دست انداز تقاضای نفت در سال آینده
سه موسسه بین‌المللی در حوزه انرژی گزارش‌های ماهانه خود از بازار نفت را منتشر کردند که در آن برآورد تقاضای طلای سیاه در سال جاری میلادی تغییری نکرده است.
با این حال، تحلیل آنها از شرایط بازار در ماه‌های پیش رو متفاوت است. این تفاوت عمدتا به خاستگاه این موسسات برمی‌گردد. اوپک به عنوان نماینده کشورهای تولیدکننده نفت بر این باور است از آنجا که تقاضا به تدریج افزوده می‌شود باید در بازگرداندن عرضه احتیاط به خرج داد.
گزارش تازه اوپک حاوی نکته مهمی است؛ اینکه تقاضای جهانی در فصل اول سال آینده(۲۰۲۲) دچار یک دست‌انداز خواهد شد و به ۹۷ میلیون بشکه در روز تنزل خواهد کرد(۵/ ۲ میلیون بشکه کمتر از سطح فصل آخر ۲۰۲۱) اما در فصل سوم از ۱۰۰ میلیون بشکه روزانه عبور خواهد کرد. همچنین تقاضا برای نفت اوپک هم در نیمه دوم ۲۰۲۲ از مرز ۳۰ میلیون بشکه گذر می‌کند که بسیار بالاتر از تولید ۲۶ میلیون بشکه‌ای آن در ماه گذشته است اما پیش از آن در فصل اول دچار یک عقب‌نشینی خواهد شد.
این داده‌ها برای ادامه احتیاط این سازمان و همین‌طور طرح تمدید زمان پایان توافق کاهش تولید اوپک پلاس از آوریل به آخر سال ۲۰۲۲ کافی است. اما آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده بدون اینکه این گروه(در واقع عربستان و امارات) روی توافقی برای افزایش تولید به توافق برسند، ممکن است قیمت‌ها بسیار بالا رود و بازار با کسری شدیدی مواجه شود که به خوبی نمایندگی این سازمان از کشورهای مصرف‌کننده و دغدغه‌های آنها را نشان می‌دهد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا هم گفته افزایش تولید بیش از میزان رشد مصرف خواهد بود و بنابراین قیمت طلای سیاه تا پایان سال در همین میزان کنونی باقی می‌ماند، اما در سال آینده به دلیل ادامه این روند قیمت برنت قیمت متوسطی برابر با ۶۷ دلار بر بشکه خواهد داشت.
نگرانی اوپک چیست؟
اوپک در گزارش جدید خود که پنج‌شنبه منتشر شد تخمین زده تقاضا در سال جاری میلادی با ۶میلیون بشکه افزایش همان ۵۸/ ۹۶ میلیون بشکه در روز خواهد بود که در گزارش قبلی خود در ماه گذشته برآورد کرده بود. با این حال، تغییرات جزئی در تقاضای برخی مناطق و فصول اعمال کرده است.
این سازمان همچنین گفته تقاضای جهانی در سال ۲۰۲۲ حدود ۴/ ۳ درصد معادل ۳/ ۳ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت و در فصل سوم سال برای اولین بار از زمان همه‌گیری کرونا از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز عبور خواهد کرد. اما پیش از رسیدن به این سطح، مصرف نفت در فصل اول سال به مشکل برخواهد خورد و به ۹۷ میلیون بشکه عقب‌نشینی خواهد کرد.
برای واضح شدن این موضوع ذکر ارقام برآورد شده برای تقاضای تک تک فصول کمک خواهد کرد. تقاضای جهانی از فصل اول تا چهارم امسال از نظر اوپک به ترتیب ۹۳/ ۹۲، ۲۶/ ۹۵، ۱۸/ ۹۸ و ۸۲/ ۹۹ میلیون بشکه در روز خواهد بود که متوسط سالانه آن ۵۸/ ۹۶ میلیون بشکه خواهد شد. بنابراین تقاضا در فصل نخست سال بعد حدود ۵/ ۲ میلیون بشکه در روز نسبت به فصل آخر امسال کاهش خواهد یافت، اما در فصول بعد مجددا روند صعودی خواهد گرفت؛ به طوری که در فصل چهارم به ۶۲/ ۱۰۲ میلیون بشکه روزانه خواهد رسید.
تحلیل دپارتمان پژوهشی دبیرخانه اوپک که در وین مستقر است توضیح می‌دهد چرا احتیاط باید همچنان در دستور کار این سازمان قرار داشته باشد. بر اساس این گزارش، بیشتر تقاضای بازیابی شده با احیای عرضه از سوی رقبای اوپک تامین خواهد شد.
