آیا عملیات بازارگردانی در بازار سهام موفق بوده است؟
محمد صادق غزنوی در بررسی این موضوع که اجرای دستور العمل بازارگردانی چقدر موفق بوده و به اهداف مورد نظر نزدیک شده است، گفت: بازارگردانی مقوله‌ای است که در راستای ایجاد نقدشوندگی و تحدید دامنه نوسان اجرایی شد تا از نوسانات شدید در قیمت سهام جلوگیری کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سنا، مدیر عملیات بازار فرابورس اظهار کرد: در اجرای بازارگردانی دو رویکرد وجود دارد؛ یک نگاه، موضوع اجبار و الزام قانونی به وجود بازارگردان است و روی دیگر فعالیت اختیاری بازارگردانی به عنوان حرفه‌ای سودده است. رویکردی که در شرایط فعلی بازار اجرایی شده، الزام و اجبار است که ناشر و سهامدار عمده بر اساس قانون ملزم شدند تا برای سهم بازارگردان معرفی کنند که این اتفاق باعث شده تا هدف بازارگردان صرفا انجام تکلیفی مشخص باشد. اما اگر رویکرد و نگاه به اختیار بود، قطعا شرایط متفاوت‌تر شده و دستاوردهای بهتری داشت.
غزنوی معتقد است در شرایط فعلی چون این کار تکلیف شده و از نگاه بازارگردان کاری همراه با منفعت نیست، به اهداف واقعی‌اش نرسیده است.
وی موضوع بعدی را منابع در اختیار بازارگردان دانست که نقدینگی و برگه‌های سهام است و گفت: در شرایط فعلی بنا به الزام قانون، ناشر موظف است منابعی را در اختیار بازارگردان قرار دهد و در این شرایط اگر منابع سهامدار عمده یا ناشر کافی نباشد، بازارگردانی به درستی انجام نمی‌شود.
مدیر عملیات بازار فرابورس ایران با اشاره به اینکه بهتر بود بازارگردانی به عنوان یک فعالیت سودده تعریف می‌شد، بیان کرد: قطعا با این تغییر نگاه، بسیاری از نهادها از آن استقبال می‌کردند، اما در شرایط امروز به دلیل موضوع اجبار و الزام این مقوله، آن طور که باید برای بازار موفق و موثر نبوده است.
تفاوت بازارگردانی و بازارسازی
وی در ادامه به تفاوت دو مقوله بازارگردان و بازارساز اشاره کرد و گفت: نباید این دو موضوع را با هم یکی کرد؛ هدف بازارگردان، ایجاد نقوشوندگی در سهم و تحدید دامنه نوسان است، اما بازارساز وظیفه حمایت از سهم را دارد، پس باید بین این دو کارکرد تفاوت قائل شد.
غزنوی در برنامه به وقت تحلیل تاکید کرد: الزاما بازارگردان وظیفه‌اش حمایت از قیمت سهام نیست. بنابراین اگر سهمی صف فروش بود، بازارگردان بنا بر پارامترهای مشخص‌شده توسط قانون، اقدام به بازارگردانی می‌کند و الزامی برای حمایت از قیمت ندارد. هرچند وظیفه بازارگردان بهبود نقدشوندگی است، اما باتوجه به منابع باید عملکرد این نهاد سنجیده شود. از سوی دیگر نباید فراموش کرد که وظیفه حمایتی بر عهده بازارساز است که نماینده سهامدار عمده است.
دو مولفه پررنگ در انتخاب بازارگردان
غزنوی دو مولفه پررنگ را در انتخاب بازارگردان مطرح و تصریح کرد: بازارگردان متعهد به معامله حجم معینی از سهام و تعداد مشخصی از سفارش در هر جلسه معاملاتی می‌شود که باید بین این موارد بر اساس وضعیت نماد، ارزش معاملات و منابع در اختیار بازارگردان، توازن برقرار کرد. البته این دو فاکتور بر اساس شرایط سهم باید به‌گونه‌ای تعیین شود که سازمان بورس آن را تایید کند تا به یک بازارگردانی موثر کمک کند.
الزام همه ناشران برای معرفی بازارگردان
مدیر عملیات بازار فرابورس ایران در ادامه با اشاره به آیین‌نامه‌ای که در شهریورماه توسط سازمان بورس ابلاغ شد، گفت: بر اساس این دستورالعمل، تمام شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه و تمام ناشران ثبت‌شده نزد سازمان بورس حتی شرکت‌های بازار پایه مکلف به معرفی بازارگردان هستند و اگر سهمی بازارگردان نداشته باشد، برای بررسی بیشتر به نهاد نظارتی معرفی می‌شود.
چرا بازارگردانی‌ها موفق نبود؟
به گفته غزنوی، بازارگردانی دستوری معایب و مزایایی دارد که البته با توجه به شرایط خاص بازار این تصمیم کاملا در راستای حمایت بود، اما در هر صورت چنین تصمیم‌های اجباری معمولا با مقاومت‌هایی نیز همراه می‌شود.
مدیر عملیات بازار فرابورس در نهایت در خصوص اینکه چرا عملکرد بازارگردان‌ها در بازار اثرگذار نبوده است، گفت: در شرایط فعلی حجم و ارزش معاملات بازارگردان‌ها قابل توجه نیست که بتوانند به صورت ارزشی به بازار جهت بدهند. به طور میانگین ۸ تا ۱۳ درصد ارزش معاملات روزانه متعلق به این گروه است که عدد قابل توجه و اثرگذاری نیست. هرچند این فرآیند می‌تواند به نقدشوندگی سهم و قفل نشدن در صف‌ها کمک کند.
