«اف-۳۵ » از کدام مسیر به امارات می‌رسد؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ اگرچه یک روز بعد از توافق امارات و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط، بنیامین نتانیاهو رسما اعلام کرد با فروش جنگنده‌های اف-35 آمریکایی به امارات مخالف است، اما هنوز نمی‌توان پرونده فروش این سلاح استراتژیک به شیخ‌نشین توسعه‌طلب عربی در خلیج ‌فارس را تمام‌شده دانست. در گزارش منتشرشده از سوی مرکز پژوهش‌های کنگره آمریکا، با اشاره به این موضوع، آمده: رهبری امارات انتظار دارد در ازای به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل، به امتیازاتی استراتژیک از سوی آمریکا، نظیر جنگنده‌های اف-35 دست یابد و این انتظار، فارغ از نتایج انتخابات سوم نوامبر است. در این گزارش همچنین پیش‌بینی شده با وجود تمام مخالفت‌ها، در نهایت جنگنده اف-35 و برخی پهپادهای پیشرفته آمریکایی به امارات فروخته خواهد شد.

البته این پیش‌بینی محدود به مرکز پژوهش‌های کنگره نبوده است و طی روزهای گذشته، برخی از رسانه‌ها نظیر یدیعوت احرونوت اسرائیلی نیز، به نقل از منابع آگاه، اصل فروش این جنگنده پیشرفته به امارات را قطعی دانسته‌اند. با این حال، هنوز درباره جزئیات فروش جنگنده اف-35 به امارات دیدگاه‌های مختلف وجود دارد.

مخالفان و موافقان چه می‌گویند؟

هم‌اکنون خط سیاسی - رسانه‌ای مخالفت با فروش جنگنده اف-35 آمریکا به امارات توسط 2 گروه اصلی مدیریت می‌شود:

 سازمان‌های حقوق بشری: این سازمان‌ها و سیاستمداران نزدیک به آنها (عمدتا دمکرات) با استناد به فجایع رخ‌داده در جنگ یمن و عملکرد غیرانسانی ارتش امارات در این جنگ، با هرگونه فروش تسلیحات استراتژیک به این کشور، نه‌تنها از سوی آمریکا بلکه حتی از سوی کشورهای اروپایی نیز مخالفند. براساس آخرین گزارش دید‌بان حقوق بشر در این ‌باره (سال 2019)، تا‌کنون دست‌کم 300شهروند غیرنظامی بر اثر حملات هوایی جنگنده‌های اماراتی در یمن به قتل رسیده‌اند.

 لابی اسرائیل: به گزارش شبکه الجزیره، علاوه بر سازمان‌های حقوق بشری، بخشی از شبکه لابی اسرائیل نیز این روزها با تأکید بر ضرورت حفظ برتری نظامی اسرائیل بر تمام ارتش‌های منطقه خاورمیانه فعال شده و با فروش اف-35 آمریکا به امارات مخالفت می‌کند.

با این حال، صدای موافقان فروش این جنگنده به امارات روزبه‌روز در واشنگتن بلندتر می‌شود، آن هم درحالی‌که موضع دولت ترامپ نسبت به این مسئله کاملا روشن است؛ فروش سلاح بیشتر به کشورهای عربی برای تولید شغل بیشتر در داخل آمریکا! دیوید ماک، سفیر سابق آمریکا در ابوظبی، که به نوعی محوریت این کمپین را بر عهده دارد در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان گفته است: فروش اف-35 به امارات، علاوه بر آنکه منجر به تقویت روابط دوجانبه واشنگتن-ابوظبی در درازمدت مدت خواهد شد، به تامین منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه، ازجمله در افغانستان و سایر نقاط نیز کمک می‌کند. ماک همچنین در این مصاحبه تأکید کرده: نظر نهایی کاخ سفید، پنتاگون و وزارت خارجه در جهت حمایت از انعقاد این قرار داد است، اما هنوز برخی نظرات مخالف در کنگره وجود دارد.

باید توجه داشت که دوگانه موافق و مخالف فروش اف-35 به امارات تنها محدود به آمریکا نیست و در داخل اسرائیل نیز مشاهده می‌شود. جورج کاویرو، مدیر کانون پژوهش‌های خلیج ‌فارس در واشنگتن، با اشاره به این موضوع به الجزیره می‌گوید: مخالفت حقیقی نتانیاهو با فروش اف-35 به امارات محل تردید است و به ‌نظر می‌رسد صرفا ژستی رسانه‌ای باشد. براساس اطلاعات و نشانه‌های موجود، نخست‌وزیر اسرائیل با این قرارداد مخالف نیست، اما موساد و ارتش اسرائیل همچنان موضع بسیار منفی نسبت به آن دارند.

