2 رئیس‌جمهور در یک اقلیم

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، عبدالله عبدالله رقیب اصلی اشرف غنی نیز همزمان با مراسمی که در ارگ ریاست‌جمهوری برگزار شد، در قصر سپیدار به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید افغانستان سوگند خورد تا جشن دمکراسی نحیف این کشور در سایه اختلافات سیاسی، به نقطه‌ای تاریک در تاریخ افغانستان تبدیل شود.

اشرف غنی در جریان سخنرانی خود وعده «پاکسازی نظامی اداری» داد و تأکید کرد که درصورت اجرای اصلاحات، درآمد افغانستان چند برابر خواهد شد. او همچنین وعده داد در دولت جدید، تقویت تولید محصولات کشاورزی و صادرات آن را در اولویت قرار دهد. غنی همچنین از رقبای سیاسی خود خواست در کنار دولت او قرار گیرند «تا مردم طعم صلح را بچشند».

اشرف غنی که همراه با امرالله صالح و سرور دانش، معاونان خود، در مراسم حضور پیدا کرده بود، از توافق تازه با طالبان خبر داد و اعلام کرد روز سه‌شنبه دستوری صادر خواهد کرد که براساس آن، شمار زیادی از زندانیان طالبان آزاد می‌شوند؛ اقدامی که مقدمه‌ای برای کاهش درگیری‌ها در افغانستان خواهد بود. به گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، او گفت: «در برابر آزادی زندانیان طالبان، کاهش قابل ملاحظه‌ای در خشونت‌ها انجام خواهد شد و مردم افغانستان آن را احساس خواهند کرد.»

وعده‌ای که غنی در مورد آزادی زندانیان طالبان و کاهش خشونت‌ها می‌دهد، در ادامه توافقی است که 10روز پیش بین آمریکا و طالبان به امضا رسید. آزادی 5هزار زندانی طالبان و توقف درگیری‌ها در سراسر افغانستان، بخشی از توافق صلحی است که از سوی زلمای خلیلزاد فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور افغانستان و ملا برادر معاون سیاسی طالبان در پایتخت قطر به امضا رسید. طبق این توافق، مذاکرات بین‌الافغانی نیز باید طی این هفته آغاز شود که به گفته غنی، ترکیب هیأت شرکت‌کننده از کابل در این مذاکرات نیز امروز تعیین می‌شود.

رقیب سیاسی غنی یعنی عبدالله عبدالله چندصد متر آن‌طرف‌تر در قصر سپیدار که محل استقرار دفتر رئیس اجرای دولت افغانستان است، طی سخنانی بار دیگر غنی و اطرافیانش را به تقلب متهم و خود را برنده انتخابات اعلام کرد. او گفت: «اگر انتخابات برخاسته از تقلب را بپذیریم، فاتحه دمکراسی در افغانستان خوانده می‌شود.» عبدالله عبدالله که به همراه بابر فرهمند و اسدالله سعادتی، معاونانش، در مراسم تحلیف حضور پیدا کرده بود، همچون رقیبش وعده تشکیل «دولت همه‌شمول» داد. طبق نتیجه اعلامی از سوی کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، او با کسب حدود 721هزار رأی از اشرف غنی با حدود یک میلیون و 824هزار رأی شکست خورده است؛ نتیجه‌ای که از سوی عبدالله و هوادارانش «غیرقانونی» خوانده شده است.

معامله ناتمام

پیش از این قرار بود مراسم تحلیف این دو همزمان با امضای توافق صلح میان آمریکا و طالبان برگزار شود اما با دخالت زلمای خلیلزاد، دو طرف با تعویق مراسم موافقت کردند. خلیلزاد تصور می‌کرد در فرصت ایجاد شده می‌تواند میان غنی و عبدالله به توافقی برای شراکت در قدرت دست پیدا کند اما اختلاف عمیق دو طرف و دعوای ریشه‌دار آنها بر سر کرسی ریاست‌جمهوری مانع رسیدن به چنین توافقی شد.

