش وزن
- ترک سیگار
- خوردن غذا‌های کم‌چرب
- پرهیز از غذا‌های پرادویه یا اسیدی
سوزش معده خفیف و سوزشی که گاهی فقط رخ می‌دهد نیز با دارو‌هایی مانند ضد اسید‌ها (داروی ضد‌ترش کردن معده) قابل‌درمان است. اگر در هفته مقدار زیادی داروی ضد اسید مصرف می‌کنید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
سوزش معده ممکن است علامت یک مشکل شدیدتر مانند ریفلاکس اسیدی یا رفلاکس معده باشد.
رفلاکس اسیدی چیست؟
یک عضله دایره‌ای به نام اسفنکتر تحتانی مری (LES) به مری و معده شما می‌پیوندد. این عضله وظیفه محکم‌تر شدن مری شما را پس از عبور غذا به معده دارد.
اگر این عضله ضعیف است یا به‌درستی سفت نشده است، اسید معده شما می‌تواند به سمت داخل مری شما حرکت کند. این به‌عنوان ریفلاکس اسید شناخته شده است. ریفلاکس اسیدی می‌تواند باعث
سوزش معده و علائم دیگری شود از قبیل:
- سرفه
- گلودرد
- احساس طعمی تلخ در پشت گلو
- احساس طعمی ترش در دهان
- سوزش و فشاری که می‌تواند تا بالای استخوان سینه نیز پیشروی کند.
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده نوع مزمن ریفلاکس اسیدی است. وقتی ریفلاکس اسیدی بیش از دو بار در هفته رخ می‌دهد یا باعث التهاب مری شود در این صورت رفلاکس اسیدی به رفلاکس معده تبدیل شده است.
آسیب طولانی‌مدت مری می‌تواند منجر به سرطان شود. درد رفلاکس معده ممکن است با داروهای ضد اسیدی یا داروهای بدون نسخه تسکین یابد.
علائم رفلاکس معده عبارتند از:
- بوی بد دهان
- آسیب مینای دندان به دلیل اسید اضافی
- سوزش معده
- احساس بازگشت محتویات معده به حلق یا دهان
- درد قفسه سینه
- سرفه‌های خشک پی‌درپی
- آسم
- مشکل در بلع
بیشتر افراد می‌توانند سوزش سر دل و رفلاکس اسید را به طور متناوب با چیزی که می‌خورند تجربه کنند یا عادت‌هایی مانند درازکشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا را تجربه کنند.
بااین‌حال، رفلاکس معده یک بیماری مزمن است که در آن پزشکان عادات طولانی‌مدت و قسمت‌هایی از آناتومی فرد را بررسی می‌کنند که می‌تواند باعث رفلاکس معده شود.
نمونه‌هایی از دلایل رفلاکس معده عبارتند از:
- اضافه‌وزن یا چاقی که فشار بیشتری به معده وارد می‌کند
- فتق هیاتال که باعث کاهش فشار در اسفنکتر تحتانی مری می‌شود.
- سیگارکشیدن
- مصرف الکل
- بارداری
مصرف دارو‌هایی که اسفنکتر تحتانی مری را ضعیف می‌کنند، مانند آنتی‌هیستامین‌ها، مسدود‌کننده‌های کانال کلسیم، داروهای مسکن، آرام‌بخش‌ها داروهای ضدافسردگی، علائم رفلاکس معده ممکن است زندگی روزمره افراد را مختل کند که خوشبختانه با دارو می‌توان آن‌ها را کنترل کرد.
این گزینه‌ها عبارتند از:
- اصلاح رژیم غذایی
- کاهش وزن
- ترک سیگار
- ترک الکل
داروی رفلاکس معده باعث کاهش میزان اسید معده می‌شود، اما ممکن است برای همه تأثیر نداشته باشد. برخی از افراد جهت تقویت اسفنکتر تحتانی مری به جراحی نیاز پیدا می‌کنند.
رفلاکس معده در کودکان
کودکان در هر سنی، از نوزادان گرفته تا نوجوانان می‌توانند ریفلاکس معده را تجربه کنند. تقریباً یک‌چهارم کل کودکان و نوجوانان علائم رفلاکس معده را تجربه می‌کنند.
