۱۱ ماده غذایی مفید برای کبد
کبد را می‌توان نیروگاه کل بدن دانست. این دستگاه انواع مختلفی از وظایف اساسی را در بدن انجام می‌دهد، از تولید پروتئین، کلسترول و صفرا گرفته تا ذخیره ویتامین‌ها، مواد معدنی و حتی کربوهیدرات‌ها را بر عهده دارد. همچنین سموم مانند الکل، دارو‌ها و محصولات جانبی طبیعی متابولیسم را نیز تجزیه می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین، حفظ سلامت کبد برای حفظ سلامت کل بدن امری مهم است. در این مقاله ۱۱ ماده غذایی مفید برای حفظ سلامت کبد ذکر شده است پس با ما همراه باشید.
۱. قهوه
قهوه یکی از بهترین نوشیدنی‌هایی است که می‌توانید برای تقویت سلامت کبد بنوشید. مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه حتی در افرادی که قبلاً با این عضو بدن مشکلی نداشته‌اند نیز باعث می‌شود از کبد در مقابل بیماری‌های احتمالی محافظت کند. به‌عنوان‌مثال، مطالعات مکرر نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه به کاهش خطر سیروز یا آسیب دائمی کبد در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی کمک می‌کند.
نوشیدن قهوه همچنین ممکن است خطر ابتلا به یک نوع معمول سرطان کبد را کاهش دهد و همچنین تأثیرات مثبتی بر بیماری و التهابات کبدی دارد. نوشیدن قهوه حتی با کاهش خطر مرگ در افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی نیز همراه است، بیشترین مزایای قهوه را می‌توان در افرادی دید که حداقل سه فنجان قهوه را در روز می‌نوشند و به نظر می‌رسد این مزایا ناشی از توانایی قهوه در جلوگیری از تجمع چربی و کلاژن که دو نشانگر اصلی بیماری کبدی هستند می‌باشند.
قهوه همچنین التهاب را کاهش داده و سطح آنتی‌اکسیدان گلوتاتیون را هم افزایش می‌دهد. آنتی‌اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد مضری را که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و می‌توانند باعث آسیب به سلول‌ها شوند را نیز خنثی می‌کنند و این در حالی است که قهوه فواید زیادی برای سلامتی دارد و به‌ویژه کبد از شما بابت خوردن یک فنجان قهوه در روز تشکر خواهد کرد.
۲. چای
چای به طور گسترده‌ای برای سلامتی مفید است، اما شواهد نشان داده‌اند که ممکن است این نوشیدنی فواید خاصی برای کبد داشته باشد. یک مطالعه ژاپنی نشان داده است که نوشیدن ۱۰ فنجان چای سبز در روز با بهبود نشانگر‌های خونی در سلامت کبد در ارتباط است.
یک مطالعه کوچک‌تر در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نشان داده است که نوشیدن چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان بالا به مدت ۱۲ هفته سطح آنزیم‌های کبدی را بهبود می‌بخشد و همچنین ممکن است به کاهش استرس اکسیداتیو و رسوب چربی در کبد نیز کمک کند.
علاوه بر این، یک بررسی دیگر نشان داد افرادی که چای سبز می‌نوشند کمتر به سرطان کبد مبتلا می‌شوند. کمترین خطر در افرادی مشاهده شد که چهار فنجان یا بیشتر در روز می‌نوشیدند. تعدادی از مطالعات بر روی موش‌ها نیز اثرات مفید عصاره چای سیاه و سبز را نشان داده‌اند.
به‌عنوان‌مثال، یک مطالعه روی موش‌ها نشان داد که عصاره چای سیاه بسیاری از تأثیرات منفی رژیم غذایی پرچرب بر کبد و همچنین نشانگر‌های خونی سلامت کبد را معکوس می‌کند. بااین‌وجود، برخی از افراد، به‌ویژه کسانی که مشکلات کبدی دارند، باید قبل از مصرف چای سبز به‌عنوان مکمل احتیاط کنند. این به این دلیل است که چندین مورد از آسیب کبدی ناشی از استفاده از مکمل‌های حاوی عصاره چای سبز گزارش شده است.
۳.گریپ‌فروت
گریپ‌فروت حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به طور طبیعی از کبد محافظت می‌کنند. دو آنتی‌اکسیدان اصلی موجود در گریپ‌فروت، نارینگنین و نارینگین هستند. چندین مطالعه بر روی حیوانات نشان داده‌اند که هر دو این آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از کبد در برابر آسیب‌ها کمک می‌کنند.
