خوف و رجا در اقتصاد یورو
نشست روز پنج‌شنبه بانک‌مرکزی اروپا که مهم‌ترین خبری بود که تحلیلگران در انتظار آن بودند، با تصمیم این نهاد مبنی بر عدم تغییر نرخ بهره و برنامه‌های حمایتی ضدکرونا برگزار شد.
دلیل اصلی این اتفاق این بود که معامله‌گران انتظار داشتند، رئیس بانک‌مرکزی اروپا از تزریق نقدینگی بیشتر به اقتصاد صحبت کند، ولی چنین اتفاقی رخ نداد. همچنین کریستین لاگارد درباره ریکاوری اقتصادی اروپا ابراز امیدواری کرد. به همین دلیل این نهاد پیش‌بینی قبلی خود از رشد اقتصادی ناحیه یورو در پایان سال‌جاری میلادی را از منفی ۷/ ۸ درصد به منفی ۸ درصد تعدیل کرد. اما با توجه به اینکه تا حدی سرعت ریکاوری اقتصادی مخصوصا در بخش خدمات در این ناحیه کاهش پیدا کرده است و از سوی دیگر به‌دلیل اینکه انتظارات تورمی، به‌خاطر تورم منفی ماه آگوست با افت مواجه شده است، لاگارد در سخنان خود احتمال اقدامات بیشتر انبساطی را نیز به بازارها مخابره کرد. گزارش‌های اقتصادی اخیر کشورهای ناحیه یورو درحالی همچنان نشان می‌دهد که بخش صنعت در مسیر بهبود قرار دارد اما اخیرا از سرعت ریکاوری در بخش خدمات کاسته شده است. باید منتظر ماند و دید که مقامات بانک‌مرکزی اروپا در برابر عواملی مانند نااطمینانی‌های اقتصادی، افزایش ارزش یورو و کاهش انتظارات تورمی دست به اقدامات بیشتر انبساطی خواهند زد یا خیر.
بازگشت قدرتمند اقتصاد یورو
ارزش یورو طی سخنرانی لاگارد و در روز جمعه مجددا صعودی بود؛ دلیل اصلی این اتفاق صحبت‌های لاگارد درباره ریکاوری قدرتمند اقتصاد ناحیه یورو از بحران کرونا بود. لاگارد در این مورد گفت: داده‌های اقتصادی دریافتی از آخرین نشست ما در ماه جولای حاکی از بازگشت قدرتمند فعالیت‌های اقتصادی است که این موضوع کاملا مطابق با پیش‌بینی‌های ما است. لاگارد در مورد وضعیت فعلی اقتصاد ناحیه یورو اضافه کرد که تقاضای داخلی این ناحیه، ریکاوری چشمگیری از سطوح پایین آن در دوره اوج همه‌گیری کرونا داشته است و همچنین هشدار دارد که نااطمینانی بالا در چشم‌انداز اقتصادی همچنان بر هزینه‌های مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها فشار می‌آورد. به همین دلیل بانک‌مرکزی اروپا پیش‌بینی رشد اقتصادی خود را به سمت بالا اصلاح کرد؛ درحالی‌که این نهاد در ماه ژوئن پیش‌بینی کرده بود اقتصاد این ناحیه در پایان سال‌جاری ۷/ ۸ درصد کوچک‌تر خواهد شد، اکنون این مقدار را به ۸ درصد کاهش داده است. همچنین بانک‌مرکزی اروپا پیش‌بینی کرد اقتصاد اروپا در سال ۲۰۲۱ رشدی ۵ درصدی را تجربه کند و سال بعد از آن نیز ۲/ ۳ درصد رشد کند.
عدم تغییر سیاست‌های کرونایی
با پیش‌زمینه‌ای که لاگارد درباره وضعیت نسبتا مناسب ریکاوری اقتصادی ناحیه یورو در صحبت‌های خود مطرح کرد، روز پنج‌شنبه بانک‌مرکزی اروپا تصمیم گرفت تا نرخ بهره هدف خود و همچنین بسته‌های حمایتی ضدکرونا را بدون تغییر باقی بگذارد. به این ترتیب نرخ‌های بهره بانک‌مرکزی اروپا که شامل نرخ عملیات سرمایه‌گذاری مجدد، نرخ تسهیلات اعطایی و نرخ تسهیلات سپرده می‌شود به ترتیب در سطوح صفر، ۲۵/ ۰ درصد و منفی نیم درصد باقی ماند. از سوی دیگر برنامه خرید اضطراری ضدکرونای نهاد پولی اروپا، مجموعا در سطح هزار و ۳۵۰ میلیارد یورو معادل هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار نیز همچنان در دستور کار این نهاد قرار دارد.
