اولویت های آمریکا پس از افغانستان/ جهان آمریکا را چگونه می بیند؟

اقتصادآنلاین- عاطفه حسینی؛  به گزارش فایننشال تایمز، رییس جمهور 78 ساله آمریکا در اظهارات تلویزیونی اخیر خود گفت: "تصمیم ما مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان فقط در مورد این کشور نبوده است و این آغاز راهی برای پایان دادن به یک دوره عملیات نظامی بزرگ برای بازسازی سایر کشورها است."

البته این اظهارات رییس جمهوری آمریکا چندان تازه نیست. تردید بایدن به جنگ آمریکا در افغانستان به دولت اوباما مربوط است و تمایل او برای خاتمه این جنگ نیز به زمان تبلیغات انتخاباتی و اولویت‌های او پس از ورود به کاخ سفید در ماه ژانویه باز می‌گردد. با این وجود بیرون کشیدن آشفته و بی‌برنامه نیروهای آمریکایی از افغانستان و تاکید بایدن بر اهمیت این عملیات خروج، نشان از حرکت آمریکا به سوی اعمال محدودتر و محتاطانه‌تر قدرت نظامی خود در جهان دارد.

حامیان رویکرد بایدن معتقدند این سیاست دولت آمریکا بازتابی از ارزیابی و ایجاد تغییراتی هرچند دیرهنگام در سیاست امنیت ملی این کشور، پس از درگیری‌های بی‌ثمر و پرهزینه آمریکا در دو دهه گذشته است. آن‌ها همچنین معتقدند که این تغییرات، فضا و فرصت بیشتری به مقامات آمریکایی و ارتش این کشور می‌دهد تا بر رویارویی با رقبای استراتژیک بزرگ خود مانند چین و روسیه و همچنین بر چالش‌های جهانی مانند بحران آب و هوا و تغییرات اقلیمی تمرکز کنند.

در مقابل برخی دیگر نگران هستند که بایدن در حال ورود به دوران پر مخاطره کاهش قدرت آمریکا در جهان است، دورانی که می‌تواند دشمنان آمریکا را جسورتر کند و متحدان این کشور را ناامید کند. آن‌ها همچنین هشدار می‌دهند باید راهی برای نشان دادن قدرت آمریکا در آینده نزدیک به ویژه در مقابل چینی‌ها و روس‌ها پیدا کرد.

ویلیام کوهن، وزیر دفاع سابق آمریکا در زمان بیل کلینتون در این باره می‌گوید: "نگرانی من در حال حاضر این است: بقیه جهان چگونه ما را می بینند؟ پس از اقدامات اخیر دولت آمریکا محاسبات چین و روسیه و همچنین محاسبه متحدان ما چیست؟"

آونگ سیاست خارجی و دفاعی ایالات متحده طی قرن گذشته دچار تغییراتی بین قاطعیت و عقب نشینی شده است. یک دهه پس از جنگ ویتنام، با روی کار آمدن نیکسون به علت شکست‌های متعدد و همچنین فشارهای داخلی و مخالفت‌های روزافزون در آمریکا، دولت آمریکا کار دفاع از حکومت ویتنام جنوبی را به خود آن حکومت سپرد.

اما پس از یک دهه و با ورود رونالد ریگان به کاخ سفید، افزایش هزینه‌های نظامی و تعداد ناوهای جنگی در دستور کار دولت آمریکا قرار گرفت. جورج اچ دبلیو بوش و بیل کلینتون نیز از مداخلات نظامی گسترده در سایر کشورها استقبال می‌کردند.

پس از حملات ترویستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، جورج دبلیو بوش جنگی جهانی علیه تروریسم را آغاز کرد، که اشغال افغانستان در همان سال و اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ از نتایج عمده آن به‌شمار می‌رود. جنگی که منجر به کاهش حمایت مردم  و متحدان آمریکا از دولت این کشور شد. به عقیده کارشناسان، تصمیم و سیاست‌های روسای جمهور آمریکا برای خودداری از عملیات نظامی اغلب کوتاه مدت است. همچنین در حال حاضر ایالات متحده هنوز 200هزار سرباز در خارج از کشور، از بحرین گرفته تا آلمان و کره جنوبی دارد.

به گفته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن "هسته اصلی" چشم انداز سیاست خارجی جو بایدن از دوران حضورش در سنا یکسان بوده است. اما علاوه بر سیاست جو بایدن مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، شیوه انجام این عملیات نیز انتقادات فراوانی به دنبال داشت. بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی با انتقاد از عملکرد بایدن می‌گویند: "ما از خروج آمریکا اطلاع داشتیم، تضعیف دولت افغانستان را پیش‌بینی می‌کردیم، اما آنچه ما را شگفت زده کرد نحوه وقوع این عملیات بود و ما انتظار همکاری بیشتری از سوی آمریکا را داشتیم."

به گفته یکی از معاونین دولت آمریکا، از این پس حفظ و ایجاد اعتبار ایالات متحده در کنار متحدان و رقبا، بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین چالش دولت بایدن خواهد بود. همچنین به گفته یک دیپلمات سابق آمریکایی، عقب نشینی آمریکا و خروج از افغانستان، دولت بایدن را برای تحقق سایر وعده‌‌های خود در سیاست‌های خارجی و داخلی، تحت فشار قرار می‌دهد.

همچنین خروج آمریکا از افغانستان سبب ایجاد یک سردرگمی بزرگ در سیاست خارجی این کشور شد. از طرفی در آمریکا با دولتی روبرو هستیم که تمایل دارد بیشتر بر کشور خود تمرکز کند و از سوی دیگر دولت آمریکا نمی‌داند از این پس با شعارهای بین المللی خود مانند مبارزه با تررویسم و پیگیری حقوق بشر در سایر کشورها چه کند.