توسعه روابط با ایران از اولویت‌های روسیه است

لطفاً بفرمایید اهداف اصلی شما از  سفر به ایران چیست؟ معاهده اساس روابط متقابل واصول همکاری بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران منعقده در ماه مارس ۲۰۰۱ چگونه بر توسعه روابط میان دو کشور تآثیر گذار است؟

لاوروف: توسعه روابط با ایران یکی از اولویت های سیاست خارجی روسیه است. از ۱۲ مارس ۲۰۰۱ میلادی ( ۲۲ اسفند ماه سال ۱۳۷۹) یعنی۲۰ سال از روز انعقاد این قرارداد گذشته است. این قرارداد توسط روسای جمهوری دو کشوردر مسکو به امضا رسید.

طرفین با این گام پایبندی متقابل به برقراری روابط بر اساس اصول برابری و اعتماد متقابل را تایید نمودند.

روسیه و ایران به طور متقابل متعهد شدند به حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال یکدیگر احترام بگذارند و در امور داخلی یکدیگر مداخله نکنند.

با توجه به اجرای متوالی مفاد قرارداد، همکاری مشترک میان دو کشور در سطح عالی بی سابقه ای قرار گرفت.

در زمان حاضر این همکاری فعالانه و همه جانبه شده است، روابط در حوزه های سیاسی، تجاری- اقتصادی، علمی- فنی، فرهنگی- انسانی و سایر حوزه ها در حال تحکیم است. اجرای پروژه های عظیم زیرساختی در ایران، از جمله احداث و بهره برداری از نیروگاه اتمی بوشهر ادامه دارد.

همکاری در حوزه بهداشت و مبارزه با سرایت و گسترش ویروس همه گیر کرونا توسعه می یابد. ارسال محموله های  واکسن روسی اسپوتنیک وی به ایران صورت می پذیرد و سازماندهی تولید آن در سرزمین جمهوری اسلامی ایران برنامه ریزی شده است.  

مسکو و تهران به منظور اجرای کامل برجام به صورت تنگاتنگ همکاری مشترک می نمایند. تلاش های خود را درجهت حل و فصل مسائل سوریه در چارچوب فرمت آستانه که موفقیت خودش را ثابت کرده است، هماهنگ می نماییم، درخصوص شرایط خاورمیانه و خاور نزدیک همواره درحال گفت وگو هستیم و می توان با اطمینان تایید کرد که همکاری روسیه و ایران به حفظ ثبات منطقه ای و در چشم انداز وسیعتر، به توسعه زندگی بین المللی بر پایه اصول منشور ملل متحد کمک می نماید.

در نظر دارم در جریان مذاکرات قریب الوقوع با جناب آقای محمد جواد ظریف همتای خود، راه های تحکیم روابط روسیه و ایران در آینده را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.  

 ایران و روسیه از استراتژی و موقعیت ویژه ای در منطقه، به ویژه در امر توسعه کریدور "شمال- جنوب" برخوردار هستند. دو کشور چه اقداماتی برای این پروژه باید به عمل آورند و در این راه چه موانعی ممکن است وجود داشته باشد؟ این پروژه چگونه بر انتقال بار در سطح منطقه ای و جهانی تاثیرگذار است؟

رشد پایدار همکاری تجاری اقتصادی به میزان زیادی بستگی به روابط لجستیک توسعه یافته دارد. کریدور حمل و نقل بین المللی "شمال-جنوب"- نمونۀ مثبتی از همکاری چند جانبه است. این کریدور پروژۀ کلیدی زیرساختی در منطقه است که به افزایش همکاری متقابل سودمند میان کشورها کمک می نماید.

کشورهای ما نقش هدایت کننده در اجرای این ابتکار را دارند زیرا بخش عظیمی از مسیر زمینی در قلمرو آنها قرار دارد. در این رابطه، ایجاد زیرساخت حمل و نقل جاده ای معاصر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین منظور در روسیه برنامه های لازم  در سطح دولتی از جمله در انطباق با منطقۀ دریای خزر مورد تایید قرار گرفته و در دست اجرا است. می دانیم که تهران نیز به این مسئله توجه بالایی دارد و لذا انتظار داریم که شرکای ایرانی احداث مسیرها به سمت بندر کاسپین (منطقه ویژه اقتصادی انزلی) و همچنین راه آهن در آذربایجان را با موفقیت آمیز به پایان برسانند.

این امر قابلیت رقابت کریدور حمل و نقل بین المللی "شمال-جنوب" و جذابیت آن را برای فرستندگان بار اساساً افزایش می دهد.

توسعه همکاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز برای هدف فعالیت موفق این مسیر جوابگو است. این همکاری از طریق امضای موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری در سال ۲۰۱۸ (در ماه اکتبر سال ۲۰۱۹ لازم الاجرا شد) رسمیت یافت.

۱۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ تصمیم بر شروع مذاکرات پیرامون انعقاد موافقتنامه دائمی در خصوص منطقه آزاد تجاری اتخاذ گردید و از طرف خود اعلام می کنم که برای پیشرفت این کار مساعدت هر چه بیشتر را ادامه می دهیم.

انتظار داریم که در آینده کریدور حمل و نقل بین المللی" شمال- جنوب" پایه ای برای  ایجاد فضای حمل و نقلی- لجستیک و اقتصادی یکپارچه " بدون شکاف"  از سواحل جنوبی ایران تا شهرهای شمالی روسیه گردد.

حل چنین مسئله ای مخصوصاً پس از این که حادثه اخیر مسدود شدن کانال سوئز نیاز به مسیرهای زمینی امن برای حمل و نقل محمولات را اثبات نمود، مهم می باشد.