تولید نفت خارج از اوپک در سال آینده ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز یا ۳/ ۳ درصد افزایش خواهد یافت که حدود یک سوم آن سهم آمریکا یعنی رقیب دیرین این سازمان است. تقاضا برای نفت اعضای اوپک در نیمه دوم ۲۰۲۲ از ۳۰ میلیون بشکه در روز عبور خواهد کرد که به طرز قابل‌توجهی از رقم تولید بالای ۲۶ میلیون بشکه ماه ژوئن امسال بیشتر است. این موضوع باعث خواهد شد که اعضای اوپک و شرکای غیراوپکی آنها که حالا حدود ۴۰ درصد از میزان کاهش تولید خود در طول دوره پاندمی را حفظ کرده‌اند، به سطوح نرمال نزدیک شوند.
این سازمان می‌گوید: «انتظار می‌رود اقدامات گسترده تحریک اقتصادی فعلی و همین‌طور نرخ بالای پس‌انداز در کشورهای توسعه‌یافته منجر به افزایش تقاضا در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ شود که تا سال ۲۰۲۲ ادامه می‌یابد.» با این حال، فصل اول سال ۲۰۲۲ متفاوت است. به گفته این سازمان، درخواست برای خرید نفت اوپک در سه ماه اول این سال به ۴/ ۲۶ میلیون بشکه در روز تنزل خواهد یافت که احتمالا پایین‌تر از سطح تولیدی است که در صورت اعمال افزایش برنامه‌ریزی شده خواهند داشت. برنامه اتحاد اوپک پلاس با افزایش ۴۰۰ هزار بشکه‌ای روزانه در هر ماه تا پایان سال نیز حجم اشباع بازار را در این فصل بزرگ‌تر خواهد کرد.
این موضوع نشان می‌دهد چرا ریاض می‌خواهد اطمینان حاصل کند توافق کاهش تولید اوپک پلاس در زمانی بسیار دیرتر از آوریل ۲۰۲۲ منقضی شود.
استدلال آژانس برای افزایش عرضه اوپک
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش اخیر خود میزان رشد تقاضا در ماه قبل (ژوئن) را ۲/ ۳ میلیون بشکه در روز ارزیابی کرده که به ۸/ ۹۶ میلیون بشکه رسیده است. به گفته آژانس، رشد قوی اقتصاد جهانی، افزایش نرخ واکسیناسیون و کاهش محدودیت‌های رعایت فاصله اجتماعی همگی تقاضای نفت را برای ماه‌های باقی‌مانده تا پایان سال میلادی بالا خواهند برد. به گفته این موسسه که در پاریس مستقر است، تقاضای نفت در سال جاری ۴/ ۵ میلیون بشکه در روز و در سال آینده ۳ میلیون بشکه روزانه رشد خواهد کرد. با این وجود، رشد شمار مبتلایان به کرونا در برخی کشورها همچنان ریسک کاهشی مهمی برای بازار خواهد بود.
آژانس می‌گوید اگر ائتلاف اوپک پلاس بن‌بست پیش آمده بین امارات و دیگر کشورها به رهبری عربستان و ر‌وسیه را حل نکند و با افزایش تولید موافقت نکند، بازار به شدت با کسری عرضه مواجه خواهد شد. به گفته آژانس، این موضوع پتانسیل این را دارد که قیمت سوخت را بالا ببرد و از این طریق منجر به تورم و آسیب زدن به ریکاوری شکننده اقتصاد شود. آژانس از حیث موجودی‌ها هم معتقد است بن‌بست اوپک پلاس در زمان بسیار نامناسبی اتفاق افتاده است. انبارهای نفتی که در زمان پاندمی متورم شده بود، کاملا رفع شده و پایین‌تر از سطوح متوسط است. قاعدتا ادامه رشد تقاضا و عدم افزایش متناظر عرضه باعث تخلیه بیشتر موجودی‌ها خواهد شد.
علاوه بر این، ائتلاف ۲۳ عضوی اوپک پلاس در ماه ژوئن ۹/ ۴۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که حتی با وجود ادامه افزایش تولید هم پایین‌تر از تقاضای ۴۵/ ۴۳ میلیون بشکه‌ای برآورد شده توسط آژانس خواهد بود. این در حالی است که قیمت نفت در روز جمعه برای ثبت سنگین‌ترین افت هفتگی از اواسط مارس آماده می‌شود. افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹ چشم‌انداز تقاضای نفت را تهدید می‌کند.
همچنین بازار احتمال تزریق بشکه‌های جدید از سوی اوپک پلاس را بالا می‌بیند، چراکه در آخرین خبر عربستان و امارات به نظر با هم به توافق رسیده‌اند. قیمت نفت برنت و وست‌تگزاس ساعت ۱۶:۵۵ به وقت تهران به ترتیب ۶۱/ ۷۳ و ۸۵/ ۷۱ دلار بر بشکه بود.
