بازار سهام به کدام سو خواهد رفت؟
دهه اول مهرماه نیز به پایان رسید و شرکت‌ها در بورس و فرابورس پس از اتمام تقریبی گزارش‌های ماهانه به انتظار انتشار صورت‌های مالی نیم سال اول در سال مالی ۹۹ نشستند.
مساله یاد شده در حالی رخ داد که بنا بر بررسی‌ها ارزش بازار سهام از اوج قیمتی آن در ۱۹ مرداد سال جاری تا پایان هفته اخیر برمبنای ریال ۲۴ درصد و بر مبنای دلار آمریکا ۴۵ درصد افت داشته است. تمامی این افت‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که به زعم بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه اگر مبنا را بر ارزش‌های جایگزینی بگذاریم بسیاری از شرکت‌ها روی تابلوی معاملات در بورس و فرابورس هم اکنون فاصله قابل توجهی با ارزش روز دارایی‌های خود پیدا کرده‌اند. به جز این مساله آنچه در روزهای گذشته چندان مورد توجه بازار قرار نگرفته صعودی بودن افق پیش روی قیمت در دلار نیمایی است که می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر صورت‌های مالی شرکت‌ها بگذارد. آنچنان که کارشناسان می‌گویند به‌رغم بازتاب شرایط نامساعد اقتصادی عامل دلار همچنان متغیر مهمی در تحلیل وضعیت شرکت‌ها است و می‌تواند همچنان سهامداران را در گزارش‌های ۶ ماهه راضی نگه دارد.
با این حال فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سهام حداقل در شرایط فعلی که جو روانی حاکم بر معاملات به سبب ریزش شاخص‌ها در یک ماه اخیر ملتهب است، آنچنان که در فضایی معقول انتظار می‌رود تحت تاثیر گزارش‌های ماهانه قرار نمی‌گیرند. بررسی عملکرد یک ماهه بسیاری از شرکت‌ها طی یک هفته اخیر نشان از آن دارد که در حال حاضر بخش قابل توجهی از نمادهای موجود در بازار سرمایه به رغم آنکه در مبالغ فروش خود افزایش نشان داده‌اند با این حال میزان تولید و مقدار فروش آنها نسبت به قبل یا کمتر شده یا اگر هم رشد داشته است این رشد قابل توجه نیست. بررسی عملکرد تعدادی از نمادهای موجود در صنعت فرآورده‌های نفتی حکایت از آن دارد که بسیاری از این نمادها به رغم آنکه با افزایش احتمال سود‌سازی مواجه هستند در عمل خود را با هیجان فروش شکل گرفته در بازار و بدبینی حاکم بر اذهان سرمایه‌گذاران خرد وفق می‌دهند.
این در حالی است که از لحاظ تکنیکی نیز در بسیاری از صنایع شاهد کاهش فشار فروش و احتمال بازگشت هرچند ناپایدار قیمت هستیم. در صورتی که این انتظار محقق شود می‌توان این‌طور قلمداد کرد که روند نزولی دو ماهه حاکم بر بازار رو به تضعیف شدن است.
