بازگشت جذابیت به سپرده‌گذاری بانکی

از سوی دیگر با توجه به روند افزایشی در میزان «نرخ سود بانک‌ها» و کاهش «میزان تورم»، شکاف میان ارزش واقعی و اسمی سپرده‌ها در حال کاهش بوده است. همچنین با توجه به افزایش سیاست‌های انقباضی دولت و کاهش مقدار نقدینگی در جامعه، بانک‌ها در جذب سپرده‌ها وارد رقابت شده‌اند. این موضوع باعث شده است که بانک‌ها تحت‌عنوان طرح‌های مختلف، سیاست‌های جدیدی را در جذب سپرده‌ها اتخاذ کرده و از ابزار جدید استفاده کنند. در این گزارش به بررسی سپرده‌ها و روند بازدهی آن در یکسال گذشته می‌پردازیم. افزایش نرخ سود بانکی در انتهای سال گزارش‌ها حاکی از آن است که در روز‌های آخر سال، بانک‌ها و موسسات پولی، در قالب طرح‌های گوناگون، نرخ سود سپرده خود را افزایش داده‌اند. به عنوان مثال در برخی بانک‌های خصوصی تحت‌عنوان طرح کوتاه‌مدت مقدار سود سپرده را 24 درصد اعلام کردند، البته این مقدار سود با توجه به نوع «عقد سپرده» و «مبلغ سپرده‌گذاری» کمی متفاوت بود. این در حالی است که برخی بانک‌های دولتی نیز مقدار سود سالانه خود را 26 درصد در سال تعیین کردند، البته نرخ سود بانکی در برخی بانک‌ها نیز کمتر از دیگر بانک‌ها و موسسات مالی بود و حدود 20 درصد گزارش شده است؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که میانگین نرخ سود بانکی در سال 92 را می‌توان حدود 23 درصد اعلام کرد. کارشناسان نیز معتقدند که سال آینده با توجه به «سیاست‌های انقباضی» که دولت در جهت کنترل تورم در پیش گرفته است، این رقابت شدت خواهد گرفت. با توجه به افزایش روند تسهیلات‌دهی بانک‌ها در سال‌های گذشته این احتمال وجود دارد که در سال‌های آینده، سیاست‌گذاران در افزایش نرخ سود بانکی و وصول بدهی‌های معوق تاکید کنند. به‌نظر می‌رسد که رقابت بین بانک‌ها و موسسات پولی، در جذب نقدینگی، در انتهای سال‌جاری بیشتر بوده است. گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که در سال گذشته مقدار سود علی‌الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت دار یکساله برای بانک‌های دولتی، بانک‌های غیر‌دولتی و موسسات اعتباری و غیر بانکی 17 درصد گزارش شده بود. این مقدار سود برای سپرده‌های 2 و سه ساله نیز حدود 18.5 و 19 درصد گزارش شده بود، البته در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر‌بانکی این رقم حدود 0.25 درصد بیشتر بوده است، همچنین در سال گذشته نرخ سود علی‌الحساب برای سپرده‌های پنج ساله که بیشترین مدت سپرده‌گذاری بود، حدود 20 درصد گزارش شده است. رشد 35 درصدی در مقدار سپرده‌ها بنابراین می‌توان عنوان کرد که نرخ سود سالانه در سال قبل از حدود 17 درصد به حدود 22 درصد در سال‌جاری رسیده است و نرخ بازدهی سپرده‌ها طی یکسال حدود 30 واحد درصد رشد داشته است. گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم میانگین در سال 92 به حدود 35 درصد در انتهای سال خواهد رسید؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که رشد بازددهی سپرده‌های بانک‌ها در یکسال اخیر از میزان تورم نیز کمتر بوده است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که رشد سپرده‌ها در یکسال اخیر روند افزایشی خود را حفظ کرده است. بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی، میزان