رصد دقیق تغییرات یورو
ارزش یورو در برابر دلار از ابتدای ماه جولای تاکنون بیش از ۵ درصد افزایش پیدا کرده است و سوال تحلیلگران این است که این موضوع می‌تواند انگیزه‌ای برای اقدامات بیشتر انبساطی و تعدیل ارزش یورو نسبت به دلار شود یا خیر. ارزش بالای یورو باعث کاهش ارزش کالاهای وارداتی خواهد شد و از طرفی صادرات ناحیه یورو را با مشکل مواجه خواهد ساخت. کریستین لاگارد رئیس بانک‌مرکزی اروپا در نشست خبری اعلام کرد که مقامات این نهاد در مورد افزایش ارزش یورو در این نشست به گفت‌وگو پرداختند، اما همان‌طور که می‌دانید، نرخ ارزش ارز در دستور کار ما قرار ندارد. با اینکه سیاست اصلی بانک‌مرکزی اروپا ثبات در قیمت‌ها و نرخ تورم است، اما نوسانات نرخ ارز می‌تواند بر نرخ تورم نیز تاثیر بگذارد؛ به همین دلیل لاگارد در ادامه سخنان خود اعلام کرد که بانک‌مرکزی اروپا به دقت تغییرات ارزش یورو را رصد خواهد کرد.
دو محرک بسته‌های حمایتی
اکنون دو مشکل متفاوت در پیش‌روی مقامات اقتصادی ناحیه یورو قرار دارد که هر کدام به‌صورت جداگانه احتمال اقدامات بیشتر انبساطی از سوی بانک‌مرکزی اروپا را افزایش می‌دهد. از طرفی همان‌طور که از سخنان لاگارد برمی‌آمد هنوز نااطمینانی‌های زیادی اقتصاد کشورهای این منطقه را احاطه کرده است و در صورتی که سرعت ریکاوری اقتصادی در آینده کاهش پیدا کند، مسلما مقامات بانک‌مرکزی اروپا مجبور به تمدید و افزایش بسته‌های حمایتی ضدکرونا خواهند شد. از سوی دیگر تورم ماه آگوست زنگ خطر جدیدی را برای بانک‌مرکزی اروپا به صدا درآورده است. درحالی‌که اقتصاد جهان با رکود بی‌سابقه‌ای مواجه شده است، تورم منفی می‌تواند فشار بیشتری بر احیای رشد اقتصادی وارد کند. افزایش ارزش یورو در کنار این عوامل نیز می‌تواند ضربه غیرقابل جبرانی به اقتصاد متزلزل این روزها وارد کند. تمام این عوامل می‌تواند در صورتی که شرایط به همین صورت ادامه داشته باشد، مقامات اقتصادی ناحیه یورو را مجبور به افزایش اقدامات انبساطی در ادامه سال‌جاری کند.
واکنش بازارها به لاگارد
سخنان لاگارد سیگنال‌های مختلفی برای بازارها در پی داشت. درحالی‌که لاگارد در صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کرد که نرخ ارز هدف اصلی سیاست‌های این نهاد نیست و تاثیرات تغییر ارزش یورو بر تورم مورد تمرکز مقامات اقتصادی بانک مرکزی است، این موضوع سیگنالی افزایشی را به یورو مخابره کرد. سرمایه‌گذاران انتظار داشتند، لاگارد صحبت از تزریق نقدینگی و کنترل ارزش یورو را مطرح کند و پس از آنکه او اعلام کرد این موضوع هدف اصلی بانک مرکزی اروپا نیست، ارزش یورو طی برگزاری کنفرانس خبری او افزایش پیدا کرد و تا نرخ ۱۹/ ۱ در برابر دلار بالا رفت. در حقیقت لاگارد موضع روشنی در برابر آینده تزریق نقدینگی نگرفت و با اشاره به وجود نااطمینانی‌های زیاد در اقتصاد، احتمال افزایش بسته‌های حمایتی و اقدامات انبساطی را رد نکرد. با وجود این در ادامه روز پنج‌شنبه و با افزایش ریسک‌های ناشی از برگزیت مجددا ارزش یورو کاهش پیدا کرد و به مقدار ۱۸/ ۱ در برابر دلار رسید. با این حال مقامات اقتصادی ناحیه یورو به دلیل فشار تورم منفی در این ناحیه و افزایش ارزش یورو در برابر ارزهای دیگر، تحت فشار برای افزایش تزریق نقدینگی به بازارها هستند.
