حال و هوای بورس در فاز جدید
وقتی نمادهای بازار سرمایه نسبت به کف قبلی خود، با افزایش بیش از ۲۰درصدی همراه شوند، از اصطلاح بازار گاوی استفاده می‌شود.
فرصت خوبی برای حذف تدریجی دامنه نوسان است
بهمن فلاح، کارشناس بازار سهام: با توجه به اینکه حجم و ارزش معاملات به طور قابل‌توجهی رشد کرده و بازار از جو هیجانی و چارچوب ذهنی‌ای که برایش شکل گرفته بود، خارج شده و به یک روند عقلایی و چارچوب ذهنی عینی‌گرا رسیده و همچنین معاملات با اتکا به گزارش‌های شرکت‌ها و پیش‌بینی سودها، در حال انجام است، بهترین موقعیت است که دامنه نوسان شرکت‌ها بزرگ‌تر شود. و البته در کنار این موضوع عرضه اولیه‌ها قوت و شدت بیشتری بگیرد. طبق مصوبه سازمان و دستورالعملی که آقای دهنوی برای بازار تعیین کرده بودند، قرار بود از بیستم تیرماه گزارش‌ها با پنج فرضیه اجرا شود که اگر با این پنج فرضیه که در قالب دو متغیر تاثیرگذار برای هر شرکتی می‌تواند باشد، باید طبق این مصوبه انجام می‌شده، اما اجرا نشده است.
ماقبل این مصوبه قرار بوده هر ماه نیم تا یک درصد به دامنه نوسان اضافه شود که این موضوع به صورت تدریجی از شوک به بازار جلوگیری کند. باید تا آخر مردادماه نیم تا یک درصد دامنه نوسان بزرگ‌تر شود و این فرصت خوبی است که حالا که بازار در فاز عقلایی است این دامنه نوسان هم به صورت تدریجی که قولش را داده بودند انجام شود و دامنه‌ها باز شوند و طبیعتا اگر این اتفاق رخ ندهد، این فاز با اصلاح گاوی و استقبالی که از بازار می‌شود، ممکن است که مجددا به بی‌راهه برود و در نهایت بازار نتواند استفاده خوبی از شرایط به وجود آمده بکند.
سرمایه‌گذاران با صبوری، سهم‌های خوب را انتخاب کنند
حمید فاروغی، کارشناس بازار سهام: درباره استراتژی سهامداران توصیه می‌کنم با توجه به این که بعد از صعود قابل‌توجهی که در سال گذشته داشتیم و به طبع آن اصلاح تند و تیزی که شاهدش بودیم و کما اینکه برخی سهام تا 70 درصد افت قیمت را ثبت کردند و بعد از این تجربه در مقطع اخیر سهم‌ها روند رو به رشدی را طی کردند که حاکی است بازار به ثبات رسیده و رشد مقطع اخیر هم معقولانه بوده است. برخی روزها هم شاهد بودیم که سهم‌ها و صنایع منفی بودند و حجم معلاملات افزایش پیدا کرد و از همه مهم‌تر شاهد این بودیم که سهم‌ها به شکلی که در گذشته در صف فروش قفل شده بودند نیستند و متعادل و در حال معامله هستند. سرمایه‌گذاران دیگر نگرانی از این جهت که بازار ممکن است ریزش داشته باشد، نداشته باشند و می‌توانند با خیال راحت‌تری سرمایه‌گذاری کنند. اما اینکه برای آینده استراتژی چه باشد، باید شرایط اقتصادی شرکت‌ها و صنایع را بررسی کرد که این شرایط هم حاکی از این است که برای کسب سود و بازدهی باید صبر کرد. اگر این بازدهی را می‌خواهند کسب کنند، باید روی سهم‌هایی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند صبوری داشته باشند.
نکته دیگری هم که وجود دارد این است که فارغ از اینکه باید صبر کنند در انتخاب سهم‌ها هم باید استراتژی داشته باشند. فضایی که در بازار حاکم شده است با فضای پارسال متفاوت است. این نکته را از این جهت مطرح می‌کنم که نگاه اینطوری شده است که چه شرکت‌ها و صنایعی بازدهی دارند و چه سهم‌هایی رشد قیمتی خوبی را تجربه کرده‌اند. در بعضی از پتروشیمی‌ها و معدنی‌ها و فولادی‌ها ما شاهد رشد و بازدهی 40 تا 50درصدی بوده‌ایم.
استراتژی خوب برای سرمایه‌گذاری این است سهم‌هایی که بازدهی خوبی دارند را انتخاب و البته صبر کنند. همچنین سراغ شرکت‌هایی و سهم‌هایی که درکی از آنها ندارند و فکر می‌کنند بازدهی ندارند، نروند. در خصوص سیاستگذار هم تنها نکته مهم این مساله می‌تواند باشد که اگر به دنبال اصلاح و طرح قوانین هستند با طمانینه بیشتر و کار کارشناسی اقداماتی انجام بدهند. به طور مثال ما شاهد تغییر دامنه نوسان به طور مکرر بوده‌ایم یا تغییر ابلاغیه‌ها و این مسائل به بازار لطمه زده است. برای همین هم بهتر است از اینجا به بعد نهاد ناظر حفظ ثبات را در نظر بگیرد. در بحث قوانین و مقررات و تغییرات هم با کار کارشناسی و طمانینه کارها انجام شود. البته ذکر این نکته هم ضرور است که تصمیمات کارشناسی، مقررات‌گذاری و اصلاح ساختار بازار سرمایه نباید منوط شود به وضعیت بازار. یعنی اگر زمانی بازار وضعیت رو به بالایی دارد قوانین را تغییر بدهیم یا برعکس. بلکه نگاه باید بلندمدت‌تر و تصمیمات کارشناسی‌تر باشد.
