بررسی بازار آتی نقره

  جزییات تحویل نقره سررسید فروردین

معاون توسعه بازار بورس کالای ایران درخصوص اولین فرآینده تحویل قرارداد آتی نقره در سررسید مقرر (24 فروردین ماه 1400)  گفت: انبار برای تحویل نقره به دارندگان قرارداد این محصول که خواهان تحویل فیزیکی کالا هستند در نظر گرفته شده است. به این ترتیب فروشندگان این محصول باید کالای خود را جهت ارزیابی تحویل دهند؛ آزمایشگاه مورد تایید ظرف مدت 24 ساعت کیفیت محصول را تایید یا رد می‌کند. در صورتی که کیفیت محصول به تایید آزمایشگاه برسد، این محصول نقره در فرآینده تحویل به خریدارانی که وارد فرآیند تحویل شده‌اند تخصیص داده می‌شود.

علیرضا ناصرپور ادامه داد: صرفا فروشندگان می‌توانند وارد فرآیند تحویل شوند که در نظام مالیات ارزش‌افزوده ثبت‌نام کرده باشند. قراردادهای آتی پیشین روی کالاهایی تعریف شده بودند که معاملات آنها در بازار مشمول مالیات ارزش‌افزوده نبود؛ همچون محصولات کشاورزی و سکه طلا. اما خرید و فروش نقره در بازار آزاد مشمول مالیات ارزش‌افزوده بوده و از همین رو تحویل فیزیکی این کالا نیز مشمول بر این قانون مالیاتی می‌شود.  وی در پاسخ به کاهش جذابیت قرارداد آتی نقره به علت وجود مالیات ارزش‌افزوده در زمان سررسید و تحویل قرارداد گفت: وجود قانون مالیات ارزش‌افزوده در زمان تحویل از جذابیت معاملات این بخش نخواهد کاست چرا که در حال حاضر نیز معاملات این محصول در بازار مشمول مالیات ارزش‌افزوده می‌شود؛ در ضمن این موضوع جزو قوانین مالیاتی کشور است و البته در تمام دنیا نیز همین رویه وجود دارد.  ناصرپور گفت: البته تمامی معاملات آتی نقره و درآمد حاصل از آن مطابق بند 7 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی معاف از هرگونه مالیات هستند و همین موضوع نیز باعث شده تا معامله‌گران از این قرارداد استقبال کنند. 

معاون توسعه بازار بورس کالای ایران افزود: از این پس شاهد گسترش تعریف معاملات آتی روی کالاهای جدید در بورس کالا خواهیم بود؛ البته اگر این قراردادها روی محصولاتی منعقد شود که خود مشمول مالیات در هنگام معامله هستند؛ در هنگام تحویل آنها نیز بحث مالیات ارزش‌افزوده وجود خواهد داشت. عمده محصولات گروه‌های صنعتی، معدنی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی مشمول بحث مالیات ارزش‌افزوده هستند و به این ترتیب پس از تعریف قرارداد آتی روی آنها، تحویل فیزیکی آنها نیز مشمول این مالیات خواهد شد.  معاون توسعه بازار بورس کالای ایران در خصوص علت کاهش قیمت قراردادهای آتی نقره ظرف هفته‌های اخیر نسبت به روزهای ابتدایی بازگشایی گفت: در کالایی مانند طلا و نقره، تبعیت قابل‌توجهی از نوسانات بازار جهانی وجود دارد. ظرف این مدت نقره در بازارهای جهانی عموما روند نزولی داشت؛ در عین حال بهای ارز در داخل کشور نیز در این مدت عمدتا کاهشی بود و حتی انتظارات ریزشی نیز نسبت به نرخ ارز وجود داشت که مجموع این دو عامل تضعیف‌کننده بهای قراردادهای آتی نقره بودند.

  ناصرپور افزود: با این وجود حجم معاملات این بازار در این مدت افت نداشته است. همچنین بررسی روند معاملات این قراردادها بیانگر آن است که ثبت موقعیت معاملاتی جدید به شکل قابل ملاحظه‌ای به طور روزانه افزایش پیدا کرده است. به این ترتیب می‌توان قرارداد آتی نقره را جزو قراردادهای موفق بازار قراردادهای مشتقه کالایی برشمرد.