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که اثرات محافظتی گریپ‌فروت به دو طریق رخ می‌دهند، با کمک به کاهش التهاب و محافظت از سلول‌ها. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به کاهش فیبروز کبدی کمک کنند، یک بیماری مضر که در آن بافت همبند بیش از حد در کبد تجمع می‌یابد که به طور معمول ناشی از التهاب مزمن کبد است.
علاوه بر این، در موش‌هایی که رژیم غذایی پرچربی داشتند، نارینگنین میزان چربی در کبد را کاهش و تعداد آنزیم‌های لازم برای سوزاندن چربی را افزایش داد که این امر از تجمع چربی اضافی در کبد جلوگیری می‌کند. سرانجام، بررسی‌ها بر روی موش‌های صحرایی، نشان دادند که نارنگین به بهبود توانایی متابولیسم الکل و مقابله با برخی از اثرات منفی الکل کمک می‌کند.
لازم به ذکر است که تا کنون، اثرات گریپ‌فروت یا آب گریپ‌فروت به‌جای اجزای آن موردمطالعه قرار نگرفته است. علاوه بر این، تقریباً تمام مطالعاتی که به بررسی آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گریپ‌فروت پرداخته‌اند روی حیوانات انجام شده است. بااین‌وجود، شواهد موجود نشان می‌دهند که گریپ‌فروت یک راه خوب برای سالم نگه‌داشتن کبد و جلوگیری از آسیب و التهاب است.
۳. زغال اخته و قره‌قروت
زغال اخته و قره‌قروت هر دو حاوی آنتوسیانین‌ها هستند یعنی آنتی‌اکسیدان‌هایی که رنگ‌های متمایز را به توت‌ها می‌دهند. این دو ماده همچنین با بسیاری از مزایای سلامتی مرتبط هستند. چندین مطالعه روی حیوانات نشان داده‌اند که قره‌قروت، زغال اخته، عصاره‌ها و یا آب‌میوه آن‌ها می‌توانند به‌سلامت کبد کمک کنند. مصرف این میوه‌ها به مدت ۲۱ روز کبد را از آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کند.
علاوه بر این، زغال اخته به افزایش پاسخ سلول‌های ایمنی و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی بدن نیز کمک می‌کند. آزمایش دیگری نشان داد که انواع آنتی‌اکسیدان‌هایی که معمولاً در زغال اخته یافت می‌شود، توسعه ضایعات و فیبروز و توسعه بافت اسکار را در کبد موش‌ها کندتر می‌کند. علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند که عصاره زغال اخته در مطالعات لوله‌آزمایش از رشد سلول‌های سرطانی کبد انسان جلوگیری می‌کند.
بااین‌حال، مطالعات بیشتری موردنیاز است تا مشخص شود آیا این تأثیرات می‌توانند در بدن انسان تکرار شوند یا خیر. مصرف این مواد به‌عنوان بخشی منظم از رژیم غذایی، راه خوبی برای اطمینان از تأمین آنتی‌اکسیدان‌های موردنیاز کبد برای حفظ سلامت بدن است.
۵. انگور
انگور، به‌ویژه انگور قرمز و بنفش، حاوی انواع ترکیبات مفید گیاهی هستند. معروف‌ترین این ترکیبات، رزوراترول است که دارای مزایای متعددی برای سلامتی است. بسیاری از مطالعات روی حیوانات نشان داده‌اند که انگور و آب انگور می‌توانند برای کبد مفید باشند.
مطالعات دیگری نیز نشان داده‌اند که انگور و مشتقات آن می‌توانند مزایای مختلفی از جمله کاهش التهاب، جلوگیری از آسیب و افزایش سطح آنتی‌اکسیدان داشته باشند. یک مطالعه کوچک بر روی افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی نشان داد که مصرف مکمل عصاره انگور به مدت ۳ ماه به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند.
بااین‌حال، ازآنجاکه عصاره انگور یک ماده غلیظ است، ممکن است اثرات مشابهی را از مصرف انگور به طور کامل مشاهده نکنید. لازم به ذکر است قبل از توصیه برای مصرف عصاره انگور برای کبد، مطالعات بیشتری موردنیاز است. بااین‌وجود، طیف گسترده‌ای از شواهد از حیوانات و برخی از مطالعات انسانی نشان می‌دهند که انگور یک غذای بسیار مفید برای کبد است.
۶. گلابی
گلابی که از نظر علمی با نام Opuntia ficus-indica شناخته می‌شود نیز نوعی محبوب از کاکتوس‌های خوراکی است که بیشتر میوه و آب آن مصرف می‌شود.
