روستاها دور از کرونا
تب کرونا گاهی در استانی اوج می‌گیرد و در استانی فروکش می‌کند، گاهی یک استان را به مرز هشدار می‌رساند و دوباره به منطقه سفید تبدیل می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ برخی دلیل این نوسانات را عملکرد متفاوت مسئولان بهداشت هر استان، کادر درمان و البته وجود تجهیزات پزشکی می‌دانند. اما رئیس مرکز مدیریت شبکه بهداشت وزارت بهداشت که با آغاز کرونا، سفرهای استانی را در رأس برنامه‌هایش قرار داده، نظری متفاوت دارد.
جعفر صادقتبریزی معتقد است: عوامل متعدد دیگری مانند فاکتورهای اجتماعی، سفرهای بین‌استانی و تفاوت اجرای پروتکل‌های بهداشتی در شهرهای گردشگرپذیر با دیگر مناطق، افزایش سفر به روستاها، نزدیکی مناطق روستایی و شهری در برخی استان‌های کشور، همدلی و همراهی بیشتر برخی جوامع شهری و روستایی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی و... ازجمله عواملی است که بر شیوع یا کنترل بیماری کرونا در شهرهای مختلف کشور تأثیرگذار است و نمی‌توان تنها عملکرد و ارزیابی کادر درمان و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی را قضاوت کرد. صحبت‌های رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت را در ادامه بخوانید.
عملکرد استان‌ها را به خوب و بد تقسیم نمی‌کنیم
بنابر آمارها مازندران، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، اصفهان و آذربایجان شرقی بیشترین مقصد مسافران در تمام تعطیلات بودند. این موضوع از دو سو تهدیدآمیز است؛ انتقال ویروس به شهرهای مقصد و مبتلا شدن گردشگران در بازگشت به مبدأ که در هر دو حالت، تأثیر مستقیمی بر شیوع کرونا دارد. جعفر صادقتبریزی در این‌باره به ارزیابی‌های انجام‌شده در استان‌ها اشاره و عنوان می‌کند: از اوایل اسفند و با شیوع کرونا همه دانشگاه‌های علوم‌پزشکی از یک برنامه تبعیت و در مدت زمان تعیین شده آن را اجرایی کردند، اما عوامل مختلف باعث شد که خروجی کار در همه استان‌ها یکسان نباشد و شاهد کاهش یا افزایش ابتلا و مرگ‌ومیر در نقاط مختلف باشیم. البته این شرایط به هیچ‌وجه نباید به تقسیم‌بندی عملکرد استان‌ها به گزینه‌های خوب و بد منتهی شود؛ چراکه همکاران ما در تمامی مراکز درمانی شهرها و روستاهای کشور در طول 6ماه گذشته با تمام وجود کار کرده‌اند.
وی با اشاره به اجرای 3مرحله غربالگری کووید - 19در کشور اظهار می‌کند: در مرحله اول حدود 78میلیون نفر در عرض یک‌ماه و نیم غربالگری شدند که از اوایل اسفند تا اواخر فروردین ادامه داشت. سامانه سلامت و 1020مرکز خدمات جامع سلامت هم در این دوره راه‌اندازی شدند. مرحله دوم هم از 24فروردین تا اوایل مرداد انجام شد که جمعیت 42میلیون نفری را دربر‌گرفت. در این مرحله تمرکز ما بر گروه‌های سنی پرخطر ازجمله افراد مبتلا به دیابت، فشار خون، دارای بیماری‌های تنفسی، تحت شیمی درمانی، مادران باردار و افراد دارای BMI بالای 40بود. مرحله سوم غربالگری هم از 20مرداد آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
احتمال شیوع کرونا در روستاها
رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره اینکه ممکن است بسیاری از روستاهای دورافتاده از طرح‌های غربالگری محروم مانده باشند، عنوان می‌کند: در مناطق روستایی کمترین آلودگی و بالای 97درصد ایمنی وجود دارد؛ زیرا فاصله فیزیکی با توجه به وسعت خانه‌ها لحاظ می‌شود، تردد هم محدود است و ارتباطات به گستردگی شهرها نیست. ویروس کرونا از طریق ازدحام منتقل می‌شود و در این مناطق با توجه به جمعیت کمتر، احتمال انتقال کاهش پیدا می‌کند. وی تأکید می‌کند: این مسئله که روستایی از طرح غربالگری ما جامانده باشد را تأیید نمی‌کنم؛ چون در کل کشور هیچ منطقه بالای 500نفر جمعیت، بدون خانه بهداشت نداریم. در 18هزار و 700خانه بهداشت سراسر کشور 32هزار بهورز مستقر هستند و به‌صورت مرتب به روستاها سرکشی می‌کنند. عمدتا به‌دلیل آشنایی بهورزان با ساکنان روستاها، مشکلات به سرعت قابل شناسایی است و تدابیر لازم برای کنترل کرونا اندیشیده شده است. غربالگری روستاها در مرحله اول طی 2هفته تمام شد و کمترین ابتلا را در این مناطق داشتیم.