  اثر متناقض نرخ ارز و قیمت جهانی

به روزهای سررسید اولین قرارداد آتی نقره در بورس کالای ایران نزدیک می‌شویم، البته قرارداد آتی این محصول با سررسید اردیبهشت نیز ظرف روزهای پایانی اسفند به بازار مالی بورس کالا آمده و در این مدت هر دو قرارداد با استقبال مناسبی از سوی فروشندگان و خریداران روبه‌رو شده‌اند. قرارداد آتی نقره سررسید فروردین ماه کار خود را در بازار مالی بورس کالا در اولین روز (12 اسفند) با قیمت تسویه 21 هزار و 400 تومان شروع کرد اما افت بهای جهانی نقره در این مدت زمینه‌ساز کاهش ارزش این قرارداد در بازار داخل شد و بهای هر قرارداد آتی این محصول به کانال 19 هزار تومان سقوط کرد.

در روز بازگشایی قرارداد آتی نقره سررسید فروردین در بورس کالا بهای نقره در بازار جهانی برابر 7/ 26 دلار به ازای هر اونس بود که در روزهای بعد وارد مسیر کاهشی شد.  دومین قرارداد آتی نقره با سررسید اردیبهشت ماه کار خود را در 24 اسفند آغاز کرد و در این روز هر قرارداد آتی نقره با قیمت تسویه 19 هزار و 800 تومان در این روز مورد داد و ستد قرار گرفت. این قرارداد در نیمه ماه مارس کار خود را شروع کرد که نقره در بازارهای جهانی افت پیدا کرده بود به‌گونه‌ای که بهای هر اونس نقره در روز 12 مارس به 9/ 25 دلار به ازای هر اونس رسیده بود. به این ترتیب این قرارداد از سقوط بهای جهانی این فلز گرانبها در این مدت تاثیر قابل‌توجهی ندید.  نرخ ارز، پارامتر دیگر اثرگذار بر معاملات قرارداد آتی نقره است.

از نیمه اسفند تا امروز نرخ ارز آزاد کاهش اندکی داشته، البته ذهنیت افت بیشتر این نرخ به شکل قوی در بازار وجود دارد، این موضوع عاملی است که همچون سرعت‌گیری در مسیر رشد بیشتر تقاضا در این بازار و افزایش ارزش معاملات و حتی حجم آنها عمل می‌کند.  بهای تسویه هر قرارداد آتی نقره سررسید فروردین روز 23 فروردین به 19 هزار و 500 تومان و بهای تسویه هر قرارداد آتی نقره سررسید اردیبهشت در همین روز به 19 هزار و 700 تومان رسید. همچنین حجم معاملات قرارداد نقره سررسید اردیبهشت در این تاریخ حدود 5/ 6 برابر حجم معاملات سررسید فروردین بود.

بالاتر بودن بها و حجم معامله قرارداد با سررسید دیرتر جزو روند سنتی و به نوعی ذات این قراردادها به‌شمار می‌رود، چرا که عموم معامله‌گرانی که هدف آنها از ورود به این بازار سرمایه‌گذاری و نه تحویل فیزیکی محصول است، به شکل معمول قراردادهای با سررسید دیرتر را گزینه مناسب‌تری می‌دانند.  همچنین ظرف روزهای گذشته سیگنال‌هایی از احتمال افزایش مجدد بهای جهانی نقره در بازارهای دنیا مشاهده شده که این موضوع عاملی در جهت تقویت بازار داخلی آن نیز شده است.

ریزش شاخص دلار ظرف 2 هفته اخیر یکی از پارامترهای مثبت برای رشد بهای جهانی فلزات از جمله نقره بوده است. این شاخص در روز 30 مارس برابر 3/ 93 واحد بود که با افتی محسوس به 17/ 92 واحد در روز 13 مارس رسیده است. تضعیف این شاخص فضایی مطلوب جهت رشد بهای نقره در بازارهای جهانی به وجود آورد. در عین حال بسته حمایتی جدید دولت آمریکا و برنامه‌های دولت جدید این کشور برای نوسازی زیرساخت در این کشور و تاکید بر گسترش استفاده از انرژی‌های سبز فاکتورهایی هستند که برآورد می‌شود تقاضای صنعتی نقره را در میان و بلندمدت افزایش داده و از این منظر به افزایش بهای جهانی این فلز گرانبها منجر شوند.