2 الگو به‌عنوان راه‌حل

اگرچه در نهایت به‌نظر نمی‌رسد نگرانی‌های حقوق بشری در تصمیم حاکمیت آمریکا برای فروش سلاح‌های گران‌قیمت به امارات تأثیر چندانی داشته باشد، اما نمی‌توان به‌سادگی از نقش لابی اسرائیل و دغدغه‌های آن برای حفظ برتری نظامی رژیم صهیونیستی در خاورمیانه چشم پوشی کرد. بر این اساس، به‌تدریج زمزمه‌های جدیدی درباره «جزئیات» طرح فروش سلاح به امارات در فضای سیاسی و رسانه‌ای آمریکا مطرح شده است؛ جزئیاتی که دغدغه برتری نظامی اسرائیل را تضمین می‌کند و حول محور 2 الگو تعریف می‌شود:

 الگوی مصر: بزرگ‌ترین حامی ارتش مصر از زمان توافق کمپ‌دیوید تا‌کنون آمریکا بوده است، چه در سطح کمک‌های مالی و چه در سطح فروش تسلیحات استراتژیک. با وجود این، اما هرگز کمک‌های آمریکا به‌گونه‌ای نبوده که مصر را در موقعیت برتر نسبت به اسرائیل قرار دهد. بر این اساس، تسلیحات آمریکایی که در اختیار رژیم صهیونیستی قرار گرفته، هم از حیث «کمیت» و هم از حیث «نوع» نسبت به تسلیحات مصری برتر است. حامیان این الگو، ازجمله جورج کاویرو، معتقدند آمریکا باید برای حفظ توزان کنونی، همزمان با فروش اف-35 به امارات، جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور را در اختیار ارتش اسرائیل قرار دهد. این جنگنده پیشرفته‌ترین و توانمندترین جنگنده‌ای است که تا امروز تولید شده و نسبت به اف-35 و سوخو-57 جایگاه برتری دارد.

 الگوی مالزی: ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر مالزی، سال گذشته در یک مصاحبه جنجالی به شبکه الجزیره گفت: پس از دریافت جنگنده‌های اف-۱۶ آمریکایی فهمیدیم که واشنگتن این جنگنده‌ها را بدون کدهای اساسی و برنامه کامل فروخته و مالزی نمی‌تواند از تمام قابلیت‌های جنگنده‌های مذکور، ازجمله قابلیت هجومی آن استفاده کند.محمد در این مصاحبه، ارزش و کارایی جنگنده‌های خریداری‌شده از سوی آمریکا را به «شرکت در مانورهای نظامی» محدود دانست. حالا به‌نظر می‌رسد این الگو در میان موافقان فروش اف-35 به امارات نیز قابل تکرار است. محمد علی باقر، پژوهشگر ترکیه‌ای، در این‌باره می‌نویسد: بدون شک این جنگنده با امکانات کامل در اختیار امارات قرار نمی‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که قابلیت هجومی آن فقط با موافقت کارشناسان آمریکایی محقق خواهد شد.

آذرخش پنهانکار

اف-35 نخستین جنگنده در تاریخ صنایع نظامی است که گفته می‌شود قادر به پنهان ماندن از چشم رادارها (تا پیش از نخستین شلیک) است. پروژه تولید اف-35 نیز یکی از طولانی‌ترین و گران‌ترین پروژه‌های تاریخ ساخت تسلیحات به شمار می‌رود، به‌گونه‌ای که فرایند تولید و توسعه آن بیش از 10 سال به طول انجامیده و یک تریلیون دلار نیز برایش خرج شده است. نام کامل این جنگنده نیز لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ است؛ لاکهید مارتین شرکت تولیدکننده، اف-35 سری مدل و لایتنینگ به‌معنای آذرخش. هم‌اکنون، علاوه بر آمریکا، ارتش‌های اسرائیل و انگلیس تعداد محدودی اف-35 در اختیار دارند و قرار است در آینده، ارتش‌های ترکیه، ایتالیا، ژاپن، کره ‌جنوبی و البته شاید امارات هم به باشگاه مالکان این جنگنده بپیوندند. براساس گزارش رسمی پنتاگون، تا‌کنون 500 فروند از این جنگنده تولید شده و بهای آن در سفارش‌های سال 2018، هر فروند 107میلیون دلار اعلام شده است. از این جنگنده، 5 مدل مختلف ساخته شده که تفاوت‌های آن عمدتا به امکانات تیک‌آف و قابلیت استفاده در ناو هواپیمابر مربوط می‌شود. رقیب مشهور اف-35 در بازارهای نظامی، جنگنده سوخو-57 روسی است.