سیاستگذاری چینی ها برای بازار موتورسیکلت ایران
در بیش از دو سال گذشته چهار میز تخصصی برای صنعت خودرو در راستای طرح «نهضت تعمیق ساخت داخل» برگزار شده است.
همکاری‌ای که شکل نگرفت
حبیبالله محمودان، مدیرعامل شرکت البرزموتور (شرکت تولیدی و بازرگانی) و تولیدکننده انواع چراغ، گلگیر، ضربهگیر، کنسول و قطعات منفصله آن، زین و... است. این فعال صنعت قطعه موتورسیکلت درباره وضعیت داخلیسازی قطعات گفت: قطعهسازی موتورسیکلت کشور در حوزه تعمیق ساخت داخل آمادگی دارد، اما متاسفانه کارخانه‌های تولید موتورسیکلت که در خط مقدم سرمایهگذاری و همکاری با شرکت‌های مادر خارجی بودند در این راستا با قطعهسازان داخلی همراه نبودند.
وی افزود: فعالان تولید موتورسیکلت باید قطعات را سفارش میدادند که میتوان گفت با توجه به حجم داخلیسازی صنایع دیگر، در کشور گامی برنداشتند.
او ادامه داد: میز تخصصی مستقل برای صنعت موتورسیکلت و بومی‌سازی قطعات برگزار نشد. البته در مقاطعی صحبت آن بود، اما به مرحله عمل نرسید. درحالیکه در این باره سیاستگذاری درستی انجام نشد، اما حجم زیادی ارز برای واردات موتورسیکلت تقدیم شرکت‌های خارجی شد.
چینیها نیاز بازار ایران را تعیین می‌کنند
محمودان اضافه کرد: هر شرکت فعال در حوزه موتورسیکلت به واردات ۲۰۰ تا ۳۰۰ موتورسیکلت از مدلهایی که «شرکت مادر چینی» در نظر داشت، مبادرت کرد. مدلهایی که چین برای بازار خودش در ایران سیاستگذاری کرده بود.
وی اظهار کرد: شرکت البرزموتور میتواند تمام قطعات تولیدی خود را برای انواع موتورسیکلت بسازد، اما برای این سفارش‌گذاری شرکتی به ما مراجعه نکرد. این قطعهساز افزود: با وجود اینکه نشان ملی استاندارد ایران را دریافت کردهایم، اما نتوانستیم هزینه آن را دوباره به مجموعه برگردانیم.
او گفت: در تامین و تولید قطعات تعداد محدودی از قطعات مدل هوندا ۱۲۵ سفارش‌گذاری شد اما متاسفانه بیشتر قطعات این موتورسیکلت که سالها است در ایران مونتاژ میشود اعم از باک، هواکش، چراغ و... از خارج وارد شدند. درحالیکه کشور برای تامین ارز مشکلات بسیاری داشت.
تمایلی برای داخلیسازی وجود ندارد
محمودان در پاسخ به این پرسش که به عنوان نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه از سوی این انجمن برای داخلیسازی قطعات اعلام آمادگی کردید، گفت: چند جلسه برگزار شد، اما فضا و شرایط به گونهای بود که باید گفت صنایع کشور قدرت مقابله با مافیای واردات را ندارند.
وی یادآور شد: قطعهسازان برخی قطعات جدید را هم تولید کردند، زیرا بعضی شرکت‌ها با وجود واردات موتورسیکلت نتوانستند قطعات آن را برای خدمات پس از فروش تامین کنند و حتی بازار را رها کردند، اما قطعهسازان قطعات موتورسیکلتهایی را که به تیراژ اقتصادی رسیده بودند تولید و روانه بازار کردند.
نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه با بیان اینکه گلایه اصلی صنعت قطعه موتورسیکلت کشور این است که فعالان صنعت موتورسیکلت همکاری لازم را ندارند، گفت: بین قطعهسازان و شرکت‌های موتورسیکلتساز فاصله افتاده و تمایلی برای داخلیسازی وجود ندارد. دلیل این امر هم نفوذ شرکت‌های مادر چینی در صنعت موتورسیکلت کشور است؛ تا جایی که آنها برنامهریزی می‌کنند چه مدلهایی شرکت‌های ایرانی وارد کنند. به عنوان مثال تمام کارخانه‌های ایرانی مدل «کلیک» از سری موتورسیکلت هوندا را تولید می‌کنند که نه برای بازار داخل صرفه اقتصادی دارد و نه امکان صادرات برای رسیدن به تیراژ و داخلیسازی وجود دارد، زیرا بازارهای همسایه مدل CG۱۲۵ هوندا را که به موتورسیکلت کار معروف است استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: این مدل برای شهرهای درجه ۲ و ۳ و مناطق روستایی و مناطقی که مسافت طولانی دارند مناسب است. زیرا تعمیر و نگهداری آن راحت است، قطعات آن ارزانتر بوده و در بازار پاکستان، ایران و حتی مصر از محبوبیت زیادی برخوردار است. علاوه بر اینکه در عراق، یمن و سوریه بازار خوبی دارد.
نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه درباره میزان داخلیسازی CG۱۲۵ انژکتوری گفت: حدود ۴۰ درصد داخلیسازی شده است. بهعنوان مثال شرکت البرزموتور قطعات قاب بغل و هواکش انژکتوری آن را داخلیسازی کرده است.
۴۰ درصد در «طرح نهضت تعمیق داخل» عدد بزرگی بهشمار نمیرود. محمودان در این باره گفت: همین قطعات هم بازار ندارد، زیرا شرکت مادر خارجی تعیین میکند فعالان موتورسیکلت چه قطعاتی را از داخل تهیه کنند. مثلا باکسازی در ایران سالها است انجام میشود. محصولات داخلی اگر بالاتر از شرکت‌های چینی نباشد بهطور قطع پایینتر هم نیست، اما باکسازان ایرانی در سال‌جاری حتی ۳۰۰ عدد هم نتوانستهاند از محصولاتشان را بهفروش برسانند. ترجیح شرکت‌های خارجی خرید فول سیکیدی است.
تفاوت خرید از خارج و داخل
محمودان در ادامه سخنان خود عنوان کرد: فعالان موتورسیکلت برای خرید از قطعهسازان داخلی حاضر به پرداخت پول نیستند محصول را میخواهند، اما زمان پرداخت هزینه آن را تعیین نمیکنند درحالیکه برای خرید از شرکت خارجی باید پول را ابتدا بپردازند یا زمانبندی مشخصی برای پرداخت و تحویل محصول داشته باشند. نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه ادامه داد: اعتراض و گلایه ما هم همین است چرا در بازار موتورسیکلت باید شاهد این حجم از تنوع با تیراژ بسیار پایین باشیم؟ چرا متولی در این باره وجود ندارد؟ این تغییر مدل در مدت زمان کوتاه باعث شده تا مونتاژکنندگان موتورسیکلت شناختی روی مدلها نداشته باشند. از اینرو شرکت چینی تولید و فروش را مدیریت میکند. بهعنوان مثال وقتی طرف چینی دید در بازار ایران مدلهایی در حال افزایش است فیسلیف آن را تغییر داد تا در واقع به تیراژ برای داخلیسازی قطعات نرسد. البته این بازی در جهان مرسوم است همانطور که در صنعت خودرو هم شاهد هستیم.
سهمخواهی در بازار عراق
نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه با اشاره به جنگ اقتصادی عنوان کرد: موتورمحرک توسعه در جنگ اقتصادی، بومی‌سازی صنایع است که در صنعت موتورسیکلت اجازه رفتن به آن سو داده نمیشود زیرا نمیخواهند بازارشان کوچک شود.
او گفت: تاسف‌بار است که بازار موتورسیکلت هوندا ۱۲۵ ایران در عراق به راحتی در اختیار چینیها قرار گرفت. از آن‌سو برای بازار ایران مدل کلیک هوندا را در نظر میگیرند که در واقع اسکوتر است و به تیراژ نرسیده است. این مدل موتورسیکلت کار نبوده و در کشورهای مالزی و اندونزی بیشتر زنان استفاده می‌کنند.
این فعال صنعت قطعه با بیان اینکه بدون نقشه راه تولید واقعی نخواهیم داشت، گفت: مشکل اصلی این است که دستاندرکاران این صنعت جزیرهای عمل می‌کنند و بهاصطلاح هر کس ساز خودش را میزند. هماهنگی وجود ندارد و چنین فضایی بستری برای فعالیت شرکت چینی بهوجود آورده است. از اینرو به راحتی برای این صنعت سیاستگذاری می‌کنند درحالیکه در پاکستان چنین فضایی در اختیار ندارند.
توپ در زمین دلار نفتی
محمودان ادامه داد: دولت پاکستان چون خامفروشی و دلار نفتی نداشته امروز بالای ۹۰درصد موتورسیکلتهای تولیدی خود را داخلیسازی کرده است. پاکستان با ۲میلیون تیراژ سالانه (در مقابل ۱۰۰هزار موتورسیکلت تولید ایران) به افغانستان و حتی آفریقا صادرات دارد.
او به گلایه افزود: مدعی هستیم بیش از نیم قرن سابقه مونتاژ موتورسیکلت داریم. شرکت ایراندوچرخ سال ۱۳۵۵ مدل یاماها ۱۰۰ را در کشور بومی‌سازی و مونتاژ کرد، اما با دلار نفتی مافیای واردات اجازه ادامه فعالیت را نمیدهد.
نایبرییس انجمن قطعهسازان موتورسیکلت و دوچرخه با بیان اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت نتوانست سیاستگذاری کند، گفت: نقشه راهی وجود نداشت و خلاف جهت منافع ملی حرکت شد و به بهانه اینکه تولید داخل صرفه اقتصادی ندارد و تنوع مدلها را افزایش دادند مسیر داخلیسازی مسدود شد.
محمودان در پایان گفت: این در حالی است که با قدرتمند شدن شرکت‌ها، مدلها متنوع میشوند. مافیای واردات اجازه این امر را به تولیدکننده داخلی نداد و با واردات مدلهای مختلف اجازه افزایش تیراژ تولید را از فعالان داخلی صنعت موتورسیکلت گرفت و صنعتی که ریشه نداشته باشد دوام نخواهد آورد.
