بایدن در پی بازسازی اتحادهای آسیای
رییس‌جمهور تازه مستقر شده آمریکا در پی بازسازی اتحادهای آسیایی- آمریکایی است.
دو جاه طلبی عمده در مرکز برنامه سیاست خارجی بایدن، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده قرار دارد: بازسازی روابط با متحدان ناامید شده و تشکیل مجدد جبهه متحدان آمریکا در مقابل چین. در این هفته ، وی در حالی که دو مقام ارشد خود را در بالاترین سطح از زمان آغاز به کارش در ژانویه، نمایندگان خود را به ژاپن و کره‌جنوبی اعزام می‌کند ، در تلاش است که این دو هدف خود را محقق سازد. در واقع دیدارها از قوی‌ترین شرکای ایالات‌متحده در شرق آسیا مقدمه‌ای برای دور جدید تماس حضوری دولت بایدن با پکن است.
آنتونی جی. بلینکن، وزیر امور خارجه، یکی از فرستادگان بایدن، به آلاسکا سفر می‌کند تا برای دیدار با دو دیپلمات ارشد چین به جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بپیوندد. دولت بایدن دیدار نمایندگان آمریکا با چینی‌ها در آلاسکا را فرصتی برای خلق قوانین پایه و تعیین خطوط قرمز برای روابطی می‌داند که آنتونی بلینکن آن را «بزرگ‌ترین آزمون ژئوپلیتیک قرن ۲۱» خوانده است. هفته پیش بلینکن در جلسه‌ای که با نمایندگان سنا برگزار شد، دیدار با چینی‌ها را «تک‌جلسه‌ای» خواند که هدفش شناسایی موضوعاتی است که واشنگتن قصد دارد در خصوص آنها با پکن کار کند. او تصریح کرد آمریکا قرار است بسیار صریح در خصوص نگرانی‌های خود با چینی‌ها صحبت کند.
این طغیان دیپلماسی در شرق آسیا که جمعه گذشته با برگزاری یک جلسه مجازی با گروه کوآد آغاز شد، نشان داد که آمریکا حوزه پاسیفیک را در اولویت سیاست خارجی‌اش قرار داده است. گروه کوآد شامل استرالیا، هندوستان و ژاپن است که هدفش مهار چین در شرق آسیا است. در دوره دونالد ترامپ، برنامه باراک اوباما به نام «چرخش» مورد پسند قرار نگرفت و از دور خارج شد.
هدف اول برنامه چرخش، اولویت‌دهی باراک اوباما به مسائل حوزه پاسیفیک بود. اما دونالد ترامپ به جای تقویت ارتباط خود با متحدان شرقی‌اش، آنها را تحت فشار قرار داد. گفت‌وگوهای جدید در حالی که هنوز دو ماه از استقرار دولت جدید نگذشته است، نشان‌دهنده اهمیت این منطقه برای دولت دموکرات و تقویت همکاری‌های بین‌المللی برای رویارویی با دشمنان مشترک است. بلینکن هفته گذشته در جلسه استماع کمیته امور خارجه مجلس در واشنگتن گفت: «هر چقدر چین بیشتر از عزم ما مطلع شود، تغییرات بیشتری به دست خواهیم آورد.» این البته آسان نخواهد بود. چین خیلی زود توانست بیماری ویروس کرونا را در همان مراحل ابتدایی به زانو در بیاورد و موقعیت اقتصادی‌اش را در برابر کشورهای غربی بهبود ببخشد.
افزون بر این از نظر سرمایه‌گذاری در حوزه نظامی‌گری، چین شکاف خود را با آمریکا کاهش داده است. این دو مورد به چین برای حضور قوی در عرصه جهانی بسیار کمک کرده است. مقامات آمریکایی هرچند قرار است برای نخستین بار در این دولت با چینی‌ها دیدار داشته باشند، اما همزمان قرار است دو نماینده ارشد آمریکا نیز با مقامات سئول و توکیو دیدار داشته باشند. در حالی که این احتمال وجود دارد که دیدارهای نمایندگان آمریکا می‌تواند دیدار با چینی‌ها را تحت الشعاع قرار دهد اما آمریکا تصمیم خود را برای احیای سریع‌تر اتحادها در شرق آسیا گرفته است. انتظار می‌رود آنتونی بلینکن و لوید جی آستین سوم، وزیر دفاع آمریکا در خصوص موضوعات مختلفی از جمله پاندمی، تغییرات آب و هوایی و حضور گسترده نیروهای ایالات‌متحده در منطقه با متحدان این کشور صحبت کنند. همچنین قرار است روابط ژاپن و کره‌جنوبی که به‌دلیل اختلافات تاریخی به پایین‌ترین حد خود رسیده است، در این گفت‌وگوها مورد بحث واقع شود.
در شرق آسیا برخی تحولات رخ داده است که احتمالا در این دیدارها مورد بحث قرار گیرد؛ از جمله کودتای یک ماه قبل در میانمار و برنامه هسته‌ای کره شمالی که پس از دیدار ناکام دو عاشق و معشوق سابق، یعنی کیم جونگ اون و دونالد ترامپ، مجددا با سرعت در حال توسعه است. تصمیم برای تبدیل ژاپن به نخستین مقصد آنتونی بلینکن و آستین یک پیشرفت قابل توجه و اطمینان‌بخشی به توکیو و متحدان شرقی آمریکا است که در دوران ترامپ این اعتماد خدشه‌دار شده بود؛ چراکه ترامپ خواستار دریافت هزینه زیاد برای نگه داشتن نیروهای آمریکایی در شرق آسیا شده بود. همچنین روز جمعه، کاخ سفید اعلام کرد که یوشیهیده سوگا، نخست‌وزیر ژاپن نیز اولین رهبر خارجی است که قرار است با جو بایدن در واشنگتن دیدار کند.
