یک تیر و چند نشان طرح «رتبه‌بندی معلمان»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، بر اساس دستور‌العمل اجرائی رتبه‌بندی «4 دی‌ماه 98 وزارت آموزش و پرورش» قرار شد در فرایندی 45روزه با تشکیل کمیته‌هایی در سطح مناطق، استان‌ها و حوزه‌های ستادی کار ارزیابی اولیه صلاحیت‌های سه‌گانه معلمان (عمومی، تخصصی و حرفه‌ای) پس از ثبت‌نام مشمولان در سامانه LTMS  آغاز و در نهایت در رتبه‌های یک تا پنج بر اساس ارزیابی‌های صورت‌گرفته رتبه‌بندی شده و با حقوق بهمن یا اسفندماه 98 معوقات از مهر نیز واریز شود.

موافقان و مخالفان چه می‌گویند؟

 در این میان، ماجرای رتبه‌بندی کارکنان اداری وزارت آموزش‌و‌پرورش و گذاشتن آنها در دوراهی بازگشت به مدرسه و استفاده از مزایای رتبه‌‌بندی معلمان یا ماندن در ادارات و چشم‌بستن بر مزایای رتبه‌بندی معلمان، از مشکلاتی است که از سوی کارکنان اداری آموزش‌و‌پرورش مطرح می‌شود. برخی کارشناسان و نمایندگان معتقدند این روند می‌تواند باعث رفتن نیروهای باتجربه از ادارات شود و برخی دیگر معتقدند این طرح باید فقط شامل حال معلمان شود و البته بازگشت اداری‌هایی که سال‌ها از درس و مدرسه دور بوده‌اند، ممکن است آسیبی به وضعیت آموزشی مدارس وارد کند.

در این بین، اختلاف اساسی بر سر حذف یا محاسبه 40 هزار نیرو در رسته آموزشی رشته شغلی آموزگار، دبیر و هنرآموز، شاغل در پست مصوب اداری است که وزیر آموزش ‌و پرورش به‌تازگی مجدد بر این نکته تأکید کرده است که با ابلاغ آیین‌نامه‌ای، شاغلان اداری را مخیر می‌کنیم تا مهر 99 یا به اداری مالی تغییر رسته داده و در پست مصوب اداری استمرار خدمت دهند یا برای همیشه به مدارس بازگردند و از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند شوند.

رتبه‌بندی، راهی برای جبران کمبود معلم

ظاهرا مسئله اصلی چابک‌سازی حوزه اداری و گسیل‌داشتن برخی نیروها به مدارس است که بتوان با یک تیر دو نشان زد؛ هم از نیروهای اداری کاست و هم بخشی از کمبود نیروهای آموزشی مدارس را پوشش داد که هر عددی شود خود غنیمت است.

در حالی که پیش از این حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس، با اعلام جزئیات جلسه این فراکسیون با حضور وزیر آموزش‌ ‌و پرورش به منظور بررسی مشکلات رتبه‌بندی معلمان، گفته بود در این جلسه مقرر شد کارمندان اداری که معلم هستند بدون نیاز به بازگشت به مدرسه مشمول رتبه‌بندی شوند اما محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش‌ و پرورش، درباره رتبه‌بندی کارمندان اداری گفت: معلمانی که مأمور به دانشگاه فرهنگیان و بخش‌های دیگر هستند، شمول رتبه‌بندی را به آنها توسعه دادیم. همکاران آموزشی که در مشاغل اداری حضور دارند، اگر می‌خواهند از مزایای رتبه‌بندی بهره‌مند شوند، باید در مشاغل آموزشی فعالیت کنند و تا مهر سال آینده به مدرسه برگردند اما اگر می‌خواهند در پست اداری بمانند، دیگر نمی‌توانند از مزایای رتبه‌بندی استفاده کنند و باید از مزایای کارکنان اداری استفاده‌کنند.

