سفره های خالی و قیر رایگان
در شرایطی که اقتصاد ایران با گرفتاری‌های فراوانی روبه‌رو است و مردم در تامین اقلام روزانه خود با گرفتاری‌های فراوانی روبه رو هستند و هر روز اقلام تازه‌ای از سفره‌های عمومی مردم حذف می‌شود، اجرای طرح‌هایی از جنس توزیع قیر رایگان یا قیر تهاتری علی‌رغم همه مخالفت‌هایی که از سوی اساتید اقتصادی، کارشناسان و حتی نهادهای امنیتی و انتظامی و... می‌شود، جز اینکه نمک بر زخم مردم محروم و دهک‌های پایینی جامعه بپاشد و جیب عده‌ای سوداگر و رانتخوار را پر کند، هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.
به گزارش اقتصادآنلاین، آلبرت بغزیان در تعادل نوشت: انتشار خبر درخواست نمایندگان برای توزیع 150هزار میلیارد ریال قیر رایگان در روز سه‌شنبه یک‌بار دیگر بدنه کارشناسی کشور را در بهت و حیرت فرو برد و این پرسش را در فضای عمومی کشور شکل داد که آیا یک چنین تصمیمی در شرایط اقتصادی فعلی، تصمیمی عاقلانه و دلسوزانه است؟ آیا نمایندگان از این واقعیت آگاه نیستند که یک چنین طرح‌هایی که اقلامی چون قیر را بدل به ریال می‌کند، باعث توسعه پایه پولی، رشد نقدینگی و در نهایت کاهش ارزش پول ملی و رشد افسارگسیخته‌تر تورم می‌شود؟ حتی در صورتی که قیر تولید شده در کارخانه‌های داخل کشور مشتری نداشت و روی دست دولت مانده بود هم نباید یک چنین طرحی اجرا می‌شد.
اساسا مطالعه این طرح از منظر کارشناسی نشان می‌دهد که یک چنین طرح‌هایی سر و ته ندارد. به راحتی می‌توان اقدام به حساب‌سازی و رانتخواری کرد. به عنوان فردی که سال‌هاست، مباحث پولی و مالی و اقتصادی کشور را بررسی می‌کنم، معتقدم، مفسده‌ای که در یک چنین طرح‌هایی وجود دارد در چاپ اسکناس و استقراض گسترده هم وجود ندارد. از یک طرف باعث ایجاد بازار سیاه می‌شود، از سوی دیگر رانت گسترده توزیع می‌کند، ضمن اینکه بازارهای صادراتی کشور را نیز با آسیب‌های جدی مواجه می‌سازد.
اگر نگوییم پای افراد و جریانات سوداگر و دلال در میان است، در خوش‌بینانه‌ترین حال می‌توان گفت که نمایندگانی که رای به اجرای این نوع طرح‌ها می‌دهند، گرفتار هیجانات زودگذر و رویکردهای پوپولیستی شده‌اند. از سوی دیگر نکته‌ای که در خصوص اجرای طرح قیر رایگان بسیار برجسته به نظر می‌رسد، بی‌تفاوتی مجلس به دامنه وسیعی از توصیه‌های کارشناسی و اطلاعاتی است که از سوی نهادهای علمی، امنیتی، انتظامی و تحقیقاتی ارایه شده است. به هر حال عقل حکم می‌کند در زمان اتخاذ تصمیماتی با این درجه از اهمیت، نمایندگان از مشورت‌های تحلیلی و کارشناسی بهره‌مند شوند و بعد اقدام به تصمیم‌سازی کنند.
باید دید پای منافعی در میان است که برخی افراد و جریانات نسبت به توصیه‌های علنی نهادهای نظارتی و امنیتی و رویکردهای کارشناسی توجهی ندارند و در نهایت بر تصمیم غلط خود پافشاری می‌کنند. ارزیابی‌های تحلیلی و پژوهشی نشان می‌دهد در زمان اجرای طرح‌هایی از نوع توزیع قیر رایگان، نه‌تنها گرهی از مشکلات توسعه روستاها و بهبود شاخص‌های رشد دهک‌های محروم باز نشده، بلکه یک چنین ایده‌هایی بر حجم مشکلات آنها افزوده است. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص اجرای طرح توزیع قیر رایگان نشان می‌دهد که اجرای این ایده باعث بروز مشکلات مختلف برای شرکت ملی نفت و بازارهای داخلی و صادراتی خواهد شد.
استفاده دستگاه‌ها از قیر به عنوان پول به منظور تسویه‌حساب مالی با پیمانکاران عمرانی و در ادامه فروش آن در بازارهای غیررسمی با قیمت‌های غیرواقعی منجر به وقوع جنگ قیمتی در بازارهای داخلی و خارجی قیر بین تولید‌کنندگان رسمی قیر و دلالان آن می‌شود. لذا موظف کردن شرکت ملی نفت ایران نسبت به عرضه وکیوم باتوم یا قیر رایگان برای دستگاه‌های موضوع این بند، از اساس تکلیفی غیر اصولی و اشتباه برای وزارت نفت و دستگاه‌های زیرمجموعه آن است. اتفاقا مسوولان نظارتی با بررسی سرچشمه‌های یک چنین طرح‌ها و قوانینی می‌توانند کانون‌های رانت و فساد در کشور را نیز ردیابی کنند. به‌طور کلی از منظر اقتصادی توزیع هر کالایی به صورت رایگان (یا ارزان) مفسده می‌آفریند.فرقی ندارد این ظرفیت اقتصادی ارز 4200 تومانی باشد، قیر رایگان باشد یا هر نوع کالای دیگری. به نظرم رسانه‌ها نباید این موضوع را رها کنند، حتی در صورت اجرای این طرح باید به‌طور مستند موضوع را تعقیب و روشنگری کنند که فلان حواله در بازار سیاه چه سرنوشتی پیدا کرده است. آیا منجر به توسعه روستاها و شهرهای زیر 5هزار نفر شده است یا منافع حاصل از آن در جیب سوداگران رفته است؟ امیدوارم در نهایت یک چنین ایده‌هایی برای همیشه از اقتصاد کشور حذف شوند تا مردم کمتر خسارت‌های برآمده از آن را تجربه کنند.
