رشد ۷درصدی اقتصاد جهان با واکسن کرونا

بنابراین شگفت‌انگیز است که چگونه دانشمندان جهان توانسته‌اند ظرف تنها یک سال در آستانه تولید واکسنی علیه سارس-کوو-۲، ویروس عامل بیماری کووید-۱۹ قرار گیرند.  البته این واکسن یک واکسن معمولی هم نیست. داده‌های اولیه به دست آمده از آزمایش‌های نهایی آن که در هفته گذشته از سوی شرکت‌های داروسازی «فایزر» و «بایو اِن‌تک» منتشر شد، نشان می‌دهد که واکسیناسیون با این واکسن، احتمال ابتلا به عوارض بیماری را تا بیش از ۹۰ درصد کاهش خواهد داد. بنابراین مطلوبیت این واکسن در سطح واکسن سرخک و بهتر از واکسن آنفلوآنزاست که کارآیی آن تنها بین ۴۰ تا ۶۰ درصد بود.  تعجب‌برانگیز نبود که اخبار شرکت فایزر در روز نهم نوامبر بر بازارها تاثیر گذاشت. سرمایه‌گذاران از سهام کلوراکس، پلوتون و شرکت‌های فناوری که همه از ویروس کرونا منفعت برده بودند، روی برگرداندند و در عوض به شرکت‌هایی همچون «دیزنی»، «کارنیوال» و «گروه شرکت‌های هواپیمایی اینترنشنال کانسالیدیتد» روی آوردند. اینها شرکت‌هایی هستند که وقتی در پساکرونا روزهای خوش دوباره از راه برسند، عملکرد خوبی خواهند داشت. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه که باشگاهی است مشتمل بر کشورهای عمدتا ثروتمند، اعلام کرده که رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ به مدد این واکسن زودهنگام، به ۷ درصد خواهد رسید، رشدی که ۲ درصد از شرایط بدون واکسن بیشتر خواهد بود. بنابراین دلایل زیادی برای جشن گرفتن وجود دارد. البته نتایج منتشر شده از سوی شرکت فایزر نشان می‌دهد که سایر واکسن‌ها هم موثر خواهند بود. در حال حاضر بیش از ۳۲۰ واکسن در دست تولید است که چند مورد آنها مراحل آزمایش‌های پیشرفته را سپری می‌کنند. اغلب آنها همچون واکسن شرکت فایزر، بر پروتئین شاخکی‌ای تمرکز دارند که ویروس سارس-کوو-۲ به وسیله آن وارد سلول‌ها می‌شود. اگر یک واکسن توانسته از این استراتژی برای ایجاد ایمنی بهره ببرد، احتمالا بقیه واکسن‌ها هم می‌توانند.  واکسن فایزر همچنین نخستین واکسنی است که در تولید آن از یک فناوری نوین استفاده شده است. بسیاری از واکسن‌ها، با از کار انداختن اجزای پروتئینی ویروس، سیستم ایمنی بدن را در برابر آن تجهیز می‌کند. این واکسن اما با القای دستورالعمل‌های ژنتیک به شکل RNA بدن را به تولید پروتئین ویروس وامی‌دارد. از آنجا که RNA قابل ویرایش و اصلاح است، این واکسن می‌تواند پروتئین ویروس را تغییر دهد، همانطور که به تازگی در سمورها این آزمایش با موفقیت انجام شده است. این پلت‌فرم می‌تواند برای ویروس‌های دیگر و سایر بیماری‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد که از جمله آنها می‌توان به سرطان اشاره کرد که تمرکز اصلی تحقیقات شرکت بایو اِن تک نیز بر همین بیماری معطوف بوده است.

با وجود همه این اخبار خوب اما دو پرسش بزرگ درباره ویژگی‌های این واکسن و سرعت توزیع آن مطرح است. این نتایج نخستین بر اساس اطلاعات به دست آمده از ۹۴ مورد ابتلای همراه با عوارض از میان ۴۴ هزار نفر داوطلب حاصل شده است. پاسخ‌های بیشتر باید پس از جمع‌آوری داده‌های بیشتر ارائه شوند. به همین دلیل مشخص نیست که آیا این واکسن می‌تواند از سالخوردگان که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند هم محافظت کند یا نه. این موضوع هم هنوز معلوم نیست که آیا افرادی که واکسن زده‌اند، می‌توانند موجب ابتلای منجر به مرگ افرادی شوند که هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند یا نه؟ هنوز برای اطمینان از طول دوره موثر بودن واکسن هم زود است. شفافیت زمان خواهد برد. باید طی چند هفته آینده استفاده آزمایشی از این واکسن ایمن اعلام شود، هر چند که نظارت بیشتر بر عملکرد این واکسن ضروری خواهد بود. این شرکت‌ها بر این باورند که ایمنی دست‌کم تا یک سال ایجاد خواهد شد و کارآیی بالای ۹۰ درصدی این واکسن آنقدر زیاد هست که در همه رده‌های سنی ایمنی ایجاد کند.  در شرایطی که جهان منتظر ارائه داده‌هاست، مساله توزیع هم مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد سال آینده توزیع واکسن همچنان محدود خواهد بود. شرکت فایزر اعلام کرده که قادر خواهد بود در سال ۲۰۲۰ تا ۵۰ میلیون دُز از این واکسن را تولید کند و سال آینده این میزان به ۳/ ۱ میلیارد دز خواهد رسید. گرچه این رقم بزرگ به‌نظر می‌رسد، اما تنها آمریکا بیش از ۲۰ میلیون نفر نیروی پاسخگوی مراجعان، نیروهای کادر پزشکی، کارکنان مراقبت در منزل و نیروهای نظامی فعال دارد. در حالی که شاید یک‌پنجم جمعیت ۸/ ۷ میلیارد نفری جهان از جمله دوسوم افرادی که بالای ۷۰ سال سن دارند، در معرض خطر شدید کووید-۱۹ هستند. چند ماه آینده دشوار خواهد بود. آمار تلفات به ثبت رسیده اوج ماه آوریل را پشت سر گذاشته است. دولت‌ها در فراهم‌آوری واکسن و مسائل لجستیک آن با چالش روبه‌رو هستند. تلف شدن جان انسان‌ها آن هم در شرایطی که واکسن در دست است، خیلی ظالمانه خواهد بود. علم سهم خود را برای خلاصی از این ویروس انجام داده است حالا نوبت آن است که جامعه از این آزمون سربلند بیرون بیاید.