این بیماری به‌خصوص در نوزادان شایع است زیرا معده آن‌ها بسیار کوچک است و تحمل پری بیش از حد را ندارد. در نتیجه، محتویات معده می‌توانند به‌راحتی بالا بیایند.
علائم رفلاکس معده در نوزادان عبارتند از:
- بدخلقی و تحریک‌پذیری نوزاد مخصوصاً پس از تغذیه
- خفگی
- استفراغ کردن، مخصوصاً پس از آروغ زدن
- بی‌قراری کردن نوزاد به‌خصوص پس از تغذیه
- با سرعت طبیعی وزن اضافه نمی‌کند
- امتناع از خوردن
- تف کردن
- استفراغ
- خس‌خس
- مشکلات تنفسی
بر اساس یک منبع موثق حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد نوزادان در دو ماه اول استفراغ می‌کنند. به طور معمول، ۹۵ درصد از علائم تا قبل از رسیدن به 1 سالگی برطرف می‌شوند.
کودکانی که دچار اختلالات رشدی و عصبی مانند فلج مغزی هستند، ممکن است برای مدت‌زمان طولانی‌تری دچار ریفلاکس اسیدی و ریفلاکس معده شوند. این موضوع اهمیت دارد که پزشکان رفلاکس در نوزاد را زود تشخیص داده تا از بروز عوارض جلوگیری کنند.
این علائم ممکن است با حتی با افزایش سن کودک بازهم ادامه‌دار باشد مانند:
- بوی بددهان
- ناراحتی قفسه سینه
- عفونت‌های مکرر تنفسی
- سوزش معده
- گرفتگی صدا
- معده درد
اگر فکر می‌کنید که کودکتان به ریفلاکس معده مبتلاست با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. علائم درمان نشده می‌تواند باعث آسیب دائمی به مری شود.
سوزش معده و رفلاکس معده در زنان باردار
سوزش معده و ریفلاکس معده معمولاً هنگام بارداری رایج است و ممکن است در زنانی رخ دهد که ممکن است قبلاً هرگز علائم ریفلاکس را تجربه نکرده باشند.
زنان باردار معمولاً علائم رفلاکس معده را در حدود سه‌ماهه اول تجربه می‌کنند. سپس در سه‌ماهه آخرین علائم شدت می‌یابند.
خبر خوب این است که وقتی کودک به دنیا می‌آید، معمولاً این علائم از بین می‌روند.
در بارداری سطح هورمون پروژسترون افزایش یابند در نتیجه باعث شل شدن عضلات تحتانی مری می‌شود. این احتمال ریفلاکس اسیدی را افزایش می‌دهد. بزرگ شدن رحم باعث افزایش فشار وارده بر معده شده و همین باعث رفلاکس معده می‌شود.
این علائم شامل دردی است که بعد از غذا خوردن شدت می‌یابند و باعث استفراغ اسید می‌شود. ازآنجاکه این علائم موقت‌اند، فرد معمولاً عوارض طولانی‌مدت مرتبط با رفلاکس معده مانند التهاب مداوم را تجربه نمی‌کند.
پزشکان معمولاً از تجویز داروهای زیاد به زن باردار خودداری می‌کنند زیرا این دارو‌ها می‌تواند به جنین منتقل شوند.
در عوض، پزشکان معمولاً تغییر سبک زندگی را پیشنهاد می‌کنند، مانند پرهیز از غذا‌هایی که باعث ریفلاکس اسیدی می‌شوند و در هنگام خوابیدن سر زیاد به زمین نزدیک نباشد و بالا باشد.
مصرف آنتی‌اسیدهایی که حاوی منیزیم، آلومینیوم و کلسیم هستند، مجاز است. بااین‌حال، زنان باردار باید از مصرف داروهای ضد اسیدی حاوی بی‌کربنات سدیم خودداری کنند زیرا می‌توانند بر حجم کیسه آب تأثیر بگذارد.