پایان اصلاح قیمت‌ها
حسن برادران‌هاشمی: شاخص کل صنعت از ابتدای سال همگام با شاخص کل به‌صورت شارپی افزایش داشته است، به‌طوری که ازابتدای سال از محدوده ۵۰۰هزارواحد به بالای یک میلیون و ۸۰۰هزار واحدی در نیمه مرداد صعود کرد، سپس شاهد روند نزولی آن بوده‌ایم به گونه‌ای که هم اکنون این شاخص در محدوده ۱۳۳۹۵۹۶ واحدی قرار گرفته است. به نظر می‌رسد شاخص صنعت اصلاح اصلی را پشت سر گذاشته است. با توجه به گزارش‌های مثبت ۶ماهه صنایع می‌توان انتظار داشت شاخص صنعت اصلاح اساسی در پیش نداشته باشد و از شدت هیجان فروش صنایع کاسته شود و به تدریج شاهد استراحت و تداوم روند صعودی با دید میان‌مدت در برخی صنایع باشیم. صنعت خودرو یکی از صنایعی است که قیمت نمادهای آن بیشترین افزایش را از ابتدای سال تجربه کرده است، به ویژه بعد از افزایش سرمایه سنگینی که ایران خودرو و سایپا از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها داشتند. همزمان با بازگشایی این دو نماد در اردیبهشت شاهد آغاز افزایش شدید قیمت‌ها در صنایع خودرویی بودیم به‌طوری که شاخص بورسی این صنعت از محدوده ۱۴۰ هزار واحد در اردیبهشت تا رقم۶۰۰ هزار واحدی رشد داشته است که این رشد با در نظر گرفتن وضعیت نامناسب بنیادی شرکت‌های خودرویی به نظر منطقی نمی‌رسد اگرچه پس از موج صعودی قدرتمند قیمت‌ها شاهد آغاز موج نزولی یکباره قیمت‌ها بودیم به‌طوری که شاخص صنعت خودرو از نیمه دوم مرداد در کمتر از دوماه به محدوده ۲۷۰ هزار واحد کاهش داشته است و بخش زیادی از راه رفته را برگشته است. با این اصلاح یا به عبارتی ریزش عمیق، به نظر می‌رسد شاخص این صنعت افت چندانی در پیش نداشته باشد اما از طرفی در راه رشد نیز با مقاومت‌های مهمی رو به رو است.
بنابراین نماگر این صنعت در کوتاه‌مدت نوسانی پیش‌بینی می‌شود. با توجه به اینکه وضعیت کلی بازار و اصلاح شاخص اثر روانی بر قیمت‌ها داشته است شاهد رفتار تقریبا مشابه در شاخص سایر صنایع هستیم به‌صورتی که نمودار صنایع مختلف شباهت زیادی با هم دارند ولی به نظر می‌رسد با آرام شدن جو بازار به تدریج شاهد رفتار متفاوت در صنایع مختلف باشیم. در گروه معدنی شاخص پس از اصلاح اساسی وارد فاز استراحت شده و آغاز موج صعودی دور از انتظار نیست. در گروه دارویی نیز شاهد اصلاح بسیار شارپ طی دو ماه گذشته بوده‌ایم که در حال حاضر به محدوده حمایتی مهمی رسیده است؛ بنابراین اصلاح قیمت گروه دارویی نیز به نظر به پایان رسیده است. گروه بانکی از معدود گروه‌هایی است که شاخص آن افت کمتری را تجربه کرده است و به نظر نمی‌رسد اصلاح زیادی در پیش داشته باشد. در مجموع با نگاه به شاخص بیشتر صنایع به نظر می‌رسد اصلاح اصلی قیمت‌ها پشت سر گذاشته شده است اما ادامه روند صنایع به متغیرهای مختلفی از جمله وضعیت صنایع در مواجهه با قیمت ارز یا تحریم‌ها و نیز جریان نقدینگی وضعیت بنیادی شرکت‌ها بستگی دارد.
دگرگونی در ۳ صنعت
حمید میرمعینی: وضعیت صنایع پالایشی، دارویی، خودرو و قطعات را باید به قبل از ۱۹ مرداد و بعد از این تاریخ تقسیم‌بندی کرد. این صنایع از ابتدای سال با رشد تند و تیز قیمت‌ها مواجه شدند. این در حالی است که در همان مقطع درباره افزایش قیمت غیرمنطقی این صنایع هشدار داده می‌شد. از این رو با آغاز اصلاح قیمت‌ها صنایع مذکور با افت شدید قیمت‌ها دست به گریبان شدند و نوسانات شدید قیمتی سه صنعت پالایشی، دارویی و خودرویی بیشترین آسیب را به بازارسرمایه وارد کرد.
