قیمت‌واقعی خودروهای‌داخلی چقدراست؟
این روزها که همه، خودروسازان را مقصر گرانی خودرو می‌دانند، آنها ریز هزینه‌های تولید چهار محصول خود را اعلام کرده‌اند، تا به نوعی نشان دهند مقصر اصلی گرانی خودرو نیستند.
پژو 405 مدل اس‌ال‌ایکس، سمند EF7، رانا و تیبا چهار خودرویی است که ریز هزینه تولیدشان از سوی ایران‌خودرو و سایپا اعلام شده و در این گزارش به بررسی آنها می‌پردازیم. خودروسازان در گزارش اعلامی خود عنوان کرده‌اند بیش از 40 درصد قیمت خودروهای داخلی به جیب دولت می‌رود و همچنین آنچه سبب شده خودرو در سال 91 با رشد شدید قیمت مواجه شود، افزایش هزینه‌های تولید و رشد نرخ ارز است. طبق آنچه در گزارش خودروسازان آمده، قیمت هر خودرو داخلی معلول هزینه‌های «تامین مواد اولیه داخلی و خارجی» «سود شرکت‌ها» «هزینه‌های تولید، فروش و تامین مالی» (به‌خصوص سودهای پرداختی به بانک‌ها) و همچنین هزینه‌های مربوط به «شماره‌گذاری و مالیات و پست و عوارض و...» است و در این ماجرا، خودروسازها تنها 60 درصد نقش دارند. پژو405 ابتدا از پژو 405 مدل اس‌ال‌ایکس شروع کنیم، خودرویی که به لحاظ فنی تفاوتی با دیگر مدل‌های 405 ندارد. بنابر گزارش ایران‌خودرو، این محصول در سال 90 قیمت تمام شده‌ای برابر با 14 میلیون و 860 هزار تومان داشته؛ اما در سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، قیمت آن به 24 میلیون و 930 هزار تومان رسیده است. همچنین در همین سال و با احتساب ارز آزاد، مشتریان باید 33 میلیون و 170 هزار تومان بابت 405 مدل SLX می‌پرداخته‌اند. به گفته ایران‌خودرویی‌ها، جمع کل هزینه مواد اولیه داخلی پژو 405 در سال 90، چهار میلیون و 250 هزار تومان بوده و مواد اولیه خارجی نیز هزینه‌ای 5 میلیون و 200 هزار تومانی روی دست آبی‌های جاده مخصوص گذاشته است. با این حساب، جمع پولی که ایران‌خودرو در سال 90 برای خرید مواد اولیه پژو 405 هزینه کرده، به 9 میلیون و 450 هزار تومان می‌رسد. این در شرایطی است که در سال 91، هزینه مواد اولیه رشد قابل‌توجهی کرده و با احتساب ارز مبادله‌ای، به 16 میلیون و 640 هزار تومان رسیده و با محاسبه ارز آزاد نیز به 23 میلیون و 990 هزار تومان بالغ شده است. این به آن معنا است که هزینه تامین مواد اولیه پژو 405 در سال 91 (با ارز آزاد)، نسبت به سال 90 بیش از 5/2 برابر شده، که خودروسازان این جهش شدید را مولود تحریم‌ها و تورم داخلی و رشد نرخ ارز می‌دانند. قیمت‌های مذکور؛ اما نرخ نهایی پژو 405 نبوده و آن طور که در گزارش ایران‌خودرو آمده، هزینه‌هایی دیگر به آنها اضافه شده تا در نهایت این محصول گران‌تر به دست مشتریان برسد. بر این اساس، در سال 90 بابت هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی، سه میلیون 620 هزار تومان به قیمت پژو 405 اضافه شده و ایران‌خودرو نیز سودی از تولید این محصول نبرده است، تا قیمت 405 به 13 میلیون و 310 هزار تومان در کارخانه افزایش یابد. در ادامه نیز با احتساب یک میلیون و 550 هزار تومان بابت هزینه‌های پست و شماره‌گذاری و مالیات و ...