پالس مثبت آمریکا به ایران به بهانه ویروس کرونا؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، مدتی است که ایران و قسمت‌های زیادی از جهان درگیر ویروس کرونا شده‌اند و شاید همین ویروس، با وجود ترس و اضطرابی که برای همه به وجود آورده، باعث شود ایران و آمریکا به خاطر مسائل بشر‌دوستانه به هم نزدیک شوند؛ هرچند مقامات ایرانی به دست یاری که مقامات آمریکایی دراز کرده‌اند، اعتماد و اطمینانی ندارند و حسن روحانی گفته دشمنان می‌خواهند با بهانه ویروس کرونا فعالیت کشور را به تعطیلی بکشند.

اما بعد از حدود دو سال از تحریم‌های شدید اقتصادی آمریکا علیه ایران، وزارت خزانه‌داری این کشور اعلام کرد که از روز پنجشنبه هفته گذشته سازوکار مبادله کالاهای کشاورزی و دارو میان سوئیس و ایران را به طور کامل عملیاتی کرده است؛ اتفاقی که در دولت دونالد ترامپ یک استثنا محسوب می‌شود. مقامات دولت ایران بارها اعلام کرده‌اند که اگر آمریکا تحریم‌ها را بردارد، ایران حاضر است به پای میز مذاکره برگردد و حالا کانال مالی سوئیس می‌تواند نشانه‌ای باشد که آمریکا بدش نمی‌آید به بهانه کرونا به ایران نزدیک شود. البته دولتی‌ها همچنان به این‌گونه رفتارهای مقامات آمریکایی به دیده شک نگاه می‌کنند.

سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به این کانال گفته بود: «اصلا دارو و غذا نباید تحریم می‌شد که بخواهند برای آن کانال راه بیندازند». او البته این را هم گفت که از همه تلاش‌ها برای کاهش فشار استقبال کرده و آن را مفید می‌دانیم. رئیس کل بانک مرکزی نیز درباره کانال مالی سوئیس گفته بود که باید روند کار آن در عمل دیده شود.

علی ربیعی، سخنگوی دولت، نیز در واکنش به ادعای کمک وزیر خارجه آمریکا گفت که آنها اگر در گفته‌های خود صداقت دارند و واقعا به دنبال کمک بشردوستانه به ملت ایران هستند، همین امروز تحریم‌ها را لغو کنند تا با رفع محدودیت از بانک‌ها و کانال‌های مالی، ایران هرچه سریع‌تر نیازمندی‌های ضروری برای مقابله با کرونا را تأمین و زمینه‌های کنترل سریع‌تر بیماری را فراهم کند.

پیشنهاد کمک برای مبارزه با کرونا

آمریکایی‌ها حتی یک گام دیگر نیز برداشتند. جمعه گذشته بود که وزیر خارجه آمریکا به ایران پیشنهاد داد که در مبارزه با ویروس کرونا به ایران کمک کند. مایک پمپئو اعلام کرد که این پیشنهاد را رسما از طریق سفارت سوئیس به مقامات ایرانی داده است. اولین واکنش ایران درباره این ادعا را همان شب سخنگوی وزارت خارجه نشان داد و رفتار آمریکا را حرکتی نمایشی با سوءاستفاده از رنج بیماران خواند. عباس موسوی گفت: «مقابله با ویروس کرونا که اکنون به یک اپیدمی جهانی تبدیل شده و کشورهای زیادی را در بر گرفته است، نیازمند یک اراده جهانی و همکاری وسیع بین‌المللی است و نه حرکات نمایشی که با اغراض سیاسی و با سوءاستفاده از رنج و عذاب بیماران و آسیب‌دیدگان انجام می‌شود». او به تحریم‌های دارو از سوی آمریکا اشاره کرد و افزود: «ادعای کمک به ایران برای مقابله با کرونا از سوی کشوری که با تروریسم اقتصادی خود باعث فشارهای گسترده بر مردم ایران شده و حتی راه خرید دارو و تجهیزات پزشکی را مسدود کرده است، ادعایی مضحک و یک بازی سیاسی - روانی است». موسوی همچنین خبر داد که وزارت خارجه ایران برای تأمین نیازهای دارویی و بهداشتی کشور و مقابله با کرونا در تماس نزدیک با بسیاری از کشورها است.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفت که روی کمک‌های لفظی آمریکا حساب نمی‌کنیم. او در نشست خبری هفته گذشته خود گفت: «ما در نیت آمریکایی‌ها همواره شک داشته و داریم و اگر آنها در این زمینه نیت خیر داشتند، قبل از هر اقدامی، آن را رسانه‌ای نمی‌کردند و تبلیغات درباره آن انجام نمی‌دادند و اهداف تبلیغاتی از این موضوع را پیگیری نمی‌کردند».

