خروج محصولات فولادی از بورس یک گام تا واقعی شدن/ عدم شفافیت و افزایش رانت، پیامدهای تصمیمات غیرکارشناسی

اقتصادآنلاین - اکرم شعبانی؛ خروج محصولات فولادی از بورس کالا هفته گذشته بازتاب‌های زیادی به همراه داشت؛ از تکذیب خبر از سوی اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد تا برگزاری جلسه روحانی با تولیدکنندگان فولاد و تاکید بر عرضه بیشتر در بورس واکنش‌هایی بود که به انتشار این خبر اقتصادآنلاین نشان داده شد.

روند افزایشی قیمت محصولات فولادی در بورس کالا از شمش تا ورق و میلگرد حتی بیش از قیمت‌های جهانی و فاصله قیمتی عرضه محصول در بورس کالا و بازار آزاد، در کنار عرضه ۶۰ هزار تن شمش فولادی در خارج از بورس با نگاهی به نوسانات ارزی از جمله مواردی بود که فعالان بازار خروج معاملات فولادی از بورس را با نگاهی به آن محتمل ارزیابی کردند. 

اگرچه قیمت فولاد به صورت مستقیم جایی در سبد کالای خانوار ندارد اما بدون تردید افزایش قیمت‌ها بر ابعاد متفاوتی از هزینه خانوار تاثیرگذار است. گرچه پیشتر بورس کالا معتقد بود تعیین سقف و کف قیمتی بر معاملات و تعیین قیمت‌ها تاثیر منفی بر جای می‌گذارد اما با حذف سقف و کف قیمتی هم اتفاق مثبتی در بازار محصولات فولادی رخ نداد و قیمت‌ها روند صعودی خود را در طول این مدت ادامه داد. این در حالی است که جهش قیمت محصولات فولادی بر روی بهای تمام شده ساختمان، خودرو و لوازم خانگی و…  و در نهایت بر روی هزینه‌های مصرف کننده نهایی تاثیرگذار است. 

اگرچه به گفته برخی از فعالان بازار فولاد، خروج محصولات فولادی از بورس کالا، به مصلحت بازار فولاد و اقتصاد نیست و بهتر است به جای خارج کردن معاملات محصولات فولادی از بورس کالا، ساختار مبادلات، نحوه قیمت گذاری و میزان عرضه‌ها مورد اصلاح قرار گیرد؛ اما در نگاه مقابل برخی منتقدان به بورس کالا معتقدند خروج محصولات فولادی از بورس بیش از هر چه به نفع تولیدکنندگان بزرگ است و می‌تواند با کاهش قیمت به نفع مصرف کننده نهایی، منفعت بیشتری هم برای تولیدکنندگان داشته باشد.

با در نظر گرفتن اینکه محصولات فولادی در ایران از سال ۸۳ در بورس کالا عرضه شده‌اند و معاملات فولادی تحت شفافیت بورسی پیش رفته است، می‌توان اذعان داشت که بخش عمده معاملاتی که در بورس کالا در حال حاضر انجام می‌گیرد مربوط به سبد محصولات فولادی است.

بر این اساس با توجه به آنکه بدون شک عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت‌ها در بازار است و با توجه به زمزمه‌های خروج محصولات فولادی از بورس، سوال این است که ایا این خروج منجر به کاهش شفافیت نخواهد شد؟ 

به گفته یکی از فعالان فولادی در حال حاضر تنها امکان خروج محصول نهایی فولاد از جمله میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و انواع ورق از بورس کالا وجود دارد؛ در حالی که خروج محصولی همچون شمش و اسلب از بورس کالا موجب ایجاد رانت بیشتر و عدم شفافیت خواهد شد.