دیسک گردن و کمر و درمان با فیزیوتراپی

دیسک گردن و کمر

ستون فقرات از مجموعه مهره ها تشکیل یافته که شامل:

• ۷ عدد مهره گردنی

• ۱۲ عدد مهره پشتی

• ۵ عدد مهره کمری

• ۵ عدد مهره ساکروم که به هم جوش خورده اند

• ۴ عدد استخوان دنبالچه که به هم اتصال یافته اند

هر کدام از مهره ها از ناحیه گردن تا قسمت فوقانی ساکروم از طریق ساختار بافت فیبرو که دو قسمت مرکزی  و محیطی را دارد و دیسک را تشکیل می دهد جدا می شوند.

ساختار دیسک مانند یک بافت فنری و ارتجاعی در برابر نیروهای وارده جاذب بوده و به نحوی می‌توانند با مقاومت در برابر نیروها هم خاصیت ارتجاعی داشته هم خاصیت حرکتی را برای مهره‌ها ایجاد نماید. به لحاظ ساختاری دیسک مانند لاستیک و تیوپ آن عمل می نماید که لاستیک اتومبیل با رشته های تار و پودی مانع از خروج تیوب نموده و خاصیت ارتجاعی تیوب توسط رشته های سازنده تار و پود لاستیک تقویت می شود.

ساختار دیسک به صورت بافت شناسی هیدروفیل بوده و با ساختار پروتئوگلیکان که جزء سازنده آن در قسمت مرکزی دیسک می باشد با جذب آب زمانی که نیرو از روی دیسک به صورت عمودی برداشته می شود می تواند باعث خاصیت ارتجاعی بیشتر آن شود در موارد پاتولوژی با دهیدره شدن یا از دست دادن آب دیسک به گذر زمان خاصیت ارتجاعی دیسک به مراتب کمتر می شود و همچنین ارتفاع آن مقداری از حالت نرمال کاهش می یابد که این کاهش ارتفاع می تواند سبب یک سری از مشکلات دیسک ها منجمله بیرون زدگی و یا تنگی کانال نخاعی شود که به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

نمای عرضی مهره

نمای طولی ستون فقرات

اعصاب نخاعی

همانطور که در برش عرضی دیده میشود اعصاب نخاعی منشعب شده از نخاع از سوراخ های  بین‌مهره‌ای خارج می‌شوند که این فضا می تواند توسط دیسک که بیرون زده می شود یا آرتروز مهره ای و ایجاد استخوان های اضافی ، کاهش فاصله های مفصلی ، درگیری لیگامنت زرد یا لیگامان فلاویوم  ، افزایش وزن ، توده های فضاگیر تحت فشار قرار گرفته و منشاء اختلالات حسی و حرکتی شود که یافته های آن می تواند در ام آر آی یا نوار عصب و عضله و همچنین یافته های بالینی بیمار به دست آید. 

درماتوم چیست؟

هر کدام از ریشه های عصبی در محاذات نخاع منشاء تعیین حس یک منطقه از بدن را دارند. به عبارت دیگر با درگیری آن ریشه عصبی حس آن منطقه دچار اختلال می شود که به آن درماتوم گفته می شود و یا در صورت درگیری بخش حرکتی آن ریشه اختلال حرکتی ایجاد می شود که به آن مایوتوم گفته می شود.

درمان اختلالات دیسک گردن در ستون فقرات با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به عنوان یکی از موثرترین روش‌های درمان غیرجراحی در درگیری‌های ستون فقرات محسوب می شود که می‌تواند از جمله:

• استفاده از گرما و الکتروتراپی در بهبود گرفتگی های عضلانی

• امواج صوتی یا اولتراسوند در بهبود ترمیم ناحیه

• استفاده از امواج شورت ویو دیاترمی به صورت طولی در کاهش میزان التهاب های ریشه های عصبی

• پوزیشنینگ یا ایجاد حالت های مناسب در بهبود علائم بیماری

• تقویت عضلات از طریق تمرینات طبی

• استفاده از ماساژ و ریلکسیشن و مایوفاشیال ریلیز در کاهش دردهای بیماری

• استفاده از لیزر های کم توان و پرتوان در ترمیم ضایعات

• بهره گیری از فواید مثبت ترکشن در ستون فقرات با برداشتن نیروها از روی دیسک ها و کاهش اسپاسم های عضلانی

• بهره‌مندی از خواص مثبت میدان های مغناطیسی یا مگنت در ترمیم ضایعات موجود

• درمان های دستی شامل رهاسازی عصب ها و ریشه های موجود از فشارهای ناحیه

• ایجاد بازخوردهای کلامی و بینایی در تمرینات اصلاحی

• نیدلینگ و استفاده از الکتروتراپی همراه با آن در کاهش تنش‌های عضلات درگیر که یکی از موثرترین روش ها در کاهش دردهای این گونه بیماران می باشد استفاده نمود.

* عضو انجمن فیزیوتراپی ایران/ متخصص آسیب‌های ورزشی