گلابی از دیرباز در طب سنتی به‌عنوان درمانی برای موارد زیر استفاده می‌شده است:
• انواع زخم‌ها
• خستگی
• بیماری کبد
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۴ بر روی ۵۵ نفر نشان داد که عصاره این گیاه به کاهش علائم خماری نیز کمک می‌کند. حالت تهوع، خشکی دهان و عدم اشتها در شرکت‌کنندگان این مطالعه با مصرف گلابی کمتر بود. همچنین اگر شرکت‌کنندگان قبل از نوشیدن الکل که توسط کبد سم‌زدایی می‌شود، از خماری شدید رنج می‌برند، گلابی را مصرف کنند تا از این حالت شوند. این مطالعه به این نتیجه رسید که این اثرات ناشی از کاهش التهاب است که اغلب پس از نوشیدن الکل ایجاد می‌شود.
مطالعه دیگری بر روی موش‌ها نشان داد که مصرف عصاره گلابی باعث نرمال شدن سطح آنزیم و کلسترول می‌شود که هم‌زمان با آفت‌کش‌هایی که برای کبد مضر شناخته می‌شوند، مصرف می‌شود. لازم به ذکر است در مطالعات بعدی نتایج مشابهی پیدا کردند! یک مطالعه جدید بر روی موش‌ها نیز، به دنبال تعیین اثر آب گلابی به‌جای عصاره آن در مبارزه با اثرات منفی الکل بود.
این مطالعه نشان داد که این آب‌میوه باعث کاهش میزان آسیب اکسیداتیو و آسیب به کبد پس از مصرف الکل می‌شود و به حفظ سطح آنتی‌اکسیدان و التهاب کمک می‌کند. مطالعات انسانی بیشتر، به‌ویژه استفاده از میوه و آب گلابی، به‌جای عصاره موردنیاز است. بااین‌وجود، مطالعات تا کنون نشان داده‌اند که گلابی دارای اثرات مثبتی بر کبد است.
۷. آب چغندر
آب چغندر منبعی از نیترات‌ها و آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام بتالین است که ممکن است برای سلامت قلب مفید باشند و آسیب و التهاب اکسیداتیو را کاهش دهند. منطقی است که فرض کنیم خوردن چغندر اثرات مشابهی روی سلامتی خواهد داشت. با این حال، در اکثر مطالعات از آب چغندر استفاده می‌شود. برای این کار می‌توانید خودتان چغندر را آب کنید یا آب چغندر را از فروشگاه یا به صورت آنلاین خریداری کنید.
چندین مطالعه روی موش‌ها نشان داده‌اند که آب چغندر به کاهش آسیب اکسیداتیو و التهاب در کبد و همچنین افزایش آنزیم‌های سم‌زدایی طبیعی کمک می‌کنند. درحالی‌که مطالعات روی حیوانات امیدوار‌کننده به نظر می‌رسند، مطالعات مشابهی روی انسان انجام نشده است.
سایر اثرات مفید آب چغندر در سلامت بر روی حیوانات مشاهده شده و در مطالعات انسانی نیز تکرار شده‌اند. با این حال، مطالعات بیشتری برای تأیید فواید آب چغندر بر سلامت کبد در انسان موردنیاز است.
۸. سبزیجات چلیپایی
سبزیجات چلیپایی مانند جوانه بروکسل، کلم بروکلی و خردل به دلیل دارابودن فیبر بالا و طعم متمایز معروف هستند. این سبزیجات همچنین دارای ترکیبات گیاهی مفیدی نیز هستند. مطالعات روی حیوانات نشان داده‌اند که جوانه بروکسل و عصاره کلم بروکلی به افزایش سطح آنزیم‌های سم‌زدایی و محافظت از کبد در برابر آسیب کمک می‌کنند. یک مطالعه بر روی سلول‌های کبدی انسان نیز نشان داد که این اثر حتی زمانی که جوانه بروکسل پخته می‌شود نیز، باقی می‌ماند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ بر روی موش‌ها نشان داد موش‌هایی که از کلم بروکلی تغذیه می‌کردند نسبت به همتایان خود در گروه کنترل، تومور یا بیماری کبد چرب کمتری داشتند. در این مورد مطالعات انسانی محدود است. اما تا کنون، استفاده ازسبزیجات چلیپایی به‌عنوان یک غذای مفید برای سلامت کبد امیدوار‌کننده به نظر می‌رسند. سعی کنید این سبزیجات را با کمی سیر و آب‌لیمو یا سرکه بالزامیک تفت دهید تا به یک غذای خوشمزه و سالم تبدیل شوند.