علاوه بر آنتی‌اسیدها، داروهای معمول سوزش معده که به طور معمول در بارداری ایمن محسوب می‌شوند شامل فاموتیدین (پپسید) است. برای موارد شدیدتر، اغلب می‌توان از داروهای دیگری که به‌عنوان مهار‌کننده‌های پمپ پروتون مانند لانزوپرازول استفاده کرد.
همیشه قبل از مصرف داروهای بدون نسخه در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
رفلاکس معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آزمایش‌های معمولی که با آن‌ها رفلاکس معده تشخیص داده می‌شود:
بررسی 24 ساعته کاوشگر امپدانس: این مطالعه شامل قراردادن یک لوله انعطاف‌پذیر در بینی شما و پیشبرد آن در مری است. این لوله دارای سنسورهایی است که می‌توانند تشخیص دهند که آیا اسید از مری منعکس می‌شود یا خیر.
آندوسکوپی فوقانی: این آزمایش شامل استفاده از لوله مخصوص با دوربین در انتهای آن است. هنگامی‌که شما احساس آرامش می‌کنید، لوله می‌تواند از دهان به داخل معده و بخشی از روده کوچک شما منتقل شود. (تفاوت ریفلاکس اسید و معده)
آزمایش آندوسکوپی فوقانی می تواند به پزشک کمک کند تا علائم آسیب ، تومور ، التهاب یا زخم در این مناطق را تشخیص دهد. پزشک شما معمولاً نمونه ای از بافت را که به عنوان بیوپسی شناخته می شود ، می گیرد.
عوارض رفلاکس معده
در صورت عدم درمان ریفلاکس ورود اسید از معده می‌تواند به مخاط مری آسیب برساند. این می‌تواند باعث عوارض زیر شود:
- خون‌ریزی
- زخم معده
- جای زخم
این اسید همچنین می‌تواند با گذشت زمان باعث تغییر در سلول‌های مری شود. به این مری Barrett مری گفته می‌شود.حدود 10 تا 15 درصد افراد مبتلا به رفلاکس معده این بیماری را ایجاد می‌کنند.
مری بارت خطر ابتلا به‌نوعی سرطان مری را به نام آدنوکارسینومم افزایش می‌دهد.کارشناسان معتقدند که بیشتر موارد این نوع از سرطان مری از سلول‌های درون بافت بارت شروع می‌شود.
درمان‌های خانگی جهت درمان رفلاکس معده
مصرف برخی غذا‌ها باعث افزایش میزان اسید معده می‌شود که این اسید می‌تواند منجر به علائم ریفلاکس اسیدی و سوزش معده شود. پرهیز از مصرف این مواد غذایی به کاهش علائم، بدون مصرف دارو کمک می‌کند.
مثال‌ها عبارتند از:
- نوشیدنی‌های الکلی
- شکلات
- قهوه
- غذا‌های چرب و شور
- غذا‌های پرچرب
- نعناع
- غذا‌های ادویه‌دار و تند
- گوجه‌فرنگی و محصولات گوجه‌فرنگی
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند:
- ترک سیگار
- نپوشیدن لباس تنگ
- خوردن وعده‌های غذایی کوچک به‌جای وعده‌های بزرگ
- حداقل سه ساعت بعد از غذا خوردن به حالت قائم قرار بگیرید و دراز نکشید.
همچنین اگر اضافه‌وزن دارید، اقداماتی برای کاهش وزن می‌تواند مثمر ثمر باشد. این اقدامات شامل تغذیه سالم و ورزش در هر زمان ممکن است. اگر مرتباً ورزش نمی‌کنید، برنامه‌ریزی کنید تا پنج بار در هفته برای 30 دقیقه ورزش کنید.
برای نوزادان مبتلا به رفلاکس معده، پزشک ممکن است تغییر رژیم غذایی، مانند افزودن مقدار کمی غلات برنج به شیر مادر یا شیر خشک برای غلیظ کردن آن برای ایجاد ریفلاکس کمتر را توصیه کند.
در حین غذا دادن به کودک و نیم ساعت بعد کودک را در حالت قائم نگه دارید و از بیش از اندازه به نوزاد غذا ندهید.