اساس کسب امتیاز برای رتبه‌بندی

رتبه‌بندی بر اساس اعلام مسئولان وزارت آموزش و پرورش فرایندی است که به ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش منجر می‌شود و هدف مستقیم آن افزایش حقوق نیست اما  به افزایش حقوق هم منجر می‌شود. صلاحیت‌های عمومی شامل شخصیت افراد، تخصصی شامل دانش و توانمندی‌های آموزشی و پرورشی و حرفه‌ای شامل مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که معلم حین کار به دست آورده و خود را ارتقا می‌دهد و کاملا مرتبط با شغل معلمی است.

پس از ارزیابی معلمان در نظام سنجش صلاحیت، برای آنها گواهی‌نامه صادر می‌شود و البته هر چند سال یک بار به‌روز خواهد شد. این گواهی‌نامه معلمان را در امتیازهای رتبه‌بندی طبقه‌بندی می‌کند و در ادامه مزایایی همچون کسب پست‌های مدیریتی، شرکت در آزمون‌هایی مانند خارج از کشور یا حضور در گروه‌های آموزشی را برای آنها به همراه دارد. قرارگرفتن در رتبه‌های یک تا پنج شرایطی دارد؛ ازجمله اینکه برای کسب رتبه یک داشتن حداقل دو سال سابقه کار، ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن خدمت، کسب حداقل ۷۵ درصد امتیازات حاصل از محاسبه میانگین ارزیابی در دو سال گذشته و ۶۰ درصد شاخص‌ صلاحیت‌های معلمی نیاز است.

کسب رتبه دو حداقل شش سال سابقه کار، چهار سال توقف در رتبه یک، ۱۸۰ ساعت دوره آموزشی ضمن ‌خدمت، ۸۰ درصد امتیاز حاصل از محاسبه میانگین ارزیابی عملکرد و ۶۵ درصد امتیاز شاخص‌ صلاحیت‌های عمومی. کسب رتبه سه، ۱۲ سال سابقه کار، سه سال توقف در رتبه ۲، گذراندن ۱۵۰ ساعت دوره آموزشی و ۷۰ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های معلمی، کسب رتبه چهار، ۱۸ سال سابقه کار، چهار سال توقف در رتبه سه، ۱۲۰ ساعت دوره آموزشی ضمن ‌خدمت و ۷۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های معلمی و کسب رتبه پنج، حداقل ۲۴ سال سابقه، چهار سال توقف در رتبه ۴، صد ساعت دوره آموزشی و ۸۵ درصد امتیاز شاخص صلاحیت‌های عمومی و حرفه‌ای مورد نیاز است. برای سنجش صلاحیت‌های معلمان هیئت‌های ممیزه مرکزی، هیئت‌های ممیزه استانی و کارگروه شهرستانی و مناطق پیش‌بینی شده است که ترکیب اعضای آنها در قالب آیین‌نامه‌ای توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام خواهد شد و ارزیابی به این نحو است که ابتدا فرد در سطح شهرستان و منطقه خود مورد ارزیابی اولیه قرار می‌گیرد و در ادامه پس از تأیید در سطح استان برای بررسی به سطح کشوری ارجاع داده خواهد شد.

رتبه‌بندی معلمان از کجا شروع شد؟

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که تدوین آن مدت‌ها زمان برده بود، آذر سال ۱۳۹۰ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و توسط رئیس‌جمهوری وقت ابلاغ شد. در مقدمه این سند آمده است: در تهیه سند ملی تحول بنیادین آموزش و پرورش کوشش شده با الهام‌گیری از اسناد بالادستی و بهره‌گیری از ارزش‌های بنیادین آنها و توجه به اهداف راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران، چشم‌انداز و اهداف تعلیم و تربیت در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی تبیین شود. این سند مشتمل بر هفت فصل و ۱۳۱ راهکار ذیل چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ تنظیم شده و در زمان تنظیم مدل سه گام برای اجرای آن تصور شد؛ گام نخست تدوین سند و نقشه راه، گام دوم زمینه‌سازی برای اجرای سند و گام سوم اجرای احکام سند است. 