، خرید پژو 405 مدل SLX 14 میلیون و 860 هزار تومان برای مشتریان آب خورده است. این در حالی است که طی سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، یک میلیون و 640 هزار تومان به هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی پژو 405 اضافه شده و ایران‌خودرو نیز سودی یک میلیون و 90 هزار تومانی برده تا قیمت این محصول به 22 میلیون و 990 هزار تومان در کارخانه برسد. با توجه به اینکه هزینه‌های پست و شماره‌گذاری و مالیات نیز رشد کرده‌اند، در نهایت قیمت 405 در سال 91 و با ارز مبادله‌ای، به 24 میلیون و 930 هزار تومان رسیده است. محاسبات همچنین نشان می‌دهد قیمت پژو 405 در سال 91 و با در نظر گرفتن ارز آزاد، به 30 میلیون و 710 هزار تومان صعود کرده که دلیل اصلی این رشد، افزایش هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی بوده است. در نهایت قیمت تمام شده 405 در سال 91 و با احتساب ارز آزاد، به 33 میلیون و 170 هزار تومان رسیده که 2 میلیون و 460 هزار تومان آن به هزینه‌های پست و مالیات و شماره‌گذاری و... مربوط می‌شود. سمند اما به سراغ دیگر محصول ایران‌خودرو به نام سمندEF7 برویم. ایران‌خودرویی‌ها در سال 90 مجموعا 10 میلیون و 780 هزار تومان برای تامین مواد اولیه سمند هزینه کرده‌اند که از این رقم، 6 میلیون و 200 هزار تومان به مواد اولیه داخلی مربوط می‌شود و چهار میلیون و 580 هزار تومان نیز صرف تامین مواد اولیه خارجی شده است. این در شرایطی است که طی سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، ایران‌خودرویی‌ها مجبور شده‌اند حدود هفت میلیون تومان بیش از سال 90 برای تامین مواد اولیه سمند هزینه کنند. این رقم البته با احتساب ارز آزاد، بیشتر هم شده و به بیش از 24 میلیون و 200 هزار تومان رسیده است تا نسبت به سال 90، رشدی حدودا 5/2 برابری را تجربه کرده باشد. ایران‌خودرو همچنین در سال 90 بابت تولید، توزیع، فروش و تامین مالی سمند، سه میلیون و 620 هزار تومان هزینه کرده، حال آنکه این رقم در سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، به هفت میلیون و 250 هزار تومان رسیده و با ارز آزاد نیز به هفت میلیون و 630 هزار تومان رسیده است. تا اینجای کار، قیمت سمند در سال 90 و در کارخانه، 14 میلیون و 300 هزار تومان، در سال 91 و با ارز مبادله‌ای، 25 میلیون تومان و در همین سال و مطابق با ارز آزاد، 33 میلیون و 380 هزار تومان بوده؛ هر چند سود ایران‌خودرو به همراه هزینه‌های شماره‌گذاری و مالیات و...، قیمت‌های بالاتری را برای سمند رقم زده است. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها در سال 90، یک میلیون و 630 هزار تومان در سال 91 و با ارز مبادله‌ای، 2 میلیون و 660 هزار تومان و در همین سال و با ارز آزاد، 3میلیون و 120 هزار تومان برای شماره‌گذاری و مالیات و پست و... سمند، هزینه کرده‌اند تا قیمت این محصول به ترتیب، 16، 28 میلیون و 800 و 36 میلیون و 500 هزار تومان باشد. رانا دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا نیز از لحاظ افزایش هزینه‌های تولید، دست کمی از هم خانواده‌هایش ندارد. طبق گزارش ایران‌خودرو، این شرکت در سال 90 برای تامین مواد اولیه رانا 11 میلیون و 380 هزار تومان هزینه کرده که از این رقم، هفت میلیون و 380 هزار تومان صرف تامین مواد اولیه داخلی شده است. برای تامین مواد اولیه خارجی رانا نیز سه میلیون و 940 هزار تومان هزینه شده و این در شرایطی است که طی سال 91 و با ارز مبادله‌ای، ایران‌خودرویی‌ها مجبور به هزینه کردن هشت میلیون و 280 هزار تومان برای خرید مواد اولیه خارجی رانا شده‌اند. آنها با همین نرخ ارز نیز هشت میلیون و 710 هزار تومان برای تامین مواد اولیه داخلی رانا در سال 91، هزینه کرده‌اند تا در مجموع مواد اولیه این محصول، 16 میلیون و 980 