لبنیات پرمصرف گران نشد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، با محمدرضا بنی‌طباء، سخنگوی انجمن صنایع لبنی گفت‌وگو کرده‌ایم.

علت افزایش قیمت برخی فرآورده‌های لبنی چیست؟

قیمت تعداد محدودی از فرآورده‌های لبنی غیرضروری در 4- 3روز اخیر افزایش داشته است، اما نرخ محصولات لبنی ضروری و پرمصرف که مشمول قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار است، یعنی 10قلم کالای پرمصرف در سبد خانوار که 80درصد تولید کارخانه‌های لبنی را تشکیل می‌دهند، تغییری نداشته است.

علت افزایش نرخ چه بوده است؟

صنایع لبنی به تغییر و افزایش قیمت برخی از انواع محصولات خود برای جبران هزینه تمام‌شده تولید ناچار شده‌اند؛ چنانکه فشار هزینه تمام‌شده تولید موجب شده تا صنایع لبنی به ناچار قیمت برخی فرآورده‌های لبنی غیرضروری مانند هر بطری شیر بسته‌بندی فراپاستوریزه(ESL) را از 8به 12هزار تومان افزایش دهند.

سهم نرخ شیر در این افزایش نرخ چه بوده است؟

نرخ مصوب شیر خام از 2هزار و 900تا حداکثر 3هزار و 300تومان، با درنظر گرفتن جایزه چربی و هزینه حمل‌ونقل تعیین شده. با وجود سهم 65درصدی شیر خام از هزینه تمام‌شده تولید لبنیات، اکنون هر لیتر شیر خام با چربی 3.2درصد و بار میکروبی کمتر از هزار با نرخ بیش از 5هزار تومان در اختیار صنایع لبنی قرار می‌گیرد.

سایر هزینه‌ها چه سهمی را در این افزایش داشته است؟

قیمت محصولات پتروشیمی در 3ماه گذشته 87درصد و هزینه حمل‌ونقل 40درصد افزایش داشته است. مرکز آمار ایران هم از تورم 40درصدی در 6ماه نخست امسال خبر داده، اما صنایع لبنی مجوز افزایش حداکثر 22درصدی قیمت محصولاتشان از تیر‌ماه امسال را دریافت کردند. مشخص نیست زیان کارخانه‌های لبنی باید چگونه جبران شود. متأسفانه نظام سیاستگذاری کشور تصمیماتی اتخاذ می‌کند که به رشد هزینه تمام‌شده تولید منجر شده و درنهایت نیز برای تثبیت دستوری قیمت‌ها به تولید‌کننده فشار می‌آورند.

اما علاوه بر این نوع شیر، قیمت برخی دیگر از محصولات لبنی مانند پنیر بسته‌بندی 400گرمی پگاه نیز از 12هزار و 500به 13هزار و 500تومان افزایش یافته. علت چیست؟

این محصول نیز جزو اقلام لبنی ضروری و مشمول قیمت‌گذاری مصوب نیست؛ چون روی بسته‌بندی این محصول عبارت پنیر دوشه که چربی زیادی دارد، درج شده و این نوع پنیر جزو پنیر یو اف محسوب نمی‌شود و درواقع از نظر ترکیبات نیز این محصول به نوعی پنیر خامه‌دار به شمار می‌رود. همچنین اغلب محصولات هراز مشمول قیمت‌گذاری نیست و محصولات مشمول قیمت‌گذاری در کارخانه‌های بزرگ‌تر فرآورده‌های لبنی تولید و عرضه می‌شود. با وجود این، افزایش قیمت هر محصول لبنی مشمول قیمت‌گذاری دولتی تخلف است.