فصل ششم از این سند به ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی با تأکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم می‌پردازد و به طور مشخص هدف ۱۰ و راهکار عملیاتی ۱۰/۲ مقرر کرده: استقرار نظام سنجش صلاحیت‌‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی در آنان براساس نظام معیار اسلامی است.  بنابراین آموزش و پرورش از همان سال به تدوین طرح رتبه‌بندی معلمان همت گذاشت و لایحه‌ای اوایل تابستان سال ۹۲ توسط دولت به مجلس ارائه شد که بر اساس آن معلمان با درنظرگرفتن معیارهایی در چهار گروه طبقه‌بندی می‌شدند و دستمزد آنها بر همین اساس تعیین می‌شد. این طرح پس از بررسی به دلیل برخی اشکالات توسط مجلس به دولت بازگردانده شد و نمایندگان مشخص‌شدن منابع مالی برای اجرای آن را خواستار شدند. 

وزیر آموزش ‌و پرورش نیز ضمن اعلام جزئیات طرح رتبه‌بندی معلمان از افزایش میانگین حقوقی ۴۲۰هزارتومانی معلمان و ۱۰ درصد افزایش حقوقی بیشتر معلمان ابتدایی در این طرح خبر داده و گفته است: با شیوه‌نامه‌ای که ارسال خواهد شد، نحوه تخصیص معلمان به رتبه‌های مختلف تعیین می‌شود که این شیوه‌نامه آماده‌ شده است و با ابلاغ آن به استان‌ها عملیات اجرائی آن آغاز خواهد شد.

حاجی‌میرزایی با اشاره به کسانی که مشمول این طرح می‌شوند، اظهار کرد: این طرح شامل آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان پرورشی، مراقبان سلامت، مشاوران، معاونان و مدیران واحدهای آموزشی است که حدود ۷۲۰ هزار نفر در سراسر کشور از امتیاز این طرح بهره‌مند خواهند شد و افراد با اختصاص به رتبه‌های مختلف این انگیزه را پیدا می‌کنند تا دانش تخصصی و صلاحیت‌های حرفه‌ای خود را افزایش دهند تا به رتبه‌های بالاتر ارتقا پیدا کنند و از امتیازات بهتری برخوردار شوند. وزیر آموزش‌ و پرورش با بیان اینکه این طرح شامل افرادی می‌شود که حداقل دو سال سابقه معلمی داشته باشند، گفت: رتبه اول بعد از دو سال، رتبه دوم پس از شش سال، رتبه سوم بعد از ۱۲ سال، رتبه چهارم بعد از ۱۸ سال و رتبه پنجم پس از ۲۴ سال خدمت خواهد بود. حاجی‌میرزایی خاطرنشان کرد: برای کسانی که همچنان پس از ۲۴ سال به همکاری خود ادامه خواهند داد، امتیاز ویژه‌ای در نظر گرفته خواهد شد که معادل با میانگین افزایش رتبه‌بندی هر سال بین سه تا پنج درصد به حقوق آنها اضافه خواهد شد. وزیر آموزش‌وپرورش با اشاره به اعتبار پیش‌بینی‌شده در بودجه ۹۸، اظهار کرد: در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ دو هزار میلیارد تومان برای رتبه‌بندی معلمان پیش‌بینی‌ شده که از سوی سازمان برنامه‌وبودجه ابلاغ اعتبار شده است و زمانی که رتبه‌ها اختصاص پیدا کنند، عملیات اجرائی آغاز خواهد شد و اعتبار آن را دریافت خواهیم کرد.

مرحله اول طرح رتبه‌‌بندی معلمان در نیمه ابتدایی سال ۹۴ با بار مالی ۱۳۰۰ میلیارد تومان اجرا شد و در آن حقوق فرهنگیان به‌طور میانگین تا ۴۰۰ هزار تومان افزایش یافت. با تصویب هیئت دولت در جلسه روز سوم آذرماه و تخصیص دو هزار میلیارد تومان اجرای رتبه‌بندی معلمان وارد مرحله جدیدی خواهد شد.