نزول ۸میلیارد دلاری بورس زیر سایه افزایش تنش

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، بروز تنش بین ایران و آمریکا در مدت زمان باقی مانده از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، دیروز به افت سنگین شاخص بورس و نزول 8میلیارد دلاری بازار سهام منجر شد. همه اینها در حالی است که جدید‌ترین اثر تحریم‌ها در تامین سوخت گاز برای صنایع نمایان شده؛ این موضوع می‌تواند سود زمستانی شرکت‌های بورس را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.

کمتر از 20روز مانده به پایان دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، بالاگرفتن تنش بین ایران و آمریکا شاخص‌های بورس را به لرزه درآورد به‌طوری که در مبادلات روز گذشته شاخص کل بورس تهران تحت‌تأثیر این شایعه 3.13درصد نزول کرد و 207هزار میلیارد تومان معادل 8میلیارد دلار از ارزشش را از دست داد. دیروز همچنین ارزش روزانه معاملات سهام 40درصد افت کرد و ارزش مبادلات خرد سهام به سطح 12هزار میلیارد تومان کاهش یافت.

جریان خروج پول

از ابتدای هفته تاکنون سهامداران حقیقی روزانه 1000میلیارد تومان از بازار سهام خارج کرده‌اند و در مبادلات روز گذشته این میزان به اوج خود رسید در دادوستد‌های روز شنبه جمعا 2هزار میلیارد تومان از نقدینگی سهامداران خرد از بازار سهام خارج شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا قرار است اول بهمن ماه (20ژانویه) کاخ سفید را ترک کند اما بروز برخی حوادث به برخی شایعات در مورد احتمال بروز تنش بین ایران و آمریکا دامن زد. حتی روز جمعه محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در یک پیام توییتری نوشت: اطلاعات به‌دست آمده از عراق حاکی از توطئه‌ای برای ساخته و پرداخته کردن بهانه‌ای برای جنگ است؛ ایران دنبال جنگ نیست اما از مردم، امنیت و منافع حیاتی خود دفاع می‌کند. نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل نیز در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت نسبت به هرگونه ماجراجویی نظامی آمریکا در خلیج‌فارس هشدار داد. همه این خبر‌ها به همراه پرواز هواپیماهای بی‌52 بر فراز خلیج‌فارس کافی بود که ترس فضای تالار شیشه‌ای را فرابگیرد و به نزول سنگین شاخص‌های بورس منجر شود.

ریسک کوتاه‌مدت

هنوز مشخص نیست بازار سهام تا چند روز به این رویداد واکنش نشان خواهد داد اما به‌نظر می‌رسد باتوجه به آنکه دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تا ابتدای بهمن به پایان خواهد رسید این رویداد یک ریسک کوتاه‌مدت برای بازار سهام تلقی شود و به‌زودی به پایان برسد. فردین آقابزرگی یک کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: مطمئنا اثر اخباری مانند احتمال وقوع درگیری در منطقه بر بازار سرمایه کوتاه‌مدت است و تجربه حکایت از آن دارد که با مراودات سیاسی اثر این صحبت‌ها با واکنش‌های اصلاحی، تعدیل می‌شود اما غیرحرفه‌ای‌ها واکنش‌های سریع در بازار دارند که کل بازار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.

به‌گفته او باید توجه داشته باشیم که تعداد غیرحرفه‌ای‌ها در بازار سرمایه افزایش یافته و نسبت به این اخبار سیاسی بسیار نگران هستند و رفتار این افراد باعث وقوع این شرایط در بازار می‌شود. اما آنچه در کنار این موضوع ریسک مهم‌تر و بلندمدت‌تری برای بازار سرمایه تلقی می‌شود، افزایش مصرف گاز و کاهش میزان عرضه گاز برای تامین سوخت لازم برای تولید صنایع است که می‌تواند درآمد شرکت‌های بورس را در زمستان به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.

اثر بحران گاز در بورس

این روز‌ها یک ریسک واقعی در کمین بازار سهام نشسته و می‌تواند در زمستان امسال آثار عینی زیادی بر سودآوری شرکت‌های بورس برجای بگذارد و آن کمبود گاز برای تامین سوخت مورد نیاز صنایع است به‌طوری که کمبود گاز از یک طرف کاهش تولید در برخی صنایع مهم ازجمله فولاد، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و سیمان را به‌دنبال داشته و از طرف دیگر اغلب صنایع را مجبور کرده برای تامین سوخت مورد نیاز خود از مازوت استفاده کنند که همین موضوع به افزایش شدید آلودگی هوا منجر شده است.

