بایدن به دنبال تغییر میراث ترامپ در خاورمیانه؟
در بحران کنونی خاورمیانه، جو بایدن رییس‌جمهوری آمریکا مشخصا خود را از دخالت باز داشته است. این امر تصادفی نیست؛ زیرا او اولویت‌های خود را در جای دیگری می‌بیند و نمی‌خواهد مانند اسلاف خود در کاخ سفید به ابتکارات واهی صلح بپردازد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، دبلیو بوش، اولین رییس‌جمهوری بود که خواستار تشکیل یک کشور مستقل فلسطین شد. باراک اوباما نیز پس از انتقال به کاخ سفید، یکی از معتبرترین دیپلمات‌ها را به‌عنوان نماینده خاورمیانه منصوب کرد و دونالد ترامپ قبل از اینکه به‌عنوان رییس‌جمهوی سوگند یاد کند، اطمینان داد که برای ایجاد صلح بین اسرائیل و فلسطینی‌ها تلاش خواهد کرد. این سه رییس‌جمهوری آمریکا هرچقدر هم متفاوت بودند؛ اما همه آنها (ترامپ حداقل لفظی) به هدف صلح در خاورمیانه پایبند بودند.
جو بایدن کوچک‌ترین جاه‌طلبی برای ورود به خاورمیانه نشان نمی‌دهد. او این واقعیت را پنهان نمی‌کند که اولویت‌های دیگری دارد. او خلاف اسلاف خود نه از تهیه طرح صلح جدید خبر داده و نه نماینده ویژه‌ای برای منطقه تعیین کرده است. بخش خاورمیانه وزارت خارجه او بسیار کوچک است. در نتیجه، در طول جنگ غزه، بخش عمده‌ای از مدیریت بحران این موضوع بر عهده «هادی عمرو» یکی از کارکنان رده میانی مدیریت، یعنی دستیار لبنانی‌تبار وزیر خارجه آمریکاست.
بایدن اصراری ندارد که در اسرع وقت، سیاست خاورمیانه ترامپ را اصلاح کند. در‌حالی‌که او بلافاصله برای اصلاح خط‌مشی در سایر حوزه‌ها دستوراتی صادر کرد؛ اما تاکنون به میراث ترامپ در خاورمیانه دست نزده است و به نظر نمی‌رسد مانع انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس شود. بایدن هیچ اقدامی برای به‌رسمت‌شناختن الحاق بلندی‌های جولان سوریه به اسرائیل انجام نمی‌دهد. باید منتظر بود که آیا آمریکا فعالیت شهرک‌سازی یهودیان در سرزمین‌های اشغالی فلسطین را نقض قوانین بین‌المللی اعلام می‌کند. کاخ سفید اخیرا در بیانیه‌های رسمی خود اعلام کرده که بایدن طرفدار راه‌حل دو کشوری است؛ اما شواهد نشان می‌دهد این دیدگاه در‌حال‌حاضر فقط در حد حرف بوده است.
نماینده آمریکا در سازمان ملل مدعی است باید بر پیشرفت محسوس در راستای صلح تمرکز کنیم. آمریکا به پشتیبانی خود از هر تلاش دیپلماتیک که ما را به این هدف نزدیک کند، ادامه می‌دهد. اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها شایسته امنیت هستند و باید از معیار‌های برابر درباره آزادی، امنیت، رفاه و دموکراسی برخوردار شوند. تحقق این موضوع به بازگشت همه طرف‌ها با حسن نیت به طرف راه‌حل تشکیل دو کشور اسرائیلی و فلسطینی است تا بتوانند در کنار هم با صلح زندگی کنند و در داخل مرز‌های شناخته‌شده از امنیت برخوردار باشند. آمریکا تلاش دارد در خاورمیانه آتش‌بس برقرار کند و اعلام کرده است که فقط یک راه‌حل برای درگیری با فلسطینی‌ها وجود دارد، نه علیه آنها. در راستای این هدف «هادی عمرو» دیپلمات ارشد آمریکایی با محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کرد و ظاهرا حملات اسرائیل و انهدام ساختمان مقر رسانه‌های بین‌المللی و سایر درگیری‌های محلی میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها موضوع گفت‌وگوهای طرفین بوده است.
سیاست آمریکا، منتقدان را نیز به صحنه فرا‌خوانده است. مارتین ایندیک، فرستاده ویژه پیشین، معتقد است گرچه درگیری فلسطین حل‌شدنی نیست؛ اما نباید آن را به حال خود رها کرد. عواقب این کار را می‌توان به‌خوبی در غزه و اسرائیل مشاهده کرد. با وجود موضع بایدن، مسیر بحث‌ها درباره اسرائیل در آمریکا تغییر می‌کند و طرفین به نحوه ارزیابی تنش میان فلسطین و اسرائیل توسط بایدن واکنش نشان می‌دهند. سیاست خارجی دولت بایدن برای چنین تنشی آماده نیست و احتمالا می‌تواند موجب شکاف در درون حزب دموکرات شود. بایدن از یک سو برای کاهش تنش فراخوان می‌دهد و از سوی دیگر به حق دفاع مشروع اشاره کرده و از اسرائیل دفاع می‌کند.
گروهی معتقدند صدای حمایت از فلسطین در واشنگتن، هر روز بیش‌از‌پیش در کنگره به گوش می‌رسد و حتی سیاست‌مداران طرفدار سرسخت اسرائیل هم گلایه خود از تلفات غیرنظامیان در حملات اسرائیل به غزه را مطرح می‌کنند. دخالت نظامی در منطقه نشان می‌دهد که با وجود اینکه آمریکا از منافع خود در منطقه چشم‌پوشی نخواهد کرد؛ اما این کشور به دو دهه دخالت نظامی گسترده در منطقه و جنگ‌های آشکار پایان خواهد داد و با تکیه بر ابزارهای دیپلماسی برای تقویت پایه‌های صلح، ثبات و آزادی عمل خواهد کرد.
مخالفان سیاست‌های بایدن در خاورمیانه بر این باورند که با وجود تشکیل 60 جلسه دیپلماتیک در سطوح ارشد، مجموعه نشانه‌هایی که از سوی دولت آمریکا و جو بایدن فرستاده می‌شود، هیچ‌گونه نشانه‌ای از طرحی برای اعمال فشار به اسرائیل به همراه ندارد و آمریکا به جای اعمال فشار به اسرائیل، بر حق اسرائیل به دفاع از خود تأکید می‌کند. به باور آنها سومین نشست شورای امنیت سازمان ملل نیز به دلیل مانع‌تراشی آمریکا بدون دستیابی به نتیجه‌ای ملموس در بحبوحه حملات مرگ‌بار اسرائیل نتیجه‌ای نداشته و تعجب در این است که دولت بایدن در بحبوحه تنش‌ها در فلسطین، توافق تسلیحاتی 735 میلیون‌دلاری آمریکا با تل‌آویو را تأیید کرد.
