در محاصره ویروس کرونا

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ همچنین با افزایش 5هزار نفری بیماران نسبت به روز قبل، تعداد مبتلایان 37هزار و 189نفر شد. تنها یک قدم مانده تا رکورد جدیدی در تعداد فوتی‌های کرونا ثبت شود. در 16‌ماه گذشته، بالاترین میزان قربانیان این ویروس با 496نفر در 6اردیبهشت امسال(1400) ثبت شد.

از اوایل مرداد هم روند ابتلای روزانه به این بیماری با جهش دلتا، به بیش از 30هزار نفر رسید. این اما تمام ماجرا نیست. معاون کل وزارت بهداشت با استناد به بررسی دانشگاه واشنگتن اعلام کرد: پیش‌بینی‌ شده درصورت رعایت نکردن پروتکل‌ها، مرگ‌های روزانه تا یک‌ماه و نیم آینده به 600نفر برسد. حالا در این وضعیت، آمار ابتلا هم جهشی است و میزان مراجعه روزانه به بیمارستان‌های تهران، بیش از هزار نفر اعلام می‌شود.

معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران می‌گوید، وضعیت بحرانی و تهران در محاصره دلتاست؛ این وضعیت در 16‌ماه گذشته بی‌سابقه بوده است. 25درصد از کسانی که به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، نیاز به بستری دارند؛ این در حالی است که 60درصد از تخت‌ها در اختیار بیماران کرونایی است. سخنگوی وزارت بهداشت هم از افزایش 32درصدی بیماران بستری کرونا و 38درصدی تعداد فوتی‌ها نسبت به هفته قبل‌تر خبر می‌دهد. براساس اعلام سیما لاری، استان‌های مازندران، ایلام، گلستان و سمنان در هفته گذشته دارای بیشترین میزان بستری کرونا بودند و استان‌های البرز، هرمزگان، یزد و بوشهر، بالاترین میزان مرگ‌های کرونا را به‌خود اختصاص دادند.

 ضمانت اجرایی وجود ندارد

بحران کرونا در پیک پنجم وارد مرحله تازه‌ای شده، روند شیوع صعودی است و هر روز به آمارها افزوده می‌شود. حالا در این شرایط، صحبت از قرنطینه دوهفته‌ای مناطق پرخطر می‌شود. روز یکشنبه، وزیر بهداشت در نامه‌ای به رهبری این درخواست را مطرح کرد؛ با این حال هنوز خیلی‌ها معتقدند که چاره‌کار قرنطینه و تعطیلی نیست.

تناقض در سیاستگذاری‌ها در مدیریت بحران کرونا، مورد انتقاد حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کوویدـ 19است؛ تناقضی که همزمان با تغییر دولت، وضعیت مبهمی از سیاست‌های جدید نظام سلامت را تداعی می‌کند. سوری درباره تغییر دولت و سیاست‌هایی که می‌تواند به بهبود وضعیت فعلی شیوع کرونا کمک کند  توضیح‌هایی می‌دهد. به‌گفته او، همکاری بین‌بخشی برای کنترل پاندمی کرونا در ایران ضعیف بوده است.

اپیدمی موضوعی نیست که تنها از سوی وزارت بهداشت مدیریت شود، سایر بخش‌ها و سازمان‌ها باید وارد کار می‌شدند. اینکه ادارات تعطیل و کارمندان به خانه‌ها فرستاده شوند، نمی‌تواند راه‌حلی برای مقابله با کرونا باشد. او در کنار ضعف هماهنگی بین‌بخشی به‌عنوان یکی از دلایل کنترل نشدن کرونا، نبود یکپارچگی در سیاستگذاری‌ها را مطرح می‌کند: «درصورت وجود بهترین قوانین، اگر برای اجرای آنها ضمانت اجرایی وجود نداشته باشد، باز هم نمی‌توان شاهد اثربخشی‌شان بود. مسدود کردن جاده‌ها و تعطیلی ادارات ازجمله اینهاست.

باید نظارت و پایش درستی بر اجرای قوانین وجود داشته باشد. وزارت بهداشت، مأمور نیروی انتظامی ندارد که بتواند نظارت داشته باشد. گروه‌های دیگر باید به این ماجرا ورود کنند. زمانی‌که همراهی تمام سازمان‌ها وجود نداشته باشد و دولت، کنترل اپیدمی را به‌عنوان اولویت نشناسد، همچنان مشکلات باقی خواهد ماند.»

 اولویت‌بندی واکسیناسیون باید براساس مرگ باشد، نه صنف

 این اپیدمیولوژیست در ادامه، از رویکرد واکسیناسیون و اولویت‌بندی گروه‌های پرخطر برای تزریق واکسن، انتقاد می‌کند و معتقد است که همچنان باید گروه‌های پرخطر که میزان مرگ در آنها بالاست، در اولویت واکسیناسیون قرار گیرند: «با اضافه شدن گروه‌های جدید برای واکسیناسیون نباید گروه‌های قبلی مورد غفلت قرار گیرند.