کارشناسان بر این باورند فشار آمریکا برای دریافت هزینه در دوران ترامپ، متحدان شرقی را ناامید کرده بود. ویکتورچا، که کارشناس و مشاور حوزه پاسیفیک در دوران جورج بوش پسر بود، می‌گوید: «در ارتباط با آسیا، در پایان دولت ترامپ، ما با متحدان خود اختلاف داشتیم که چقدر برای تقسیم هزینه‌ها از نظر دفاعی باید پرداخت کنیم.» او می‌افزاید: « در دوران ترامپ، وقتی صحبت از اتحاد به عنوان یک ملت می‌شد دیدگاه ما بسیار یک جانبه بود، تقریبا یک نگاه تحقیرآمیز نسبت به آنها بود.» چا تصریح می‌کند: «در همان زمان، چین از اهرم اقتصادی خود در سراسر منطقه برای آزار و اذیت کشورهای دیگر استفاده می‌کرد.»
دولت ترامپ رویکردی اغلب متناقض نسبت به چین اتخاذ کرد. ترامپ وقتی می‌خواست معامله‌های تجاری خود را پیش ببرد، غالبا تملق شی جین پینگ، رهبر اقتدارگرای چین را می‌گفت. در همان زمان اما دولت وی نقض حقوق بشر توسط پکن، حمله ارتش سایبری این کشور و نقض دموکراسی از سوی چین را مورد انتقاد قرار می‌داد. استراتژی دولت بایدن هم می‌تواند به همان اندازه گیج کننده باشد. بلینکن گفته است که روابطی مبتنی بر همکاری، رقابت و در صورت لزوم تقابل با چین مدنظر این کشور است. برای عملی ساختن آن، ایالات‌متحده در حال یارگیری از متحدان خود مانند ژاپن و کره‌جنوبی است. هر دوی این کشورها نیز گام‌هایی به اندازه با چین برداشته‌اند. در عین حال که به تجارت با چین مشغول بوده‌اند اما خط آنها در خصوص امنیت، دموکراسی و حقوق بشر از چین جدا می‌شود. با تعدی ارتش چین به جزایری که ژاپن با نام سنکاکو خود را مالک آن می‌داند اما چین با نام دیایو مدعی تملک بر آن است،صدای توکیو حالا بیشتر از گذشته شنیده می‌شود. سئول اما از روابط متعادل خود با پکن به عنوان یک تاکتیک برای فشار علیه کره شمالی استفاده می‌کند. برای چین نیز این رابطه دارای اهمیت است، چراکه قصد حفظ روابط اقتصادی‌اش را دارد.
چین نیز که از دیپلماسی سینوسی ترامپ، سرگیجه گرفته بود ، حالا می‌گوید که مشتاق رابطه با ایالات‌متحده است. در این زمینه برخی تحلیلگران هشدار می‌دهند، هرگونه سهل‌گیری با چین موجب می‌شود آنها برای توسعه نظامی‌گری و افزودن توانایی‌های فنی شان زمان بخرند.
به همین منظور دیدار مقامات آمریکایی با چینی‌ها در آلاسکا و از آن سو جلسات احیای اتحادها در شرق آسیا، طغیان دیپلماسی آمریکا در حوزه پاسیفیک به حساب می‌آید. در واقع، احیای اتحادهایی که از رهگذر مدیریت ترامپ آسیب دیده است، برای دولت بایدن در اولویت قرار گرفته است. در خصوص احیای اتحادهای پیشین، بلینکن و آستین در یک مطلب مشترک نوشتند: ائتلاف‌های ما، آن طور که نظامیان می‌نامند، با هم‌افزایی همراه هستند. ما با آنها به چیزهای بیشتری دست می‌یابیم تا بدون آنها. هیچ کشوری روی کره زمین مانند ما اتحاد و مشارکت ندارد. غفلت از این روابط یک خطای بزرگ راهبردی خواهد بود و استفاده منطقی از وقت و منابع ما برای انطباق و تجدید آنها، برای بالا بردن توان مان حائز اهمیت است. بلینکن و آستین تاکید کردند که ائتلاف‌ها با ژاپن و کره‌جنوبی در امنیت و رفاه ایالات‌متحده و جهان نقش دارد، از جمله در مورد تعیین بهترین پاسخ به تهدیدات کره‌شمالی، مسائل امنیتی جهانی، تغییرات آب و هوایی، امنیت سایبری و امنیت بهداشت. این دو تاکید کردند: همان‌طور که بایدن، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده گفته‌است، این کشور با دیپلماسی رهبری خواهد کرد، زیرا این موثرترین راه برای مقابله با چالش‌هایی است که امروز با آن روبه‌رو هستیم، تعداد کمی از آنها را می‌توان با تنها کار کردن حل کرد. در عین حال، ما قدرتمندترین نیروهای مسلح جهان را حفظ خواهیم کرد، زیرا این منبع اصلی قدرت ملی و جمعی ماست. ما سخت تلاش خواهیم کرد تا اتحادهای خود را تجدید و اطمینان حاصل کنیم که آنها برای مقابله با تهدیدها و فرصت‌های زمان خود مناسب هستند.
