نفوذ شیرابه زباله‌های آرادکوه به آبخوان‌های کشاورزی
مرکز دفع پسماند آرادکوه بیش از ۵۰ سال است که در حاشیه شهر تهران قرار دارد و اکنون به یکی از معضلات زیست محیطی استان تهران تبدیل شده و جابجایی آن محل اختلاف اداره کل محیط زیست و شهرداری تهران است. این مرکز دفع پسماند به عنوان یکی از کانون‌های اصلی انتشار بوی نامطبوع در مسیر فرودگاه بین‌المللی شناخته می‌شود. دبیر شبکه تشکل‌های مردم نهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور می‌گوید: در ضرورت انتقال آرادکوه تردیدی نیست اما اصلاح وضعیت آرادکوه و تبدیل آن به یک مرکز استاندارد نیز قابل چشم‌پوشی نیست.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، مجتمع دفع و پردازش آرادکوه در بخش کهریزک شهرستان ری محلی است که اکنون روزانه ۷۰۰۰ تا ۷۵۰۰ تن پسماندهای شهری پایتخت به آن منتقل می‌شود و این مرکز علاوه‌بر تمام آثار مخربی که برای محیط زیست ایجاد می کند؛ از تولید شیرابه تا آلودگی خاک و هوا، به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی بوی نامطبوع مسیر فرودگاه امام خمینی و شهر تهران نیز مطرح و همین مساله باعث تاکید سازمان حفاظت محیط زیست بر انتقال این مجتمع شده است.
درحالی که طی یک‌سال گذشته مسئولان کنونی و سابق اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران بر ضرورت انتقال مجتمع آرادکوه تاکید کرده و برای همکاری با شهرداری تهران به منظور مکان‌یابی جدید مرکز دفع پسماند و مدیریت اصولی پسماندها اعلام آمادگی کردند حتی عیسی کلانتری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست- از دستور رییس جمهوری برای انتقال آرادکوه خبر داده بود اما برخی مسئولان شهرداری تهران از جمله سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران انتقال آرادکوه را علمی ندانستند و این اقدام را همراه با تبعات بسیاری دانستند. صدرالدین علیپور - مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران- در این‌باره گفته بود که در صورت اصرار همکاران، ما با انتقال آرادکوه هیچ مشکلی نداریم و برای این امر مانعی ایجاد نمی کنیم اما این کار تخصصی است و همکاران محیط زیست باید چندین سال مطالعه و مکان مناسب را انتخاب کنند و هزینه حداقل ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومانی این جا به جایی هم تامین شود، پس از آن می‌توان از انتقال آرادکوه صحبت کرد.
وی همچنین تاکید کرده بود که هزینه انتقال آرادکوه تقریبا برابر با بودجه یک سال شهرداری تهران است و هیچ گاه از شهرداری نمی توان انتظار تامین این منبع مالی را داشت.
ماه گذشته شینا انصاری - مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران- ضمن بیان اینکه جابه‌جایی مرکز دفع و پردازش آرادکوه موضوعی نیست که به راحتی و به سهولت محقق شود، اظهار کرد که این اقدام زمان‌بر و دشوار است بنابراین ارتقای تسهیلات مورد نیاز برای بهبود وضعیت و مرتفع کردن مشکلات این مرکز منطقی‌تر و عقلانی‌تر است. با این حال پس از دو روز انوشیروان محسنی بندپی - استاندار تهران- تاکید کرد که شهرداری از جابجایی آرادکوه خیلی استقبال نمی‌کند و فعالیت این مجموعه در مکان فعلی هیچ توجیه علمی ندارد.
چندی پیش نیز عیسی کلانتری – رییس سازمان حفاظت محیط زیست- بهترین گزینه برای انتقال زباله‌های شهر تهران را ۵۰ تا ۶۰ کیلومتری جنوب شرق تهران در میان کویر دانست و گفت که زباله‌های آرادکوه هم باید به آنجا منتقل و هم در آنجا تبدیل به انرژی شود.
با وجود تمام اختلاف نظرهای شهرداری تهران و سازمان حفاظت محیط زیست بر سر جابه‌جایی آرادکوه محمد الموتی - دبیر شبکه تشکل‌های مردم نهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور- معتقد است که در ضرورت انتقال آرادکوه تردیدی نیست اما اصلاح وضعیت آرادکوه و تبدیل آن به یک مرکزی استانارد نیز قابل چشم‌پوشی نیست.