در کودکان بزرگ‌تر، پزشک ممکن است رژیم غذایی را توصیه کند که در آن مواد غذایی به‌وجودآورنده رفلاکس اسیدی از آن حذف شده باشد (این غذا‌ها معمولاً برای کودکان و بزرگسالان برابر است).
بالا آوردن سر تخت کودک نیز ممکن است به جلوگیری از علائم ریفلاکس اسیدی کمک کند.
اگر این اقدامات علائم را در کودک برطرف نکرد، پزشک ممکن است دارو‌هایی را تجویز کند که برای بزرگسالان نیز تجویز می‌کند، اما با دوز‌های کمتر. در مواقعی که تغییرات کمکی نمی‌کند یا علائم دو بار در هفته یا بیشتر اتفاق می‌افتد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود.
درمان دارویی برای رفلاکس معده
برای ریفلاکس اسیدی و رفلاکس معده داروهای با نسخه و بدون نسخه وجود دارد.
آنتی‌اسیدها: اولین دارو برای ریفلاکس اسید معمولاً آنتی‌اسیدها هستند. این دارو‌ها برای کاهش اثر اسید معده به‌سرعت عمل می‌کنند و می‌تواند علائم را تسکین دهند.
نمونه‌هایی از این دارو‌ها Tums و Rolaids هستند. اگر این دارو‌ها ریفلاکس اسیدی را تسکین ندهند یا شخصی به ریفلاکس معده مبتلا باشد، سایر دارو تجویز می‌شود از قبیل:
مسدود‌کننده‌های H2: مسدود‌کننده‌های H2 به‌منظور کاهش میزان اسیدی که معده فرد تولید می‌کند، طراحی شده‌اند. بعضی اوقات مصرف این دارو‌ها همراه با آنتی‌اسیدها می‌تواند به درمان رفلاکس کمک کند. نمونه‌هایی از این دارو‌ها شامل سایمتیدین (تاگامت) و فاموتیدین (پپسید) است.
مهار‌کننده‌های پمپ پروتون: این دارو‌ها برای کاهش اسید معده بیشتر از مسدود‌کننده‌های H2 مؤثرند. آن‌ها همچنین می‌توانند به بهبود پوشش معده کمک کنند. این مهارکننده‌ها عبارتند از:
- ایزومپرازول (نکسیوم)
- امپرازول (Prilosec)
- لانزوپرازول (Prevacid)
- پانتوپرازول (پروتونیکس)
پروکینتیک: این دارو‌ها مانند متوکلوپرامید (Reglan) هستند. در مورد اینکه آیا این دارو‌ها برای افراد مبتلا به ریفلاکس معده تأثیر گذارند یا خیر، اختلاف‌نظر وجود دارد. بسیاری از محصولات پروکینتیک جدید به دلیل عوارض جانبی جدی از بازار حذف شده‌اند.
چه موقع با پزشک خود تماس بگیرید
علائم سوزش معده اغلب با علائم حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شود، اما این دو بیماری ارتباطی با هم ندارند. اگر سوزش معده و درد قفسه سینه تغییر کرد یا بدتر شد واگر با عوامل زیر همراه بود سریعا با ۱۱۵تماس بگیرید:
- تنفس دشوار
- تعریق
- سرگیجه
- درد در بازو یا فک
این علائم می‌تواند از علائم حمله قلبی باشند. گاهی علائم رفلاکس معده می‌تواند نیاز به درمان فوری دارند،
مانند:
- تجربه استفراغ منظم، شدید (پرتابی)
- تنفس دشوار
- مشکل در بلع
- مایع استفراغ حاوی خون قرمز روشن یا محتویات قهوه‌ای رنگ
همه سوزش‌های معده به مراقبت پزشکی نیاز ندارد. سوزش معده خفیف و ملایم را می‌توان با جلوگیری از مصرف مواد غذایی اسیدی و تغییر سبک زندگی، مانند اجتناب از غذا‌های پرادویه، درمان کرد.
ریفلاکس معده‌ای که گاهی اوقات اتفاق می‌افتد جای نگرانی ندارد. اگر هفته‌ای دو بار یا بیشتر دچار سوزش معده شدید و داروهای بدون نسخه باعث رفع ناراحتی شما نشد باید به پزشک مراجعه کنید.