 گویا دولت جدید ایالات متحده آمریکا سیاست دونالد ترامپ را ادامه می دهد ولی به شکل دیگر. دیدگاه شما در این باره چیست؟ و کشورهای ما جهت ممانعت از رویکرد یکجانبه دولت آمریکا چه اقداماتی می توانند به عمل آورند؟

 از دیدگاه ما مشکل اصلی این است که واشنگتن نمی تواند از خط مشی معیوب خود مربوط به حفظ سلطه جهانی که از اوایل سال های ۱۹۹۰ پس از فروپاشی اتحاد شوروی آغاز شد، صرف نظر نماید.

امروز برای همه واضح است که چنین سیاستی مطلقا غیرسازنده است، مخصوصاً اینکه روند عینی ایجاد نظم جهانی عادلانه تر، دموکراتیک تر و در نتیجه نظم جهانی چند قطبی پایدارتر، در جلوی چشمان ما در حال  قدرت گرفتن است.  

با وجود این که آمریکایی ها با حمایت از متحدین اروپایی گام های تهاجمی در جهت کنار گذاشتن معماری بین المللی و حقوقی سازمان ملل متحد و تعویض آن با چیزی به نام "نظم بر اساس قوانین" برمی دارند. ما مخالفتی نداریم که همه قوانین را رعایت نمایند اما در این صورت آنها باید نه تنها در دایره کوچک واشنگتن و حامیانش برای دور زدن سازمان ملل متحد بلکه در قالب جهانی - با حضور همه بازیکنان اصلی جهانی و بر اساس موازین معتبر شناخته شده جهانی حقوق بین الملل عمل نمایند.  

در این بین پدیده فشار بی سابقه ای را که غرب بر دولت های دارای سیاست داخلی و خارجی مستقل مبنی بر منافع ملی وارد می آورد، خاطرنشان می کنم.

سخن از استفاده از ابزارهای مختلف - از تحریم های مالی و محدودیت های ویزایی تا کمپین های ضد اطلاعاتی و مداخله مستقیم با استفاده از زور در میان است. در حقیقت ما با بازگشت تفکرات نئوکلونیال سیاست خارجی سر و کار داریم. مخصوصاً تقسیم جهان به "منتخبین" و سایر کشورها از ویژگی های آن است. اگر دسته اول از افراط در هر عملی  برخوردار باشند گویا دسته دوم متعهد به پیروی از مصوبات صادره از واشنگتن می گردند. واضح است که این امر نه برای روسیه، نه برای ایران، نه برای اکثر کشورهای دنیا  قابل قبول نیست.

آنچه به قسمت دوم سوال مربوط می شود آن است که تحکیم همکاری بین المللی ما از جمله در سازمان ملل متحد و سایر سازمان های چند جانبه، مهم می باشد، مخصوصاً همانطور که قبلاً عرض نمودم ما دارای همفکران زیادی هستیم.

اکثر اعضای جامعه جهانی از ضرورت توسعه مراودات بین دولتی بر اساس حقوق بین المللی، اصول احترام متقابل و در نظر گرفتن منافع یکدیگر حمایت می نمایند. همه آنها مانند ما بازی های ژئوپلیتیک " با جمع صفر"، تحریم ها و تهدیدات را غیرقابل قبول می شمارند و به بهبود اوضاع در جهان تمایل دارند.

 ایران بارها اظهار داشته است که هیچگاه تمایل به داشتن سلاح هسته ای ندارد. ایالات متحده آمریکا از برجام خارج شد و تحریم های سنگینی در رابطه با ایران اعمال نمود. لطفاً بفرمایید آیا جامعه جهانی و روسیه برنامه هایی برای مقابله با تحریم های آمریکا دارند؟

لاوروف: طرف روس معتقد است که جایگزین معقولی برای برجام وجود ندارد. همانطور که جناب آقای ولادیمیر پوتین بارها اظهار داشت موثرترین مسیر برای حفظ توافقات سال ۲۰۱۵، انجام دقیق تعهدات توسط کشورهای امضا کننده است. شروع مذاکرات در این باره در نشست وین با حضور نمایندگان ایران و آمریکا امید مشخصی را القا می نماید. این امید قبل از هر چیز این است، کارشکنی هایی که آمریکا در خصوص برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد مرتکب شده، اصلاح خواهد گردید. این امر شرایط لازم برای بازگشت ایران به اجرای مطالبات "توافق هسته ای" هم از نظر شفافیت و هم از نظر پیکربندی برنامه هسته ای ایران را ایجاد می نماید. از طرف خود سعی در کمک به واشنگتن و تهران برای رسیدن به تصمیم لازم می نماییم.

موضع ما در برابر سیاست تحریمی واشنگتن تغییر نیافته است - ما همچنان مخالف هرگونه اقدام محدودیتی یک طرفه که به قشر آسیب پذیر جامعه ضربه وارد آورد، هستیم.

روسیه در تریبون های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد مسئله ناروا بودن چنین محدودیتهای را مطرح می نماید. با کمال میل تایید می نماید که موضع ما در جامعه جهانی از حمایت عظیمی برخوردار است.

افزایش تلاش برای تقلیل تهدید های تحریمی و هزینه های ممکن برای دستگاه های اقتصادی را مهم می شماریم. مخصوصاً سخن از گام هایی است که در جهت دولاریزاسیون تدریجی اقتصاد ملی، استفاده از تسویه حساب متقابل در ارزهای ملی یا جایگزین دلار، ممانعت از استفاده سیستم های پرداخت بین المللی کنترل شونده توسط غرب، برداشته می شود.

روسیه فعالانه بدین امر می پردازد و چشم انداز های وسیعی در این جهت برای همکاری متقابل با همه شرکای خارجی ذی ربط می بینیم.