هزار تومان خرج روی دست شان گذاشته باشد. آمار اعلامی از سوی ایران‌خودرو همچنین می‌گوید این شرکت در سال 91 و با احتساب ارز آزاد، 22 میلیون و 820 هزار تومان برای تامین مواد اولیه رانا هزینه کرده که بیشتر آن به تامین خارجی این خودرو مربوط می‌شود. از سوی دیگر، هزینه‌های مربوط به تولید و توزیع و تامین مالی رانا نیز در سال 90، چهار میلیون و 430 هزار تومان بوده که این رقم در سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، به هفت‌میلیون و 700 هزار تومان رسیده است. این هزینه‌ها با احتساب ارز آزاد، هشت میلیون تومان بوده؛ یعنی تنها 300 هزار تومان بیش از هزینه‌های رانا با ارز مبادله‌ای. با توجه به هزینه‌های مذکور، رانا در سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، 25 میلیون و 870 هزار تومان در کارخانه قیمت داشته و متناسب با ارز آزاد نیز قیمت آن به 32 میلیون و 300 هزار تومان بالغ شده است. این در شرایطی است که هزینه 2 میلیون و 660 هزار تومانی مرتبط با شماره‌گذاری و مالیات و...، سبب شده قیمت نهایی رانا در سال 91 و با ارز مبادله‌ای، به 28 میلیون و 520 هزار تومان برسد. این خودرو همچنین با احتساب ارز آزاد نیز قیمتی برابر با 35 میلیون و 270 هزار تومان در سال 91 داشته است. با این حساب، قیمت رانا با ارز آزاد، حدود 7 میلیون و 300 هزار تومان بیش از قیمت این محصول با ارز مبادله‌ای در سال 91 بوده است. تیبا اما به سراغ تیبا برویم، خودرویی متعلق به سایپا که قیمت آن نیز با هزینه‌های غیرتولیدی درگیر شده است. بنابر اعلام سایپا، در سال 90 برای تامین مواد اولیه تیبا، بیش از هفت میلیون تومان هزینه شده که سه میلیون و 890 هزار تومان آن متعلق به مواد اولیه داخلی بوده و سه میلیون و 150 هزار تومان باقیمانده نیز صرف خرید مواد اولیه خارجی شده است. با توجه به هزینه دو میلیون و 940 هزار تومانی تولید و فروش و تامین مالی تیبا و همچنین سود سایپا، قیمت این خودرو در سال 90 به 10 میلیون و 300 هزار تومان بالغ می‌شود، هر چند باید یک میلیون و 200 هزار تومان بابت هزینه‌های شماره‌گذاری و مالیات و... نیز به این قیمت اضافه کرد. در نهایت، تیبا در سال 90 قیمتی برابر با 11میلیون و 540 هزار تومان در نمایندگی‌های سایپا داشته است. در سال 91 اما اوضاع فرق کرده، به نحوی که سایپایی‌ها مجبور شده‌اند با احتساب ارز مبادله‌ای، 11 میلیون و 890 هزار تومان بابت تامین مواد اولیه تیبا هزینه کنند. آنها همچنین با در نظر گرفتن نرخ آزاد ارز، 14 میلیون و 490 هزار تومان برای این کار هزینه کرده‌اند، یعنی دو برابر هزینه شان در سال 90. همچنین بابت هزینه‌های تولید و فروش و تامین مالی نیز هزینه‌ای شش میلیون و 630 هزار تومانی گریبان سایپا را گرفته که در مقایسه با سال 90 از رشد بیش از دو برابری این هزینه‌ها برای تیبا خبر می‌دهد. همچنین هزینه‌های مربوط به شماره‌گذاری و مالیات و... نیز در سال 91 و با احتساب ارز مبادله‌ای، به 2 میلیون و 110 هزار تومان و با در نظر گرفتن ارز آزاد، به 2 میلیون و 250 هزار تومان رسیده است؛ یعنی به ترتیب «900 هزار» و «یک میلیون و 50 هزار» بیش از سال 90. در نهایت نیز قیمت تیبا به 20 میلیون و 98 هزار تومان با ارز مبادله‌ای و 22 میلیون و 820 هزار تومان با ارز آزاد، در سال 91 رسیده است. این یعنی تیبا در مقایسه با سال 90، حداقل 5/8 و حداکثر 12 میلیون تومان گران شده که از تورم دو برابری آن خبر می‌دهد.
