پارادوکس بازار کار؛ چرا نرخ بیکاری کاهش یافت؟

به گزارش اقتصادآنلاین، در شرایطی که تعداد شاغلین زمستان ۹۹ نسبت به زمستان ۹۸ بیش از ۳۰۰ هزار نفر کاهش داشته، آیا نرخ بیکاری تک‌رقمی خبری خوب برای اقتصاد ایران است؟

نرخ بیکاری یک کسر است که در صورت آن تعداد افراد در جست‌وجوی کار و در مخرج آن تمام افراد شاغل و افراد در جست‌وجوی کار قرار می‌گیرند. از این رو کاهش نرخ بیکاری الزاما به معنای افزایش اشتغال نیست و انصراف افراد بیکار از جست‌وجوی کار نیز ممکن است به کاهش نرخ بیکاری بیانجامد. در این حالت، کاهش نرخ بیکاری خبر خوبی نیست؛ زیرا نشان‌گر چشم‎‌انداز منفی نسبت به آینده و ناامیدی افراد بیکار از یافتن شغل است

برای تمایز حالت مثبت کاهش بیکاری (افزایش اشتغال) و حالت منفی (ناامیدی بیکاران) باید نرخ مشارکت را در نظر داشت. نرخ مشارکت نشان می‌دهد چند درصد از افراد با سن بیشتر از ۱۵ سال که سرباز یا محصل نیستند در بازار کار (به‌ صورت شاغل یا بیکار) حضور دارند.نرخ مشارکت نیروی کار در زمستان ۹۹ با کاهش 1.5 درصدی نسبت به زمستان 98، به رقم کم‌سابقه ۴۰.۹ درصد کاهش یافته است

این در حالی است که میانگین جهانی نرخ مشارکت نیروی کار حدود ۶۰ درصد است. بنابراین کاهش نرخ بیکاری ناشی از شاغل‌شدن افراد بیکار نبوده؛ بلکه ناشی از ناامیدی و خروج آن‌ها از بازار کار بوده است. تا زمانی که نرخ مشارکت نیروی کار در ایران فاصله‌ قابل توجهی با میانگین جهانی داشته باشد؛ توجه به نرخ بیکاری گمراه‌کننده است.

در این شرایط خالص اشتغال ایجادشده متغیر بهتری برای نشان‌دادن وضعیت بازار کار است. اقتصاد ایران در ۱۶ سال گذشته به ‌صورت خالص حدود ۲.۵ میلیون شغل جدید ایجاد کرده؛ در حالی که این بازه، زمان ورود متولدین دهه ۶۰ و ۷۰ به بازار کار بوده است.  با این حال نتیجه‌ ضعف عملکرد اقتصاد ایران در ایجاد اشتغال در نرخ بیکاری منعکس نشده‌است؛ زیرا عمده افراد امیدی به یافتن شغل نداشته‌ و به بازار کار وارد نشده‌اند. این افراد منتظر چشم‌انداز مثبت اقتصادی هستند تا با اولین جرقه رشد اقتصادی، به بازار کار بازگردند

بنابراین کاهش نرخ بیکاری در سال 99 نه تنها امیدوارکننده نیست بلکه هشدار جدی برای شرایط نامناسب اقتصاد کلان کشور است