واکسیناسیون باید براساس میزان کشندگی در گروه‌ها باشد، نه صنف‌های مختلف.» او معتقد است باید برای سیاستگذاری و تصمیم‌گیری‌ها از کارشناسان ویژه‌ استفاده شود. افرادی که در میدان مقابله با کرونا فعالند، اما این اتفاق نیفتاده است: «وزارت بهداشت برای مدیریت کرونا، تلاش زیادی کرد، اما به‌تنهایی نمی‌تواند به نتیجه برسد، موفقیت در کنترل پاندمی، نیاز به همدلی شاکله قوه مجریه دارد. تا زمانی که بین سیاست‌های وزارت بهداشت و شاکله دولت تناقض وجود داشته باشد، وزارت بهداشت نمی‌تواند از عهده کار برآید.

نمونه آن را در ممنوعیت سفرهای نوروزی شاهد بودیم که دولت بدون‌توجه به‌نظر تخصصی وزارت بهداشت، تصمیمات خودش را گرفت.» او وجود ایرادات در وزارت بهداشت را رد نمی‌کند و تأکید می‌کند این مسائل تاریخی است و به یک وزیر محدود نمی‌شود. این وزارتخانه نیاز به تغییر و تحول اساسی دارد تا بتواند مدیریت پویایی بیماری داشته باشد: «رویکرد بیماری در وزارت بهداشت، سنتی است و به‌روز کردن آن نیاز به همت و حمایت دولت دارد. در طرح شهیدسلیمانی یا در کنترل شیوع کرونا در سیستان و بلوچستان، اقداماتی انجام شد، می‌توانستیم موفق‌تر عمل کنیم، اما افرادی وجود دارند که خودشان دلال اپیدمی‌اند و از ادامه آن سود می‌برند. در طرح شهیدسلیمانی، میزان بودجه اختصاص داده شده با هزینه‌های درمانی تناسبی نداشت و از این طرح حمایت نشد. این طرح عملا قربانی یکسری رفتارهای سیاسی غیرمتعارف شد که بیشتر از اینکه مصلحت مردم را درنظر بگیرد، مسائل سیاسی و حزبی را موردتوجه قرار داد. به‌طور کلی عزم کافی وجود ندارد. امیدواریم در دولت جدید چنین اتفاقی بیفتد.» به‌گفته او، اگر ساختار و اراده خدمت‌دهی و سازماندهی مرتبط با اپیدمی تغییر نکند، قطعا وضعیت فعلی ادامه خواهد داشت. کشور، بضاعت کافی برای مدیریت اپیدمی و برنامه‌های مرتبط را دارد، اما باید مسئولان از آن استقبال کنند: «مشاوران ما درصدد تأیید فرمایشات بالادستی‌های خود هستند و جسارت تصمیم‌گیری کم است.»

کمبود دارو در پیک پنجم

وضعیت وخیم کرونا غیرقابل انکار است و آینده روشنی برای عبور از آن وجود ندارد. با استقرار دولت جدید و تغییرات احتمالی در وزارت بهداشت، حالا خیلی‌ها نگران وضعیت مدیریت کرونا در کشورند. در شرایطی که پیک پنجم بیماران را سرگردان کرده، بیمارستان را پر و داروخانه‌ها را مملو از جمعیت، محمود هادی‌پور، داروساز و کارشناس دارویی از شرایط انتقاد می‌کند و می‌گوید: «در پیک پنجم کمبود داروهای درمانی کرونا رخ داده، اما کمبود دارو مشکل امروز و دیروز کشور نیست. ساختار نادرست در سیستم دارویی کشور همیشه وجود داشته و اکنون نقاط ضعف آن مشهودتر شده است. مردم در تامین سرم نمکی هم مشکل دارند، اما مشکلات تامین سرم در کشور ریشه‌‌دار است. عامل بزرگ آن این است که سرم چیز بسیار ارزانی است، اما خط تولید مخصوص می‌خواهد و به‌دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل و انبارداری، کارخانه‌ها تمایلی به تولید آن ندارند. بحران دارویی انکارنشدنی است. حالا کمبود و نبود داروهایی که ارتباطی به کرونا ندارند هم مشکل‌ساز شده است.» به‌گفته او، برای حل مشکل داروی کشور باید تغییرات ریشه‌ای رخ دهد: «در کشور ما اصل بر حمایت از تولیدکننده به جای حمایت از تامین داروست که در دوران کرونا کارساز نبوده و به همین دلیل چرخه پیک‌های کرونایی در حال تکرارشدن است. چشم‌انداز سیاست‌های دارویی در ایران حتی در آینده هم مثبت نیست؛ چراکه سیاستگذاری در این حوزه در مواجهه با کرونا در تمام دنیا تغییر کرده است. در کشوری مثل آمریکا به هیچ‌وجه به بخش خصوصی یارانه پرداخت نمی‌شود، اما همین بخش‌ در کرونا مورد حمایت واقع شد و بودجه گرفت. همه اینها در کشور ما هم باید اتفاق می‌افتاد که نیفتاد.» به‌گفته هادی‌پور در روزهای آخر فعالیت وزارت بهداشت دولت دوازدهم، پیک پنجم رقم خورده که سخت‌تر از پیک‌های قبلی است. با اینکه باید فرایند انتقال نظام بهداشت و درمان به دولت سیزدهم با هماهنگی بیشتر انجام می‌گرفت تا کوچک‌ترین اختلالی در روند مدیریت کرونا رخ ندهد، اما چنین اتفاقی نیفتاده‌است. تأخیر هر روزه در واکسیناسیون و کنترل بیماری، بازی با جان آدم‌هاست.»‌

