توجه به رفاه محرومان در گفتمان امام خمینی(ره)

واقعیت این است که  رسیدگی به وضعیت فرودستان و محرومان تا آخرین لحظه مورد تأکید ایشان بوده است به طوریکه در وصیت‌نامه امام خمینی (ره)، یکی از آخرین توصیه‌های ایشان تلاش برای رفاه طبقات محروم است.

در دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، آرمان ملت و دولت ومسؤولین کشور این است که روزی فقر و تهیدستی از جامعه ما رخت بربندد و تأکید شده که مردم کشور باید «از رفاه در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند».

از سوی دیگر با وجود تاکیدات مؤکدی که امام خمینی(ره) بر ضرورت توجه به محرومان دارند اما براین باور بوده که در ارتقای رفاه نباید جامعه را دسته‌بندی کرد و دولت و نظام باید بهبود زندگی همه شهروندان را در دستور کار خود داشته باشند. 

بر اساس این گفتمان، هدف  اصلی «از بین بردن فقر و اصلاح شرایط زندگی برای اکثریت قاطع مردم ماست»، است. نکته مهم دیگر این است که در رویکرد امام خمینی(ره) تأمین  رفاه با رویکرد آمرانه و از بالا به پایین محقق نمی شود  بلکه ایشان معتقد بودند باید «همه باهم» پیش رویم و تأکید دارند همه اصلاحات «با مشارکت کامل همه مردم باشد» نه قسمتی از مردم و بر این باورند که برچیدن ریشه فقر و استضعاف فقط زمانی میسر است که «همه دست به دست هم بدهیم».

در رویکرد رفاهی امام خمینی، دارابودن یک صنعت ملی و مستقل یک اصل مهم است اما این بدین معنا نیست که باید کشور را در انزوا قرار داد بلکه  ایشان صراحتا عنوان می‌کنند « ایران اسلامی از نظر اقتصادی به صورتی رشد نماید که بازارهای جهان را از آن خود کند».

توجه به رفاه اجتماعی به ویژه پس از پایان جنگ هشت ساله، مورد تأکید بیشتر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت به طوری که برای تعریف سیاست‌های بازسازی، شورایی تحت عنوان شـورای سیاستگذاری بازسازی با دستور امام خمینی تشکیل شد و در نامه‌ای خطـوط اصلی سیاست‌های این شورا را اینچنین تبیین فرمودند «برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب مردم، مبارزه با فرهنگ مصرفی و تشویق به تولیدات داخلی، خروج از تکیه بـر صـادرات نفـت، آزادی صادرات و واردات، و به طور کلی آزادی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت و همچنین توسعه حـضور مردم در کشاورزی و صـنعت و تجارت و بازسازی شهرهای تخریب شده و شکستن طلسم انحـصار در تجـارت داخل و خارج و بسط آن به توده‌های مردم و جامعه».

بنابراین می‌توان عنوان کرد که توجه به توسعه همه جانبه، حمایت ویژه از محرومان و مستضعفین به ویژه در حل مشکل مسکن آنها، ضرورت از بین بردن فقر در جامعه، اهمیت حضور و مشارکت همه مردم در فرایند توسعه، لزوم دارا بودن برنامه مناسب، از بین رفتن انحصار، تعامل با دنیا و اهتمام برای بهبهود زندگی همه شهروندان و همچنین توسعه معنوی و بسط عدالت، در کانون گفتمان رفاهی بنیانگذار جمهوری اسلامی قرار دارد.

*رئیس مؤسسه عالی پژوهش تأمین‌اجتماعی