سپرده‌های ارزی و ریالی در مهرماه سال‌جاری، بالغ بر 612 هزار میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته مقدار سپرده‌های ارزی و ریالی بانک‌ها حدود 452 هزار میلیارد تومان گزارش شده است؛ بنابراین در طول یکسال حدود 35 درصد به ارزش سپرده‌ها افزوده شده است. همچنین این آمار نشان می‌دهد که مقدار این سپرده‌ها در اولین ماه سال‌جاری حدود 500 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. در نتیجه در هفت ماه ابتدایی سال‌جاری رشد مقدار سپرده‌ها در بانک‌ها و موسسات پولی حدود 22 درصد عنوان شده است. این روند در افزایش میزان سپرده‌ها نشان می‌دهد که ارزش اسمی آن در طول سال همواره در حال افزایش بوده است، همچنین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که بیشترین رشد سپرده ماهانه در تیر ماه رخ داده است. بر این اساس در طول یک ماه حدود 6.7 درصد به میزان سپرده‌ها افزوده شده است. بررسی بازدهی سپرده‌ها با دیگر بازارها برخی کارشناسان معتقدند که در بازاری با شرایط رقابت بالا، بازدهی در اکثر بازارهای موازی نزدیک به هم خواهد بود، اما در شرایطی که شوک‌های متعدد اقتصادی و سیاسی، پیش‌بینی بازدهی بازارها را با مشکل مواجه می‌کند، قصه کمی متفاوت‌تر است. بررسی روند گذشته می‌تواند خط‌کشی برای اندازه‌گیری بهره‌وری و تمییز دادن این بازارها از همدیگر باشد. همچنین به‌نظر می‌رسد که تغییرات در بازه زمانی کوتاه، توجیه عقلایی را مشکل می‌سازد؛ بنابراین بررسی روند در بلندمدت می‌تواند تصویر بهتری از عکس‌العمل‌های بازار منعکس کند. به گزارش دنیای اقتصاد، اما علاوه‌بر اندازه مقدار بازدهی بازارها، بررسی میزان ریسک نیز بعد دیگر انتخاب بازار بهینه است. برآورد اینکه چه میزان از مقدار سود پیش‌بینی شده تحقق خواهد یافت، روی دیگر قضیه است که رتبه‌بندی و جذابیت بازارها را نزد مشتریان و سرمایه‌گذاران تغییر می‌دهد. بررسی‌ها حاکی از آن است که طی یکسال گذشته بیشترین سوددهی در بازار بورس رخ داده است. بر این اساس در طول یکسال میانگین بازدهی بازارها تا 100 درصد نیز افزایش یافته است. براساس گزارش‌های سایت رسمی اوراق بهادار تهران بازدهی بورس در 6 ماه گذشته، حدود 35 درصد بوده است. به‌علاوه در بازه زمانی بزرگ‌تر و در طول یکسال عایدی از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه حدود 106 درصد گزارش شده است، البته این شاخص به‌طور میانگین از سهم‌ها در نظر گرفته شده است و این امکان وجود دارد که در برخی سهم‌های شاخص بورس امسال بازددهی منفی باشد. همچنین گزارش‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در سایر بازار‌ها مانند ارز و مسکن نیز در این سال بسیار پایین بوده است. علاوه‌بر این بازارها، در سال‌جاری، بانک مرکزی اقدام به انتشار اوراق مشارکت با سود 23 درصد در سال کرد. برخی کارشناسان این اقدام بانک مرکزی را تهدیدی برای روند جذب نقدینگی برای بانک‌ها دانسته به همین دلیل مقدار نرخ سود بانک‌ها در انتهای سال در قالب طرح‌ها مختلف کمی افزایش یافت، بنابراین به‌نظر می‌رسد که با توجه به بازدهی پایین در بازارهای ارز و مسکن در سال‌های اخیر و همچنین بازدهی پرریسک در بازار سرمایه، روند سپرده‌گذاری در بانک‌ها و موسسات خصوصی روند افزایشی خود را حفظ خواهد کرد.