وی با اشاره به اینکه به‌دلیل تغییرات جمعیتی رخ داده طی دهه‌های گذشته در تمام کشور با معضلات مراکز و سایت‌های دفع پسماند مواجه هستیم، می‌گوید: طی دو تا سه دهه گذشته به‌علت افزایش شدید جمعیت شهر تهران و شهرهای اقماری آن انتظار می‌رفت که در زمانی نه‌چندان دور ظرفیت برد این منطقه دیگر پاسخگوی حجم پسماندهای ورودی به آن نباشد و در نتیجه نیازمند به جانمایی مکانی جدید شویم بنابراین در لزوم اینکه برای مدیریت پسماند کلانشهر تهران و شهرهای اقماری مجتمع آرادکوه باید اصلاح یا به مکان دیگری منتقل شود تردیدی نیست اما درباره نحوه و زمان این جابه‌جایی نظرات کارشناسی متفاوت است.
الموتی ضمن بیان اینکه سرمایه‌گذاری بسیار کلانی برای تبدیل وضعیت آرادکوه به شرایط پایداری که بتوان ادعا کرد کمترین آلودگی را دارد، لازم است، اظهار می‌کند: اگر کارشناسان به‌لحاظ فنی به این اطمینان نرسند که با وجود سرمایه‌گذاری‌ها می‌توان وضعیت آرادکوه را به یک وضعیت پایدار تبدیل کرد، آن‌گاه مجبور هستیم جانمایی جدیدی برای آرادکوه در اطراف تهران داشته باشیم.
دبیر شبکه تشکل‌های مردم نهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور با اشاره به اینکه جانمایی جدید برای مرکز دفع پسماند در اطراف تهران معضلات خود را دارد، خاطرنشان می کند: مهم ترین معضل این است که ما در مناطق جنوبی شهر تهران باید دنبال مکان جدیدی برای ایجاد مرکز دفع پسماند بگردیم درحالی که عموما در مراکز دفع پسماند دچار مشکل نفوذ شیرابه به آبخوان‌ها می‌شویم از آنجایی که معمولا آبخوان‌های زیادی در مناطق جنوب شهر تهران وجود دارند و بیشترین حجم کشاورزی تهران در این مناطق انجام می‌شود از این رو عمده چاه‌های برداشت آب‌های زیرزمینی در مناطق جنوب شهر تهران وجود دارد. در نتیجه ایجاد مرکز دفع پسماند در این مناطق می‌تواند منجربه آلودگی منابع آب زیرزمینی شود.
وی ادامه می دهد: در مساله جانمایی مرکز جدید دفع پسماند این اختلاف نظر و ترس وجود دارد که نتوانیم از ورود شیرابه به آبخوان‌ها در جنوب شهر تهران یا در هر نقطه دیگری که می‌خواهیم در اطراف تهران در نظر بگیریم، جلوگیری کنیم.
الموتی یکی از شاخص‌های مهم در جانمایی مرکز جدید دفع پسماند را مسافت استاندارد مکان جمع‌آوری پسماندها، دپو، دفن یا دفع پسماندها از محدوده شهر می داند و می گوید: بسیار مهم است که مسافت مکان جمع‌آوری پسماندها، دپو، دفن یا دفع پسماندها از شهر در حدی باشد که نیاز به افزایش بیش از حد معمول ایستگاه‌های میانی وجود نداشته باشد وگرنه همین مسیر ممکن است باعث ایجاد آلودگی‌های بیشتری شود.
وی ادامه می دهد: به لحاظ فنی تعیین مکانی با مسافت مناسبی از شهر به شاخص‌های زیادی بستگی دارد و عدد خاصی را نمی‌توان برای آن در نظر گرفت اما یکی از مهم‌ترین مشکلات تمام سیستم‌های مدیریتی در دنیا پیدا کردن جای مناسب برای ایجاد سایت دفع و پردازش پسماند است. با این حال جانمایی مرکز جدید دفع پسماند برای تهران با توجه به مجموعه اتفاقانی که در اطراف این کلانشهر افتاده است، کاری بسیار دشوار است و برای مدیریت شهری سخت خواهد بود که در تعامل با محیط زیست بر سر مکان جدیدی به توافق برسند که باعث وارد آمدن کمترین آسیب به محیط زیست شود.
الموتی در پایان با اشاره به اینکه سال‌ها آرادکوه را فراموش کرده و مدیریت مناسبی در بخش پسماند انجام نداده بودیم، می‌گوید: به‌علت مدیریت نامناسب تمام فشارها به مقصد یعنی آرادکوه وارد شد. مدت ها است که ارتفاع زباله‌ها در این مکان به ۵۰ تا ۶۰ متر رسیده است بنابراین حتی اگر اقدام به انتقال آرادکوه صورت گیرد نمی‌توانیم آرادکوه را فراموش کنیم چراکه همیشه وجود خواهد داشت و به‌همین علت باید برای تبدیل آن به یک سایت پسماند منظم که به استانداردهای جهانی نزدیک است، سرمایه‌گذاری کنیم.