بازار سیاه سرم‌های تزریقی

کمبود سرم تزریقی موضوعی است که از سوی سازمان غذا و دارو هم مورد تأیید است. هر چند که مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل این سازمان تأکید می‌کند که تولید سرم در کشور به 11میلیون رسیده و تا اواخر شهریور به 15.5میلیون خواهد رسید. حیدر محمدی به ایسنا گفته که مشکل کمبود سرم، به‌دلیل اصلاح خط تولید یکی از کارخانه‌ها ایجاد شده که تا پایان‌ماه به روال عادی برمی‌گردد. سرم‌های تزریقی تنها برای مصرف عمومی نیست، بیماران مبتلا به کرونا که نیاز به داروی رمدسیویر دارند برای تزریق باید از این سرم‌ها استفاده کنند و همین موضوع سبب شده تا کمبود سرم، مشکل بیماران را مضاعف کند؛ این درحالی است که گفته می‌شود، این سرم‌ها هم‌اکنون تنها در بیمارستان‌ها در دسترس است و نبود آن، بازار سیاهی ایجاد کرده و قیمت آن را از 20هزار تومان به 180تا 200هزار تومان بالا برده است. مجتبی بوربور، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو با تأیید این وضعیت  می‌گوید: «واردات سرم می‌تواند از هند و ترکیه با همین قیمت داخلی صورت بگیرد، اما این اتفاق نمی‌افتد.»  او با ابراز نگرانی نسبت به روزهای آینده می‌گوید:«وزیری که قرار است تازه منصوب شود برای مسلط شدن بر اوضاع، به زمان نیاز دارد؛ درحالی‌که تا الان این زمان طلایی از دست رفته است. با این روند موج‌های کرونا و واریانت‌های جدید بلای جدیدی بر سر  مردم خواهد آورد.»

تعداد فوتی‌ها هفته آینده به 500 نفر در روز می‌رسد

روزانه 500بیمار به بیمارستان مسیح‌دانشوری مراجعه می‌کنند که حداقل 50تا 60نفر از آنها نیازمند بستری‌ هستند، اما تنها ظرفیت پذیرش 20بیمار وجود دارد؛ چراکه تخت خالی برای بستری پیدا نمی‌شود. بیماران بستری در خانه، همان‌ها هستند که هر روز به آمار فوتی‌ها اضافه می‌شوند. اینها را داوود پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح‌دانشوری در توصیف وضعیت وخیم مراکز درمانی در پیک بحرانی کرونا می‌گوید: «آدرس نادرست به مردم می‌دهند و می‌گویند دارو تامین نیست؛ حتی اگر از تمام شرکت‌های داروسازی دنیا دارو وارد کنیم، تا زمانی که کنترل بیماری صورت نگیرد، پاندمی در ایران کنترل نمی‌شود. چرخه شیوع قطع نشده، ما مشکل مدیریت بیماری داریم.» به‌گفته این متخصص عفونی، 2‌ماه است برای تعیین‌تکلیف تیم حوزه بهداشت و درمان دولت جدید برای مدیریت کرونا درخواست شده، اما تا همین امروز هیچ اتفاقی رخ نداده است. کرونا را نمی‌توان از ابتدا مدیریت کرد، باید نقاط قوت مدیریت آن ادامه پیدا کند و نقاط ضعف آن حذف شود: «اگر انتظار دارید با تامین سرم و دارو مشکلات کرونا در پیک پنجم حل شود، بیهوده است؛ چراکه ما هیچ فضایی برای درمان بیماران نداریم که بخواهیم با تامین دارو، آنها را درمان کنیم.» او به تکمیل ظرفیت بستری بیمارستان‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید، حتی اگر دارو در اختیار قرار داده شود، دارو در کجا به بیماران تزریق شود: «تزریق دارو در خانه می‌تواند منجر به مرگ بیماران شود. همین حالا تزریق رمدسیویر باعث کندی ضربان قلب و مرگ می‌شود، بعد هم اعلام می‌کنند که بیمار بر اثر ایست قلبی جان باخته است. مردم باید بدانند که داروی درمان کرونا باید در بیمارستان‌ها تزریق شود.»

 به‌گفته طبرسی درصورت رعایت‌نکردن پروتکل‌ها در هفته آینده تعداد فوتی‌ها به 500 نفر می‌رسد.