سیاستگذار قوانین را دستکاری نکند
شایان کرمی، کارشناس بازار سهام: با توجه به رشد تدریجی نرخ ارز و قوی‌تر شدن دوباره چشم‌انداز تورمی و همچنین لاینحل ماندن مذاکرات سیاسی، به نظر می‌رسد که دوباره یک موج تورمی پیش رو داریم و انتظار معامله‌گران روی قیمت انواع کالا‌ها افزایشی شده است.
در نتیجه بازار سهام هم پیرو نرخ ارز است و وقتی رشد نرخ ارز بالاست، همه ترجیح می‌دهند ریالشان را تبدیل کنند و بازار سهام هم از این قضیه مستثنی نیست. ما در قیمت‌های سطوح پایین‌تر هم همین موضوع را مطرح کردیم و در حال حاضر هم همین‌طور است. بازار سرمایه با توجه به افتی که در گذشته داشته، در حال پس گرفتن یکسری از سطوح است. گزارش‌ها هم که خوب است و بازار هم چشم‌انداز صعودی را از خود نشان می‌دهد. البته که مثل سال 99 نیست اما در مجموع بازار رو به بالاست و فعلا استراتژی نگهداری و حتی خرید را به معامله‌گران می‌توان توصیه کرد.
یکی از مواردی که در استراتژی مربوط به سیاستگذار وجود دارد، دست بردن در قوانین است که این موضوع در سال گذشته به بازار آسیب زد. دست بردن در قوانین و مقررات بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند و سیاستگذار هم تا جایی که می‌تواند نباید قوانین را دستکاری کند مگر اینکه این قوانین در راستای بهبود عملکرد بازار باشد و نه بهبود روند بازار. اگر در راستای بهبود عملکرد بازار باشد و بتواند بار اطمینان و اعتماد بیشتری ایجاد کند، می‌توانند قوانین را در این راستا تغییر بدهند و ایرادها را برطرف کنند.
در نتیجه به نظرم چیزی که خیلی مهم است همین شرایط حفظ شود تا نااطمینانی و بی‌اعتمادی ایجاد شده، قوانینی که مشکل داشت و آن مواردی که مورد اشکال فعالان بازار سرمایه بود برطرف شود که نتیجه‌اش بهبود عملکرد بازار می‌شود و در نتیجه پول‌های بیشتری را بازار سرمایه می‌تواند جذب کند.
از حالا به فکر زیرساخت‌ها باشیم
الناز افشار، کارشناس بازار سهام: هرچه جلوتر برویم فعالان بازار سرمایه و سهامداران متوجه خواهند شد که برجام عملا به معنای واقعی هیچ‌گاه اتفاق نخواهد افتاد و با توجه به نقدینگی اقتصاد کشور این حقیقت که امسال یک تورم بالا پیش رو خواهیم داشت، پررنگ‌تر خواهد شد. همچنین شاهد این مساله خواهیم بود که ریال ارزش خودش را از دست می‌دهد تا آنجا که با نگاهی به بازار ارز، گارد صعودی دلار کاملا آشکار است.
از سوی دیگر تولیدکننده‌ها با قیمت فعلی ارز تمایلی به فروش محصول خود ندارند و این افزایش اخیر قیمت سیمان و فلزات بیانگر این موضوع است. با گذشت زمان، مردم متوجه این حقیقت خواهند شد و شاهد هجوم نقدینگی به سمت بازار سرمایه خواهیم بود. نکته دیگری که باید مدنظر داشته باشیم این است که در ابتدا باید زیرساخت‌ها را آماده عرضه اولیه شرکت‌ها کنیم تا بتوانیم به بازار عمق بدهیم تا تجربه تلخ گذشته تکرار نشود.
توصیه‌ام به سهامداران این است که به سهام به دید یک دارایی مالی نگاه کنند، که قطع به یقین بیشترین بهره را در بلندمدت از آن خواهند برد. همچنین شرکت‌ها باید با اعمال افزایش سرمایه از آورده با سلب حق تقدم از نقدینگی موجود در جهت جهش تولید استفاده کنند و با توجه به ریزش 43 درصدی شاخص از سقف قبلی و آمار بیرون آمده از بانک مرکزی که بیانگر تورم 45 درصدی بوده است، دولتمردان به این باور رسیده‌اند که کمترین تاثیر تورمی از سمت بازار سرمایه به سبد خانوار بوده است. در نهایت، بازار را یک بازار صعودی می‌بینم و همچنین هجوم نقدینگی به سمت بازار کاملا مشهود است. بازار، بازاری صعودی خواهد بود که البته با افت و خیزها و اصلاحات خودش به جلو می‌رود.
