آیا جنگ سوریه به پایان نزدیک میشود؟
نبرد بازپسگیری ادلب که از ماه آوریل از سوی دولت مرکزی دمشق و حامیانش بهویژه روسیه آغاز شده بود، این روزها به اوج خود رسیده و حدود 250 هزار غیرنظامی را که در این شهر و اطراف آن زندگی میکردند، روانه مرز سوریه و ترکیه کرده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، گروههای کمکرسانی شرایط این روزهای ادلب را بیسابقه توصیف کردهاند؛ صدها هزار نفر با هزاران ماشین خود را به چادرهای مرزی میرسانند؛ درحالیکه با وجود باران و سرمای زمستانی، این چادرها هم دیگر جای امنی برای آنها نیستند. مرز ترکیه همچنان روی سوریها بسته و خانه برایشان از همیشه ناامنتر شده است.
ادلب آخرین مأمن گروههای تروریستی در سوریه است؛ سوریهای که حالا 70 درصد آن در کنترل دولت سوریه قرار دارد. ادلب که بیشتر مساحتش تحت کنترل گروهک حیات تحریرالشام، از گروههای وابسته به القاعده است، حدود 3.5 میلیون نفر ساکن دارد؛ ساکنانی که بسیاری از آنها آوارگانی هستند که از شهرهای دیگر سوریه به ادلب پناه آوردهاند. ساکنان این منطقه حالا در حالی مجبور به فرار شدهاند که نیروهای سوری با کنترل بخشهایی از این منطقه خطوط مقدم تروریستها را شکستهاند و احتمال وقوع نبردی خونین هر لحظه بیشتر میشود.
عملیات آزادسازی ادلب هشت ماه پیش آغاز شد و از آن زمان بهصورت منقطع حملات هوایی در این منطقه انجام میشود و نیروهای سوری هر روز بیشتر از گذشته در آن مستقر میشوند. گفته میشود این حملات تاکنون حدود هزارو 400 کشته برجای گذاشته است. در هفتههای گذشته همزمان با تشدید حملات دولت سوریه در این منطقه، بسیاری از روستاها آزاد شدهاند و نیروهای سوری اکنون برای کنترل شاهراه استراتژیک در نزدیکی شهر معره النعمان، تلاش میکنند. این شهر و شاهراهی که از آن عبور میکند، نقطهای استراتژیک است که دمشق را به حلب در شمال سوریه متصل میکند. حلب از سال 2012 در اشغال مخالفان سوری بود و سال 2016 در جنگی دشوار آزاد شد. بازپسگیری این شاهراه یکی از مهمترین اهداف دمشق از سال 2016 و بازپسگیری حلب بوده است؛ چراکه کنترل آن باعث میشود تردد بین شهرها تحت نظارت دمشق انجام و مبادلات درونکشوری بسیار تسهیل شود.
ادلب سالها موضوع تنشهای روسیه و ترکیه بود؛ دو قدرتی که در جنگ سوریه مقابل هم قرار گرفته بودند اما در سپتامبر 2018، مسکو و آنکارا با توافقی حمله به ادلب را برای مدتی به تعویق انداختند. ترکیه بر اساس این توافق موظف شد تمامی گروههای تروریستی را از این شهر خارج کند اما همانطور که مسکو پیشبینی میکرد، ترکیه در عمل به تعهدش ناکام ماند. اکنون به نظر میرسد مسکو در حال عمل به وعدهاش باشد؛ وعدهای که هدف نهایی آن پایاندادن به درگیریها بر سر ادلب است. اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند ترکیه حمله به ادلب و پیامدهای آن را از آن جهت پذیرفته که روسیه، در حمله ترکیه علیه کردهای مرزنشین سوریه مداخله نکند. ترکیه اوایل اکتبر حملات نظامی خود را در شمالشرق سوریه با هدف پاکسازی کردها از این منطقه آغاز کرد؛ چراکه آنکارا گروههای کرد سوری را تروریست میداند و با حمایت آمریکا از آنها بهشدت مخالف است. بهاینترتیب نمیتوان اتفاقاتی را که اکنون در ادلب رخ میدهد، از وقایع ماه اکتبر و حمله ترکیه به کردهای سوری جدا کرد.
از طرف دیگر ترکیه که میزبان حدود چهار میلیون پناهجوی سوری است، اجازه نمیدهد پناهجویان بیشتری به کشورش وارد شوند. مردم جنگزده و فراری از جنگ سوریه حالا در شرایطی در مرز سوریه و ترکیه اسکان یافتهاند که گروههای امدادرسانی این شرایط را «فاجعهآمیز» توصیف و درخواست میکنند با تنشزدایی از شرایط در ادلب، از فرار موج دیگری از مردمی که به این مناطق پناه میآوردند، جلوگیری کنند. بااینحال به نظر میرسد دمشق و مسکو برای پایاندادن به جنگ ادلب مطمئن هستند. تحلیلگران میگویند حجم حملات نظامی در ادلب و پیشروی ارتش سوریه طوری است که به نظر نمیرسد سوریه بخواهد این حملات را فعلا متوقف کند.
درحالحاضر حدود یک میلیون پناهجوی سوری در مرز با ترکیه در کمپهایی مستقر هستند که ظرفیتشان تکمیل شده است. بسیاری از گروههایی که بهتازگی به این منطقه رسیدهاند، با وجود سرمای سنگین زمستانی مجبورند در کمپهای موقت ساکن شوند. این شرایط به گوش ساکنان ادلب هم رسیده است و آنها را به این نتیجه رسانده که «ترجیح میدهند زیر بمباران جان بدهند تا خانههایشان را ترک کنند». همزمان امدادرسانی به گروههایی که تصمیم گرفتهاند در ادلب بمانند، ادامه دارد. امدادگران از وضعیت بحرانی در این شهر میگویند؛ دارو بهشدت کمیاب شده و با توجه به ویرانی بیشتر مراکز درمانی امکان رسیدگی به بیماران بهویژه کودکان و سالمندان از همیشه سختتر است. حالا نهتنها ساکنانی که در ادلب ماندهاند، بلکه آنهایی که در مرز به سر میبرند، منتظرند تا این جنگ به پایان برسد؛ جنگی که 9 سال به طول انجامید، صدها هزار نفر از آنها را به کشتن داد و میلیونها نفرشان را آواره کرد.