اما نگرانی این مسئول از انتقال ویروس به روستاهای کمتر درگیر پس از مسافرت‌های اخیر است که در این‌باره عنوان می‌کند: روستاهای زیادی وجود دارند که هیچ بیمار مبتلا به کرونایی در آنها ثبت نشده، اما برگزاری برخی آیین‌های مذهبی در این مناطق، جمعیت زیادی را به آنجا کشاند که ممکن است همان مسافران انتقال‌دهنده بیماری باشند و این احتمال وجود دارد که در چند روز آینده با شیوع کرونا در این مناطق مواجه شویم.
تأثیر فاکتورهای اجتماعی در مهار کرونا
صادقتبریزی با تأکید بر اینکه ارزیابی شاخص عملکرد دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در استان‌ها به‌صورت مداوم انجام می‌شود، بیان می‌کند: بحث کووید-19بیشتر از حوزه پزشکی و درمانی، یک بحث اجتماعی است. فاکتورهای اجتماعی ازجمله رعایت فاصله‌گذاری، ماندن در خانه، پرهیز از سفر و به حداقل رساندن ارتباطات نباید نادیده گرفته شود و فقط به سنجش عملکرد کادر درمان استان‌ها در مقابله با کرونا بپردازیم. وی ادامه می‌دهد: به‌عنوان مثال در استان سمنان به‌ویژه شهرهای سمنان و شاهرود به‌عنوان شاهراه ارتباط از مرکز به شرق کشور، همواره با آمار بالای ابتلا به کرونا مواجه بودیم یا در استان‌های شمالی مانند مازندران، گیلان و گلستان به‌دلیل گردشگرپذیر بودن، تردد بالا در این مناطق و نزدیکی فاصله شهر و روستاها شاهد روند صعودی کرونا بودیم. در این حالت کادر درمان نمی‌تواند در مقابله با کرونا عملکرد مورد انتظار را داشته باشد. از سوی دیگر روستاهای قم نسبت به مناطق شهری کمترین درگیری را با کرونا داشتند و موارد جزئی ثبت شده است، اما کرونا در روستاهای گلستان حتی از شهرها هم پیشی گرفته است. هر قدر هم که مردم بومی این مناطق پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند یا کادر درمان در کنترل بیماری موفق باشند، بی‌توجهی مسافران زمینه‌‌ساز شیوع می‌شود.
این مسئول تأکید می‌کند: این شرایط و نیاز برخی استان‌ها به نسخه بومی باعث شد که حدود 2ماه قبل اختیاراتی به مسئولان استانی واگذار شود تا در موارد خاص محدودیت‌هایی را پیشنهاد بدهند؛ مثل اتفاقی که در تهران شاهد بودیم و به پیشنهاد استاندار و فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران برخی محدودیت‌ها اعمال شد. در یزد هم با وجود افت شیوع کرونا باز هم به پیشنهاد استانداری، طرحی برای تعطیلی کل شهر درنظر گرفته شد و تنها مشاغل گروه یک مجوز فعالیت داشتند.
مشارکت مردمی؛ نقطه قوت کنترل کرونا
رئیس مرکز مدیریت شبکه بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به اینکه روند تعاملی بین مرکز و ستاد‌های مقابله با کرونا در استان‌ها در کنترل کرونا مؤثر بوده، بیان می‌کند: تنها نمی‌توان به این روند تعاملی اکتفا کرد، بلکه باید عوامل اجتماعی و همراهی مردم را هم درنظر گرفت. دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز در حوزه سرپایی با انجام تعداد زیاد تست‌های سرپایی، قرنطینه خانگی و محدودیت‌های خروج از خانه، توانست موفقیت بیشتری در کنترل این بیماری کسب کند، اما مهم‌ترین عامل در این زمینه مشارکت ساکنان شیراز بود. در خراسان رضوی هم با وجود افزایش کرونا، اجرای پروتکل‌های بهداشتی در مرکز استان، به‌ویژه در حاشیه شهر با استقبال مردم مواجه شد. در خوزستان نیز شاهد کاهش مراسم عروسی و عزاداری‌ها و محدود کردن مهمانی‌ها از سوی مردم بودیم. در کردستان هم این اتفاق افتاد. در کرمانشاه حوزه درمان و مردم همسو با هم در کاهش بحران تلاش کردند. نکته مهم اینجاست که باید بدانیم در هر استانی که مردم مشارکت داشتند و همدلی اجتماعی بیشتری برای مقابله با این بیماری صورت گرفت، کنترل کرونا به‌راحتی انجام شد و کاهش آمار بستری رخ داد؛ اتفاقی که انتظار داریم در همه کشور وجود داشته باشد.
