بازار لوازم خانگی همچنان نابسامان
پس از اینکه شرکت‌های کره‌ای بازار لوازم خانگی ایران را ترک کردند، شرکت‌های سام‌الکترونیک و جی‌پلاس به ترتیب مسوول پاسخگویی به تقاضای برندهای سامسونگ، ال‌جی و دوو شدند که مشاهدات نشان می‌دهد توفیقی در بازار نداشته‌اند.
بازار تعطیل با چند مغازه روشن
خیابان امین‌حضور، هنوز دو ساعتی به افطار مانده است. خیابان کاملا خلوت است و کرکره مغازه‌های لوازم خانگی پایین است. هیچ‌کس در پیاده‌روها نیست و تنها فروشندگانی که چراغ مغازه را روشن کرده‌اند و کرکره را بالا کشیده‌اند جلوی مغازه‌ها باهم گرم صحبت هستند. یکی از این فروشنده‌ها جوانی لاغراندام با ریش و سبیلی تُنک است که انواع کولر گازی می‌فروشد. سعید درباره شرایط کنونی بازار لوازم خانگی می‌گوید: «بازاری نیست.» می‌گوید قیمت انواع لوازم خانگی نسبت به فصل گرمای سال گذشته «حداقل دوبرابر شده است.» او یکی از کولرهای برند ال‌جی را نشان می‌دهد و می‌گوید: «این کولر تابستان گذشته ۴ میلیون فروخته شد و امسال به ۱۰میلیون تومان رسیده است.»
سعید می‌گوید: «تحریم‌ها باعث‌شده هم هزینه واردات افزایش یابد و هم هزینه تولید، اما در این شرایط هم جنس‌های خارجی توفیق بیشتری در بازار دارند. از سه سال پیش که قیمت برندهای معروف افزایش یافت کم‌کم برندهای درجه دوم وارد بازار شدند و بخشی از تقاضای بازار را پاسخ دادند.» او درباره علت عدم موفقیت برندهای ایرانی می‌گوید: «بخواهیم واقع‌بین باشیم برندهای ایرانی کیفیت بالایی ندارند. برند ایرانی در مقابل برندهای چینی هم بازار را واگذار کرده که طبیعی است.
متاسفانه برندهای ایرانی کالا را ناقص به بازار می‌فرستند. برای مثال لوله مسی که در کولرهای گازی کار می‌شود جنس ایرانی ندارد. مشتری وقتی برند ایرانی می‌خرد باید هزینه لوله مسی را هم بپردازد، در صورتی‌که با همان قیمت می‌تواند جنس درجه یک چینی بخرد.» او درباره شرایط تامین مواد اولیه و یدکی لوازم خانگی، یکی از کولرهای چینی را نشان می‌دهد و می‌گوید: «مثلا این برند درست است که چینی است اما از موتور ژاپنی استفاده کرده است. این جنس چینی را باز‌می‌کنند و موتورش را روی برندهای ایرانی می‌گذارند. یک چیزی تو مایه‌های پژو آردی!»
قاچاق در بازار لوازم خانگی
یکی از فروشندگان امین‌حضور در این‌باره می‌گوید کیفیت اجناسی که جایگزین این برندها شده حتی به اندازه جنس‌های متوسط آنها نیست. نکته قابل‌توجه اینجاست که به گفته بعضی از فعالان این شرکت‌ها از وسایل و تجهیزات کره‌ای برای تولید و مونتاژ استفاده می‌کنند که با توجه به شواهد بازار امری بعید است. واردات محصولات کره‌ای از سال ۹۷ کاسته و در سال ۹۸ به‌کلی متوقف شد.
بازاریان می‌گویند «هرچه جنس در بازار است از خرید سال‌های قبل مانده و بنکداران آنها را قطره‌چکانی و با قیمت‌های گزاف راهی بازار می‌کنند.» اگر موضوع استفاده این شرکت‌ها از لوازم یدکی و تجهیزات کره‌ای درست باشد عملا نباید از کیفیت محصولات برندهای کره‌ای کاسته می‌شد و جایگاه خود را در بازار به جنس قاچاق واگذار کنند. یکی دیگر از فروشندگان وسایل خانگی در خیابان جمهوری می‌گوید: «تا دلت بخواهد تلویزیون‌های چینی را به اسم برندهای سامسونگ و ال‌جی و حتی سونی می‌فروشند.
اگر کاسب نباشی و جنس را نشناسی برای یک کالای چینی باید ۲۰ تا ۳۰ میلیون پول بدهی.» مشاهدات حاکی از این است که به دلیل نبود جنس‌های خارجی در بازار اجناس قاچاق نه‌تنها جایگاه آنها در بازار پر کرده‌اند بلکه برندهای ایرانی هم در این رقابت باخته‌اند. به گفته بازاریان خیابان جمهوری «مشتری می‌تواند در برندهای چینی جنس باکیفیت‌تری نسبت به کالای ایرانی پیدا کند، این در حالی است که با کمی بالا بردن پول خرید می‌تواند قاچاق برندهایی مثل سامسونگ و ال‌جی که از نظر کیفیت با کالای ایرانی قابل‌مقایسه نیستند را بخرد.» مشاهدات خبرنگار ما نشان می‌دهد که نه شرکت‌های ایرانی جایگزین برندهای خارجی شدند و نه برندهای ایرانی توانستند نیاز بازار به تقاضای برندهای کره‌ای را پاسخ دهند اما جنس قاچاق چرا.
همین‌طور به دلیل افزایش نجومی قیمت لوازم خانگی برند مولفه گارانتی محصولات در بین خریداران به کمترین حد خود رسیده و دیگر به گارانتی اهمیت نمی‌دهند چراکه می‌توانند همان جنس قاچاق را توسط شرکت‌های داخلی با مبلغی اندک گارانتی کنند. همین‌طور یکی از ناظران بازار به خبرنگار ما می‌گوید که بسته به نوع لوازم خانگی بین ۵ تا ۹۰ درصد قطعات وارداتی هستند: «برای مثال تولیدکنندگان ایرانی مشکلی در ساخت اجاق‌گاز ندارند و ۹۰ درصد قطعات این محصول تولید داخل است.
اما در تولید وسایلی مثل تلویزیون اغلب تجهیزات وارداتی هستند.» به گفته این کارشناس «موتور یخچال در کشور تولید نمی‌شود و موتور تمامی یخچال‌‌های بازار وارداتی هستند.» او درباره نحوه و چگونگی واردات این محصولات در شرایطی که اقتصاد کشور تحریم است و مراوداتی صورت نمی‌گیرد، می‌گوید: «خود بنکداران جنس را از دبی و کردستان عراق وارد می‌کنند که در داخل توسط شرکت‌های خدمات پس از فروش گارانتی می‌شود.» شرایط بازار لوازم‌خانگی اکنون با شاخص‌هایی مثل «قیمت‌های بی‌مهار»، «گرانی» و «جنس‌های چینی» تعریف می‌شود و تقاضای این بازار نسبت به ۵ سال پیش بالای ۵۰ درصد افت داشته است. باید دید در صورت رفع تحریم‌ها این بازار پرتقاضا چه رفتاری نشان خواهد داد.