شواهد مورد بررسی حاکی از آن است که این شرایط برای صنایع پرریسک بازار پایدار نمی‌ماند و اگر اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ ندهد ریزش شدید این صنایع متوقف خواهد شد. اما صنایع کوچک و متوسطی که همچنان با قیمت‌های بالایی عرضه می‌شوند یا ازعدم بازارگردانی حرفه‌ای رنج می‌برند روند نزولی قیمت‌شان تداوم می‌یابد، گرچه این شرایط برای همه صنایع یکسان نیست اما بدون شک صنایعی که از دوره اصلاح قیمت‌ها عبور کرده باشند به مرور و با توجه به جذابیت قیمت‌های آنها به مدار صعودی بازمی‌گردند. بررسی بازار هفته گذشته نشان می‌دهد وضعیت معاملات برخی صنایع وارد فاز جدیدی شود. افزایش قیمت دلار، رشد قیمت برخی صنایع را به دنبال خواهد داشت. به نظر می‌رسد تا آخر هفته قیمت نمادهای خودرویی بزرگ‌تر رشد چشمگیری پیدا کنند و بازار آنها به مرور متعادل شود. اما وضعیت در بازار فلزات اساسی به گونه‌ای دیگر است. با توجه به اینکه این صنایع با افت و خیز چندانی از آغاز اصلاح قیمت‌ها رو به رو نشدند برای این صنایع چشم‌انداز مثبتی تصور نمی‌شود حتی قیمت‌های جهانی نیز تاثیر چندانی بر بازار آنها ندارد. خودرویی‌ها، پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها از این هفته نسبت به سایر صنایع از اقبال بیشتری برای خرید و افزایش قیمت برخوردارند.
نوسانات ادامه دارد
شایان کرمی : انتظارات تورمی از رشد قیمت ارز، کالا و خدمات، بازار صنایع را با تحولات عمده‌ای مواجه کرده و وضعیت قیمت بیشتر صنایع و شرکت‌ها را از روند تعادلی و معمول بازار خارج کرده است که نتیجه‌ای جز سقوط شاخص و اصلاح قیمت‌ها در پی نداشت. انتظارات تورمی حاکم بر جامعه، خروج نقدینگی از بورس و هدایت آن به سمت بازارهای موازی از یکسو و از سوی دیگر رسیدن قیمت دلار بر نرخ ۳۰هزارتومان، انتظارات تورمی آن و ارزندگی قیمت سهام، بازار سرمایه را با تغییراتی مواجه می‌کند. گزارش‌های ۶ ماه شرکت‌ها نیز که تا پایان مهرماه ارائه می‌شود گزارش‌های به مراتب بهتری خواهد بود، بر همین اساس با توجه به رشد قیمت دلار، کالا و خدمات، چشم‌انداز سودآوری و ارزش جایگزینی شرکت‌ها در هفته‌های آینده منجر به رشد صنایع مختلف در بازار خواهد شد. انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز بر تصمیمات اقتصادی دولت نقش بسزایی دارد و اگرچه مانع رشد شارپی قیمت سهام می‌شود اما الزام شرکت‌های بورسی به بازارگردانی و قیمت دلار، نوید روزهای مثبت را می‌دهد. از نظر تکنیکالی نیز شاخص بورس بر تراز یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد، ترازی حمایتی محسوب می‌شود که بهبود تقاضا و افزایش خرید را رقم می‌زند. اما نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که صنایع پالایشی با توجه به اینکه تاکنون افزایش سرمایه نداده‌اند و همچنین قیمت تمام شده آنها رابطه معناداری با نرخ دلار پیدا می‌کند، احتمالا حاشیه سود بیشتری را نصیب سهامداران خود خواهند کرد. اما رشد قیمت ارز بر صنایع خودرویی تاثیر معکوس دارد و اگر وضعیت کلی بازار رو به بهبود برود شرایط سفته‌بازی می‌تواند بازار این صنایع را به سمت بالا هدایت کند. این در حالی است که از نظر بنیادی حرفی برای گفتن ندارند. اما بازار صنایع فلزات اساسی نیز از نوسانات قیمت‌های جهانی تاثیرپذیری بالایی دارد. صنایع بانکی نیز وضعیت یکسانی نخواهند داشت و احتمالا نوسانات مختلفی را تجربه می‌کنند. انتظار می‌رود صنایع معدنی به دنبال افزایش قیمت ارز، حاشیه سود بیشتری همراه داشته باشند به‌طور کلی پیش‌بینی می‌شود وضعیت بازار از وضعیت فعلی منفی‌تر نشود.
