راهکاری برای کاهش استرس کودکان زلزله زده
پژوهشگران دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با انجام یک مطالعه تاثیر نمایش‌درمانی را بر اختلال استرس پس از سانحه کودکان زلزله‌زده منطقه ثلاث باباجانی استان کرمانشاه بررسی کردند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، اختلال استرس پس از سانحه؛ مجموعه‌ای از نشانه‌های رفتاری، شناختی و هیجانی است که در پی مواجهه مکرر و شدید با یک یا چند رویداد آسیب‌زا و در حوادثی مثل جنگ، زلزله، سیل، تصادف، سوءاستفاده جنسی و ... به وجود می‌آید و بیشتر از یک ماه ادامه می‌یابد.
این اختلال با علائم فراوانی مثل یادآوری مکرر رویداد آسیب‌زا، رفتارهای اجتنابی، اختلال خواب، کابوس و مشکلات تمرکز همراه است و ناشی از مصرف مواد و بیماری جسمی نیست.
بچه‌های مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه حساسیت بیش از حدی نسبت به خطرات محیطی دارند و مشکلات خواب در آن‌ها شایع است که به صورت مشکل در خواب رفتن یا بیدار شدن مکرر در طول شب نمود پیدا می‌کند. بسیاری از کودکان نسبت به قبل تحریک‌پذیرتر می‌شوند و مشکلاتی را در تمرکز و توجه به ویژه در انجام تکالیف مدرسه گزارش می‌کنند.
یکی از روش‌هایی که برای درمان کودکان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه به کار می‌رود، روان‌درمانی نمایش و نمایش‌درمانی است. به همین دلیل پژوهشگران دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، با انجام مطالعه‌ای تاثیر این روش را بر کودکان زلزله‌زده استان کرمانشاه منطقه ثلاث باباجانی که دچار اختلال استرس پس از سانحه شده بودند، بررسی کردند.
این مطالعه به صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل انجام گرفت و طی آن چهل نفر از دانش‌آموزان پسر دوره ابتدایی دارای اختلال استرس پس از سانحه شهرستان ثلاث باباجانی مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد به صورت تصادفی به دو گروه ۲۰ نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. تشخیص استرس پس از سانحه از طریق استفاده از پرسش‌نامه انجام گرفت.
برای افراد گروه آزمایش جلسات نمایش درمانی در سیزده جلسه ۹۰ دقیقه‌ای اجرا شد و بعد از اتمام جلسات آموزش مجدداً هر دو گروه کنترل و آزمایش از نظر اختلال پس از سانحه بررسی شدند.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که میانگین نمرات گروه آزمایش در همه مولفه‌ها و همچنین نمره کل پرسش‌نامه اختلال پس از سانحه، پس از اجرای مداخله به طور محسوس کاهش پیدا کرده است.
نتایج این پژوهش نشان داد که روان‌درمان‌گری نمایشی یا نمایش‌درمانی موجب کاهش میزان علائم تنیدگی و استرس پس از سانحه در کودکان دچار این مشکل می‌شود.
به گفته پژوهشگران این مطالعه این نتایج می‌تواند برای روان‌شناسان، مربیان تئاتر و نمایش، معلمان، مشاوران، برنامه‌ریزان آموزشی کشور، کودکان دچار مشکلات شناختی، دانش‌آموزان و کودکان زلزله‌زده استان کرمانشاه مفید و کارگشا باشد.
این محققان پیشنهاد می‌کنند تحقیقات مشابهی در دیگر شهرهای زلزله‌زده و دیگر مناطق درگیر بلایای طبیعی و بین فرهنگ‌های مختلف انجام شود.
همچنین پیشنهاد می‌شود نهادهای مربوطه مانند سازمان بهزیستی اقدام به برپایی کارگاه‌هایی در زمینه آموزش تکنیک‌های نمایش‌درمانی برای روان‌شناسان کنند و این مداخله‌ها را به صورت فراگیر در دیگر مناطق درگیر با بحران انجام دهند.
در انجام این تحقیق فریده حمیدی و شعیب سبحانی‌تبار؛ پژوهشگران گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه زمستان ۱۳۹۹ به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «اثربخشی روان‌درمان‌گری نمایشی در کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه در دانش‌آموزان ابتدایی مناطق زلزله‌زده شهرستان ثلاث باباجانی در مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، منتشر شده است.