شرایط امروز افغانستان یادآور وقایع 6سال پیش این کشور است. عبدالله در دور قبلی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان هم رقیب اصلی غنی بود. پس از اعلام نتایج، در انتخابات سال 2014، اشرف غنی با کسب 32درصد آرا و عبدالله عبدالله با 45درصد آرا به دور دوم راه پیدا کردند. در دور دوم اما غنی پیروز انتخابات شد و عبدالله و تیمش موضوع تقلب در انتخابات را پیش کشیدند؛ وضعیتی که افغانستان را در یک بحران بی‌سابقه فرو برد. چندین‌ ماه کشمکش میان دو طرف و احزاب سیاسی هم‌پیمان آنها در نهایت با میانجیگری آمریکا و با تشکیل «دولت وحدت ملی» به پایان رسید. در دولت وحدت ملی، اشرف‌غنی در جایگاه ریاست‌جمهوری و عبدالله در جایگاه معاون اجرایی قرار گرفت.

اکنون به‌نظر می‌رسد عبدالله بار دیگر به کسب کرسی ریاست اجرایی دولت رضایت داده باشد اما غنی این بار قصد ندارد او را در چنین جایگاه مهمی بنشاند. با این حال، غنی با هدف پایان دادن به بحران سیاسی ایجاد شده، به عبدالله پیشنهاد شراکت در قدرت داده است. به نوشته رسانه‌های افغان، این پیشنهاد شامل سپردن بخشی از کابینه و همچنین ریاست شورای‌عالی صلح به عبدالله بوده است؛ طرحی که از سوی عبدالله رد شده است. طبق طرح اشرف غنی که شامگاه یکشنبه در جلسه مشترک او و عبدالله مطرح شد، تمامی نهادهای امنیتی و نظامی در حوزه اختیارات رئیس‌جمهور قرار می‌گیرند اما یک عضو شورای امنیت ملی از هم‌پیمانان عبدالله خواهد بود. همزمان، 40درصد کرسی‌های کابینه به انتخاب عبدالله تعیین خواهد شد.

تاکنون رئیس اجرایی که در عمل نخست‌وزیر به شمار می‌رود، مدیریت امور اداری و اجرایی حکومت ازجمله شورای وزیران را به‌عهده داشته است. شورای وزیران شامل تمامی وزرا اما متمایز از کابینه است. رئیس‌جمهور، رئیس کابینه است که متشکل از رئیس‌جمهور، معاونان او، رئیس اجرایی، معاونان رئیس اجرایی، مشاور ارشد رئیس‌جمهور و وزیران است. به‌نظر می‌رسد، اشرف‌غنی قصد دارد در دولت به کلی ساختار شورای وزیران و کابینه را تغییر دهد تا بتواند پست کلیدی رئیس اجرایی را نیز حذف کند. او دیروز اعلام کرد اعضای فعلی کابینه تا 2هفته دیگر در سمت‌های خود باقی خواهند بود اما بعد از 2هفته ترکیب جدید کابینه اعلام خواهد شد.

خارجی‌ها کنار غنی

در میان شخصیت‌های سیاسی کابل، برخی ازجمله حامد کرزی رئیس‎‌جمهور پیشین افغانستان، عبدالرب رسول سیاف، از رهبران سرشناس پیشین جهادی این کشور و محمد یونس قانونی معاون پیشین رئیس‌جمهور ترجیح دادند در هیچ‌یک از دو مراسم برگزار شده شرکت نکنند. بسیاری از دیپلمات‌های خارجی نیز در هیچ‌یک از دو مراسم شرکت نکردند اما برخی از دیپلمات‌ها، مراسم تحلیف اشرف غنی را انتخاب کردند. سفرای کانادا، آلمان، چین، هند، پاکستان، دانمارک، استرالیا، نروژ، کاردار سفارت آمریکا و زلمای خلیلزاد در مراسم ارگ شرکت کردند.

همزمان در ولایت‌های دیگر، هواداران غنی و عبدالله در حمایت از نامزد موردنظر خود تجمع‌هایی برگزار کردند. وضعیت کنونی، افغانستان را به یک کشور دو پاره تبدیل کرده است؛ شرایطی که ولایت‌های شمالی را در مقابل ولایت‌های جنوبی قرار می‌دهد. این در حالی است که عبدالله از روزهای قبل، با حمایت افراد قدرتمندی همچون ژنرال دوستم در ولایت‌های شمالی والی خود را انتخاب کرده است. عبدالله دیروز هم اعلام کرد طی روزهای آینده روند معرفی والی‌های جدید ادامه خواهد داشت. افغانستان در چنین شرایطی در ادامه شکاف‌های قومیتی گام به گام به سمت یک بحران سیاسی بزرگ و حتی جنگ داخلی پیش می‌رود.