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: «ما مواضع آمریکا را در مورد تحولات اخیر در ایران رصد می‌کنیم. از موقعی که این اتفاق افتاد، آنها با تبلیغات وسیع سعی‌ کردند توانمندی‌های ایران در مبارزه با این ویروس را زیر سؤال ببرند و تبلیغاتی را برای تضعیف روحیه مردم ایران در مقابله با این وضعیت انجام دادند که از جمله آن جعل اخبار و آمار در این زمینه است. آنها این اقدامات را انجام داده‌اند و از طرف دیگر می‌گویند که برای کمک اعلام آمادگی کرده‌ایم. با توجه به این مسائل ما حسن نیتی در آمریکایی‌ها نمی‌بینیم و خیلی روی این کمک‌ها حساب نمی‌کنیم ما در واقع آماده پذیرش این کمک‌های لفظی نیستیم». حرف‌های سخنگو نشان می‌دهد این احتمال هست که اگر آمریکایی‌ها از حرف به عمل نزدیک شوند، ایران نیز برخورد دیگر خواهد داشت. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور نیز گفت که ایران از کمک‌های انسان‌دوستانه همه کشورها استقبال می‌کند.

سعید محمدی، کارشناس روابط بین‌الملل در یادداشتی دراین‌باره نوشت آمریکا با اقدام عملی و تعلیق تروریسم اقتصادی علیه ملت ایران خطاهایش را جبران کند. او نوشت: «چنانچه ترامپ یا مایک پمپئو صادقانه مایل به کمک عملی به ایران برای مهار ویروس کرونا هستند، راه باز است؛ کشورهایی مانند چین وارد میدان کمک‌رسانی شده‌اند و اقدامات انسانی مناسبی را هم در مسیر کمک به مهار ویروس کرونا ارسال کرده‌اند. حتی سه کشور اروپایی عضو برجام باوجود بی‌عملی خود در قبال تعهداتشان در قالب برجام، آستین بالا زده و برخی از ملزومات مبارزه با کرونا را به ایران داده‌اند. در نقطه مقابل، دولت آمریکا صرفا به اقدامات تبلیغی، متکبرانه و غیرواقعی در این مسیر بسنده نموده است». او نوشته: «کمک به ایران با تعلیق کامل تحریم‌های ظالمانه و ایجاد تسهیلات برای ارسال فوری دارو، تجهیزات و امکانات لازم پزشکی و بیمارستانی از طریق سازمان صلیب سرخ جهانی و دیگر کانال‌های بشردوستانه از جمله سوئیس میسر است. مبارزه مؤثر ایران با کرونا، کمک به جامعه جهانی محسوب می‌شود و ملت‌های دیگر نیز از مهار این ویروس منتفع خواهند شد. چنانچه آمریکا برخلاف ادعاهای بشردوستانه خود در مسیر مبارزه ایران با کرونا، گامی اساسی برندارد، چهره بی‌روتوش آن برای آنهایی هم که تاکنون آمریکا را نشناخته‌اند، آشکار خواهد شد».

پیشنهاد ترامپی

رئیس‌جمهور آمریکا در 11 اسفند، دوباره سعی کرد پیشنهاد کمک به ایران را به شکل دیگری مطرح کند. دونالد ترامپ مدعی شد آمریکا برای مقابله با ویروس کرونا با تهران همکاری خواهد کرد، مشروط بر اینکه ایران درخواست کمک کند. او در توییتی نوشت: «ما بهترین متخصصان درمانی را در جهان داریم و اگر بتوانیم در این مشکل به ایرانیان کمک کنیم، مطمئنا مایل به انجام این کار هستیم. ما بسیار علاقه داریم که به آنها کمک کنیم. تنها کاری که باید بکنند، این است که درخواست کنند».

ترامپ بازهم تلاش کرد دوباره اقدام دولت خود را به‌گونه‌ای دیگر تفسیر کند و بگوید که این ایران است که باید به سمت آمریکا بیاید. تقاضایی که با واکنش مثبت دولت مواجه نشد. علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری خود به موضوع کمک آمریکا اشاره کرد و گفت: «ما از کمک‌های کشورهای مختلف و سازمان‌های بین‌المللی مانند یونیسف و سازمان بهداشت جهانی استقبال می‌کنیم اما کشورهایی که صادق نیستند و صداقت ندارند و در موضع‌گیر‌ی‌های خود به ملت ایران بی‌احترامی می‌کنند، نمی‌توانند امروز حرف از کمک بزنند، اگر آنها قصد کمک داشتند، می‌توانستند بخشی از تحریم‌های مشخص را تعلیق کنند تا زمینه برای کمک‌رسانی به بیماران مبتلا فراهم شود. باید دید آیا ویروس کرونا که همه کشورهای جهان به‌ویژه ایران و آمریکا را فراگرفته چه تأثیری بر روند سیاسی دو کشور خواهد گذاشت. ایجاد کانال مالی سوئیس می‌تواند نشانه‌ای برای این موضوع باشد؛ هرچند ایرانی‌ها یاد گرفته‌اند اسیر جوساز‌های مدل ترامپی نشوند. شاید اگر بحران کرونا و همچنین رابطه خراب ایران و آمریکا همچنان ادامه داشته باشد، حتی منطقه را نیز تحت تأثیر بیشتری قرار دهد. رضا نصری، کارشناسی سیاست خارجی و حقوق‌دان بین‌المللی دراین‌باره توییت کرد: «تحریم‌هایی که دولت آمریکا علیه ایران اعمال می‌کند، با تشدید بحران، قابلیت ایران در مدیریت و مهار ویروس کرونا را محدود خواهد کرد. در این صورت، دود «فشار اکثری» به چشم آمریکا، همسایگان حامی تحریم و جامعه بین‌المللی نیز خواهد رفت».