یعنی نرخ لبنیات مشمول قیمت‌گذاری تغییر نکرده است؟

تا‌کنون هیچ‌یک از کارخانه‌های لبنی که 10قلم محصول لبنی پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری دولتی را تولید می‌کنند، هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته‌اند. همچنین افزایش قیمت محصولات لبنی کم‌مصرف خارج از مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیز با تأیید سازمان حمایت صورت می‌گیرد و صنایع لبنی برای تغییر قیمت این نوع اقلام مستندات هزینه تمام‌شده تولید و تغییر قیمت را به سازمان حمایت اعلام و با تأیید این سازمان روی بسته‌بندی محصولاتشان درج می‌کنند. ستاد تنظیم بازار در آخرین نرخ مصوبی که از 7تیر‌ماه امسال برای اجرا به صنایع لبنی ابلاغ کرد، فقط قیمت پنیر 400گرمی یو اف، کم‌چرب و کم‌نمک و فاقد قرنطینه را 10هزار و 600تومان تعیین کرده و اگر این نوع پنیر بیش از نرخ مذکور فروخته شود، تخلف است. همچنین برخی شرکت‌ها پنیر را در بسته‌بندی‌های بزرگ‌تر و با وزن بیشتر عرضه می‌کنند که قیمت آن بالاتر است؛ مثلا ظرف پنیر یو اف پگاه 500گرم است که قیمت 100گرم را در نرخ مصوب لحاظ می‌کنند.

 با توجه به رشد هزینه تولید، چه میزان افزایش قیمت مصوب لبنیات جوابگوی هزینه تولید خواهد بود؟

اگر قرار بر نظارت دولت بر نرخ لبنیات است، باید این نظارت بر کل زنجیره تولید این فرآورده‌ها از شیر خام گرفته تا مواد پتروشیمی اعمال شود.

 دیدگاه دامداران درباره نرخ شیر چیست؟

شنیده‌ایم بر مبنای درخواستی که دامداران یک‌ماه پیش به وزارت جهاد ارائه کرده‌اند اگر 50درصد نهاده‌های تولید شیر با نرخ مصوب تامین شود، باید نرخ هر کیلوگرم شیر خام 4هزارو 500تومان و اگر مانند شرایط کنونی 35درصد نهاده‌های دامی به نرخ دولتی و بقیه با قیمت آزاد تامین شود، باید نرخ هر کیلوگرم شیر خام 5هزار و 400تومان و با نهاده‌های آزاد 7هزار و 500تومان تعیین شود.

 تعلل ستاد تنظیم بازار چه اثری بر تولید لبنیات داشته است؟

تبعات منفی این موضوع بیشتر متوجه واحدهای لبنی کوچک مستقر در شهرستان‌هاست که بازارهای محدودی دارند. وقتی هزینه تمام‌شده تولید لبنیات افزایش می‌یابد، اما اجازه رشد قیمت متناسب با هزینه تمام‌شده تولید را نمی‌دهند، این کارخانه‌ها ضرر می‌کنند.

اما نرخ مصوب جدید لبنیات در تیر‌ماه ابلاغ شده. آیا درخواست افزایش مجدد قیمت‌ها را ارائه کرده‌اید؟

صنایع لبنی و دامداران مستندات رشد هزینه تمام‌شده تولید و درخواست افزایش قیمت محصولات خود را شهریور‌ماه امسال به ستاد تنظیم بازار دادند و در 26شهریور نیز ستاد تنظیم بازار تصویب کرد با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی، وزارت جهاد به فوریت ظرف مدت یک هفته برآورد قیمت تمام‌شده شیر خام و گوشت و مرغ را به ستاد تنظیم بازار اعلام کند، اما متأسفانه اکنون با گذشت 2‌ماه این فوریت اجرایی نشده و هر هفته ستاد تنظیم بازار ارائه قیمت تمام‌شده جدید شیر و لبنیات را به تأخیر می‌اندازد.

با توجه به مجموعه شرایط، چرا نوسان قیمت لبنیات همچنان ادامه دارد؟

منشاء این شرایط قیمت‌گذاری دستوری دولت است. اگر همه حمایت‌هایی که اکنون مؤثر نیست به شکل تسهیلات به دامدار و کشاورز پرداخت و حمایت از مصرف‌کننده نیز به‌طور مستقیم صورت گیرد، می‌توانیم شاهد رشد عرضه و ثبات بازار لبنیات باشیم. دولت پارسال 900میلیون دلار ارز مرجع برای تامین نهاده‌های دامی گاوهای شیری هزینه کرد که مابه‌التفاوت آن با ارز آزاد 15هزار میلیارد تومان بوده و این هزینه از جیب مصرف‌کننده و از طریق دولت پرداخت شده، اما تأثیری بر تنظیم بازار لبنیات نداشته است.