افزایش ۳۸درصدی اجاره‌‏بها در فصل بهار نسبت به سال گذشته در شهر تهران/ دهک‌‏های پایین درآمدی قربانی سیاست‏‌های شکست‏‌خورده

اقتصادآنلاین - علی کریمی؛ طی چند ماه اخیر افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در بازار مسکن، خرید خانه را برای بسیاری از خانوار به آرزویی محال مبدل کرده‌است. اما شاید این روزها آنچه که موجب نگرانی‌ است، افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در بازار اجاره‌ می‌باشد. در حقیقت اگر همین چند سال پیش خانوارها آرزوی خرید خانه را در سر داشتند، اکنون نگران آن هستند که نتوانند خانه مناسبی را برای اجاره در این بازار عجیب و غریب پیدا کنند. این شرایط سیاست‌گذاران و مسئولان را به تکاپو برای کنترل قیمت‌ها به ویژه در بازار اجاره انداخته‌ و طی این مدت طرح‌هایی همچون تعیین سقف افزایش اجاره بهاء و وام ودیعه مسکن ارائه شده‌است. حتی یکی از مسئولان کشور در مصاحبه تلویزیونی بیان داشت که مستاجران در صورت افزایش اجاره‌بها بیش از 25 درصدی از سوی موجر، می‌توانند از تخلیه خانه امتناع نمایند!

با وجود تمامی طرحها و اقدامات کارشناسانه از سوی مسئولان، انتشار آمار و اطلاعات بازار مسکن شهر تهران در فصل بهار از سوی مرکز آمار حاکی از آن است که میانگین هزینه رهن هر مترمربع آپارتمان در شهر تهران به بیش‌ از یک میلیون و 850 هزار تومان رسیده‌است. به بیان دیگر، هزینه رهن کامل یک آپارتمان 60 متری در شهر تهران در بهار امسال به طور میانگین بیش از 111 میلیون تومان برای خانوار هزینه در بر خواهد داشت که حاکی از رشد بیش از 38 درصدی نسبت به بهار سال‌گذشته‌است. یعنی خانوار برای تمدید قراداد اجاره به طور میانگین بایستی بیش از 38 درصد بر اجاره پرداختی خود بیفزایند؛ عددی فراتر از 25 درصد مدنظر مسئولان. باید توجه داشت که این ارقام مربوط به فصل بهار می‌باشد و دور از انتظار نیست که در فصل تابستان با اعداد و ارقام عجیب‌تری روبرو شویم؛ چرا که این فصل با توجه به افزایش تقاضا برای اجاره نسبت به سایر فصول، افزایش قیمت بالاتری را تجربه می‌کند. نمودار زیر روند هزینه رهن کامل یک مترمربع آپارتمان در شهر تهران را از سال 1389 نشان می‌دهد:

همانگونه که مشخص است، طی ده سال گذشته روند هزینه اجاره‌بها در شهر تهران افزایشی بوده‌است. به‌گونه‌ای که هزینه رهن یک مترمربع واحد مسکونی از 287 هزار تومان در بهار 1389 به بیش از یک میلیون و 850 هزار تومان افزایش یافته‌است؛ افزایش بیش از 6.5 برابری طی ده سال. برای آنکه بتوان تصویر روشن‌تری از افزایش قیمت‌ها در بازار اجاره در شهر تهران داشته‌باشیم، به بررسی این موضوع پرداختیم که با 60 میلیون تومان ودیعه از سال 1389 تا کنون، هر سال آپارتمان با چه متراژی را می‌توانستیم به صورت رهن کامل اجاره نماییم. در بهار 1389، 60 میلیون تومان هزینه رهن یک آپارتمان 210 متری در شهر تهران بود که در بهار امسال با این مبلغ می‌توانستیم یک خانه 32 متری را به صورت رهن کامل اجاره نماییم. نمودار زیر متراژ اجاره آپارتمان به صورت رهن کامل را با ودیعه 60 میلیون تومانی از سال 1389 نشان می‌دهد:

بررسی توزیع اجاره‌بها در میان مناطق 22 گانه شهر تهران حاکی از این است که منطقه یک بالاترین هزینه اجاره بهاء را در فصل بهار ثبت کرده‌است؛ به‌گونه‌ای که هزینه رهن کامل یک متر مربع واحد مسکونی در این منطقه به طور میانگین برابر با 3 میلیون و 260 هزار تومان در فصل بهار بوده‌است. در نقطه مقابل، منطقه 19 قرار دارد که با هزینه رهن 857 هزار تومانی به ازای هر مترمربع، ارزان‌ترین منطقه تهران برای اجاره به حساب می‌آید. نمودار زیر هزینه رهن واحد مسکونی را به تفکیک مناطق شهر تهران نشان می‌دهد:

همچنین در میان مناطق 22 گانه شهر تهران، بیش‌ترین افزایش اجاره‌بها در بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال گذشته، مربوط به منطقه 22 می‌باشد. در این منطقه اجاره بها نسبت به سال گذشته در فصل بهار 41 درصد افزایش یافته‌است. منطقه 16 نیز با افزایش 34 درصدی کم‌ترین افزایش اجاره بها را به ثبت رسانده‌است.

همانگونه که مشخص است مناطق مختلف تهران از لحاظ میزان و همچنین افزایش اجاره‌بها تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارند. برای آنکه بتوان تصویر روشن‌تری از این تفاوت در ذهن داشته‌باشیم، این موضوع را بررسی می‌کنیم که با 100 میلیون تومان ودیعه، در مناطق مختلف، آپارتمان با چه متراژی را می‌توان به صورت رهن کامل اجاره نمود. بر اساس قیمت‌های ثبت شده در بهار امسال، در منطقه یک که بالاترین اجاره بها را به خود اختصاص داده‌است، می‌توانیم با این مبلغ آپارتمان با متراژ 31 متری را اجاره نماییم. در نقطه مقابل با 100 میلیون تومان در منطقه 19 قادر به اجاره آپارتمان 117 متری هستیم. نمودار زیر متراژ آپارتمان‌ در مناطق مختلف شهر تهران را با ودیعه 100 میلیون تومانی نشان می‌دهد:

آنچه که از بررسی آمار و ارقام بدست می‌آید این است که شرایط کنونی بازار مسکن بیش ‌از همه زندگی دهک‌های پایین درآمدی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شاید اغراق نباشد که بگوییم که در بحرانی‌ترین برهه زمانی به سر می‌بریم و طی چند دهه گذشته هیچ‌گاه بازار مسکن به این صورت ملتهب نبوده‌است. بنابراین انتظار این است که مسئولان به اقتضای شرایط کنونی از طرح سیاست‌های غیرکارشناسانه پرهیز کنند و بیش‌ از گذشته نسبت به طرح‌ها و سیاست‌های اتخاذی خود وسواس داشته‌باشند.