۹. مغز‌ها
مغز‌ها سرشار از چربی، مواد مغذی (از جمله آنتی‌اکسیدان ویتامین E) و ترکیبات مفید گیاهی هستند. این ترکیب مسئول چندین مزیت سلامتی، به‌ویژه برای سلامت قلب، اما به طور بالقوه برای کبد نیز می‌باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داده شد که رژیم غذایی سرشار از مغز‌ها با کاهش خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی مرتبط است.
علاوه بر این، یک مطالعه مشاهده‌ای دیگر نشان داد مردانی که مقادیر کمی از مغز و دانه‌ها مصرف می‌کردند، در مقایسه با مردانی که مقادیر زیادی مغز و دانه‌ها را مصرف می‌کردند، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب غیرالکلی بودند. درحالی‌که مطالعات بیشتری باکیفیت بالا موردنیاز است، داده‌های اولیه نشان می‌دهند که مغز‌ها یک گروه غذایی مهم برای سلامت کبد می‌باشند.
۱۰. ماهی چرب
ماهی‌های چرب حاوی اسید‌های چرب امگا ۳ هستند که دارای چربی‌های سالمی هستند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند و با کاهش خطر بیماری‌های قلبی در ارتباط‌اند. تجزیه و تحلیلی در سال ۲۰۱۶ نشان داد که اسید‌های چرب امگا ۳ به کاهش چربی کبد و‌تری گلیسیرید در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی یا استئاتو هپاتیت غیرالکلی کمک می‌کند.
درحالی‌که به نظر می‌رسد مصرف ماهی‌های چرب غنی از امگا ۳ برای کبد مفید است، افزودن بیشتر چربی‌های امگا ۳ به رژیم غذایی شما تنها چیزی نیست که باید موردتوجه قرار گیرد. نسبت چربی‌های امگا ۳ به امگا ۶ نیز مهم است. بیشتر افراد از توصیه‌های دریافت چربی‌های امگا ۶ که در بسیاری از روغن‌های گیاهی یافت می‌شود نیز فراتر می‌روند.
نسبت امگا ۶ به امگا ۳ که بیش از حد زیاد است می‌تواند باعث توسعه بیماری‌های کبدی شود؛ بنابراین، ایده خوبی است که میزان مصرف چربی‌های امگا ۶ خود را نیز کاهش دهید.
۱۱. روغن زیتون
روغن زیتون به دلیل داشتن مزایای سلامتی فراوان، از جمله اثرات مثبت بر سلامت قلب و متابولیسم بدن، یک چربی سالم محسوب می‌شود. بااین‌حال، تأثیرات مثبتی بر کبد نیز دارد. یک مطالعه کوچک بر روی ۱۱ نفر مبتلا به کبد چرب غیرالکلی نشان داد که مصرف یک قاشق‌چای‌خوری (۶.۵ میلی‌لیتر) روغن زیتون در روز سطح آنزیم و چربی کبد را بهبود می‌بخشد.
همچنین سطح پروتئین مرتبط با اثرات متابولیک مثبت را هم افزایش می‌دهد. شرکت‌کنندگان نیز تجمع چربی کمتری داشتند و جریان خون بهتری در کبد خود احساس می‌کردند.
چندین مطالعه اخیر اثرات مشابهی از مصرف روغن زیتون در انسان را نشان داده‌اند، از جمله تجمع چربی کمتر در کبد، بهبود حساسیت به انسولین و بهبود سطح آنزیم‌های کبدی در خون. تجمع چربی در کبد بخشی از اولین مرحله بیماری کبدی است؛ بنابراین، تأثیرات مثبت روغن زیتون بر چربی کبد و سایر جنبه‌های سلامتی، آن را به بخشی ارزشمند از رژیم غذایی سالم تبدیل می‌کند.
نتیجه نهایی
کبد شما یک اندام مهم با بسیاری از عملکرد‌های ضروری است؛ بنابراین، توصیه می‌شود که تا می‌توانید برای محافظت از آن تلاش کنید و غذا‌های ذکر شده در بالا را مصرف کنید تا اثرات مفیدی بر کبد نشان بدهند.
این اثرات شامل:
• کاهش خطر بیماری‌های کبدی و سرطان
• افزایش سطح آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و سم‌زدایی
• ارائه محافظت در برابر سموم مضر
گنجاندن این غذا‌ها در رژیم غذایی شما یک راه طبیعی و سالم برای کمک به عملکرد بهتر کبد است.