بحث افزایش مصرف گاز در زمستان در طول سال‌های گذشته همواره یک چالش برای اقتصاد ایران بوده اما از سال92 با افزایش تولید گاز از طریق پارس‌جنوبی این مشکلات تا حدود زیادی حل شد اما در سال‌ جاری این مشکل به‌دلیل شدت گرفتن تحریم‌ها دوباره نمایان شد. مشکل از آنجا شروع شده که حجم صادرات میعانات گازی به‌دلیل تحریم‌ها با کاهش زیادی مواجه شده و همین موضوع وزارت نفت را مجبور کرده تولید گاز را کاهش دهد زیرا میعانات گازی همراه با گاز تولید می‌شود و تنها راهکار برای جلوگیری از انباشت شدید میعانات گازی کاهش تولید گاز است. هم‌اکنون همه ذخایر خشکی و آبی وزارت نفت مملو از میعانات گازی است و وزارت نفت چاره‌ای جز کاهش تولید گاز ندارد.

چالش مصرف گاز خانگی

به‌گفته وزیر نفت هر سال در فصل زمستان به‌دلیل رشد مصارف خانگی 350میلیون مترمکعب به مصرف گاز اضافه می‌شود. این موضوع موجب شده امسال با کمبود شدید گاز مواجه باشیم چون مصارف خانگی نسبت به مصارف تولیدی اولویت دارد بخش اصلی تولید گاز راهی مصارف خانگی شده است. گزارش‌های شرکت‌های بورس نشان می‌دهد احتمال قطعی گاز گریبان چندین صنعت را گرفته است.

شرکت فولاد مبارکه ایران به‌عنوان دومین شرکت بزرگ بازار سهام ایران به تازگی اعلام کرده میزان دریافت گازش تا 50درصد کاهش یافته و این می‎تواند تولید این شرکت را 50درصد کاهش دهد. فولاد مبارکه امکان جایگزین کردن گاز با سوخت مایع را ندارد، به همین دلیل کاهش عرضه گاز به این کارخانه به‌معنای کاهش تولید است. این موضوع می‎تواند مانع از منتفع شدن صنعت فولاد از رشدهای چشمگیر اخیر قیمت فولاد در بازارهای جهانی شود. همین رویه در صنعت پتروشیمی به‌عنوان مهم‌ترین صنعت ایران هم حاکم است به‌ویژه آنکه میزان مصرف گاز در این صنعت به‌عنوان سوخت و خوراک بسیار بیشتر از صنایع دیگر است. سال قبل هم قطعی گاز به توقف تولید در برخی شرکت‌ها ازجمله پتروشیمی پردیس و خراسان منجر شد حالا اگر تامین‌کننده‌های خوراک نتوانند با دریافت گاز، خوراک سایر پتروشیمی‌ها را تامین کنند احتمال اینکه تعداد زیادی از شرکت‌های پتروشیمی با کاهش یا توقف تولید در زمستان مواجه شوند وجود دارد. همه اینها در حالی است که قیمت جهانی محصولات پتروشیمی در جهان در حال افزایش است و احتمالا دوباره در پایان زمستان سیر نزولی خواهد گرفت. این موضوع موجب خواهد شد درآمد شرکت‌های پتروشیمی در ایران تحت‌تأثیر قرار بگیرد و این شرکت‌ها نتوانند از افزایش قیمت جهانی محصولات پتروشیمی منتفع شوند.

چالش صنایع سیمان و نیروگاه

از دیگر صنایعی که از قطعی گاز در زمستان آسیب خواهند دید می‌توان به صنعت سیمان و نیروگاه‌ها اشاره کرد. همین حالا نیروگاه‌ها درحال استفاده از مازوت به جای گاز به‌دلیل کمبود گاز هستند و گاز بسیاری از کارخانه‌های تولید سیمان نیز قطع شده و آنها نیز به سوخت‌های جایگزین مانند مازوت روی آورده‌اند اما با توجه به آنکه بسیاری از کارخانه‌های تولید‌کننده سیمان امکان استفاده از سوخت جایگزین را ندارد احتمال تعطیلی در این کارخانه‌ها افزایش یافته و این موضوع می‌تواند منجر به کاهش سود آنها در فصل زمستان شود. پیش از این عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن سیمان نیز از قطع شدن گاز 45شرکت از 77شرکت تولید‌کننده سیمان خبر داده و تأکید کرده بود: مدتی است وزارت نفت اقدام به قطع گاز کارخانه‌ها کرده و سوخت جایگزین مازوت با قیمت بسیار بالا برای کارخانه‌های سیمان تعریف کرده است.